Belge Düzeni Rehberi

Vergi Usul Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Belge Düzeni Rehberi, Ömer Erdal tarafından yazılmıştır. Konu ile ilgili karışıklıkları önlemek, hatalı işlemlerin yapılmasına fırsat vermemek adına yazılan Vergi Usul Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Belge Düzeni Rehberi, okuyucularımızı bu alanda aydınlatma adına yazılmış bir kitaptır.

“Belge Düzeni Rehberi” konusu, gerek işletmelerin gerekse konuyla ilgili kamu kurumlarının çok dikkat ettiği ancak karışık mevzuatı, sık sık yayınlanan tebliği/özelgeleri ve farklı uygulama alanlarının olması sebebi ile maalesef hatalı işlem yapılması mümkün olan bir konudur.

Uzun yıllar, Maliye Bakanlığında görev alan ve halen Örtülü Sermaye, Yurtdışı Kazançlar ve Transfer Fiyatlandırması Grup Başkanlığı’nda vergi müfettişi olarak görev yapan yazarın, mesleki tecrübelerini kaleme aldığı bu kitapta; Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, KDV ve diğer tüm vergi kanunları ile idari düzenlemeler, sirküler, muktezalar ve yargı kararları dikkate alınarak uygulamada tereddüt edilen hususları aydınlatacak şekilde faturadan başlamak suretiyle düzenlenmesi gereken tüm belgeler ayrıntılı olarak ele alınmış ve sektör bazında düzenlenmesi gereken diğer özellikli belgeler (bankacılık, sigorta gibi) ayrıca değerlendirilmiştir.

Kitap, belge düzenini tabi işletmelere olduğu kadar, konunun kamu kısmında görev alan kamu çalışanlarına da hitap etmektedir.

Konu Başlıkları

Türk Vergi Hukukunda Belge Düzeni

Fatura – Sevk İrsaliyesi – İrsaliyeli Fatura

Serbest Meslek Makbuzu – Gider Pusulası

Müstahsil Makbuzu – Adisyon – Perakende Satış Belgesi

Akaryakıt İşletmelerinde Belge Düzeni

Bankalarda Belge Düzeni

Havayolu İşletmelerinde Belge Düzeni

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Belge Düzeni

Belgelerin Basım, Dağıtım ve Kullanımına İlişkin Esaslar

Belgelerin Elektronik Ortamda Düzenlenmesi

Elektronik Fatura Kayıt Sistemi

Şehirlerarası ve Uluslararası Kara ve Deniz Yolcu Taşımacılığında Elektronik Belge Düzeni

Önsöz  5

Kısaltmalar  15

Birinci Bölüm

BELGE VE BELGE DÜZENİ KAVRAMLARI VE FONKSİYONLARI

1. BELGE VE BELGE DÜZENİ  17

2. BELGE DÜZENİNİN FONKSİYONLARI  17

2.1. İspat ve Denetim Fonksiyonu  17

2.2. Bilgi Verme ve Güvenlik Fonksiyonu  19

İkinci Bölüm

TÜRK VERGİ HUKUKUNDA BELGE DÜZENİ

1. FATURA  23

1.1. Faturanın Tanımı  23

1.1.1. Türk Ticaret Kanunu’nda Faturanın Tanımı  23

1.1.2. Vergi Usul Kanunu’nda Faturanın Tanımı  25

1.2. Faturanın Şekli  26

1.3. Faturanın Nizamı  27

1.4. Fatura Düzenlenmesinde Süre  31

1.5. Fatura Düzenlenmesinde Sorumluluk  33

1.6. Fatura Düzenlemek ve Almak Mecburiyetinde Olanlar  34

1.7. Faturaya İlişkin Özellikli Durumlar  35

1.7.1. Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni  35

1.7.2. Yabancı Para Biriminde Düzenlenen Faturalar  37

1.7.3. Yurtdışından Alınan Faturalar  38

1.7.4. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kurumların Düzenleyecekleri Faturalar  39

1.7.5. Anlaşmalı Eczanelerce Sosyal Güvenlik Kurumu Adına Düzenlenen Faturalarda Süre  40

1.7.6. Faturaların Çalınması  40

1.7.7. Ciro Primlerinde Fatura Düzeni  41

1.7.8. Hediye Çekleri  42

2. SEVK İRSALİYESİ  44

2.1. Sevk İrsaliyesinin Şekil Şartları  45

2.2. Sevk İrsaliyesinin Düzenlenmesinde Özel Haller  49

2.2.1. Üçüncü Şahıslar Aracılığıyla Mal Sevk Ettirilmesi  49

2.2.2. Gazete Dağıtımlarında Tek Sevk İrsaliye Uygulaması  50

2.2.3. Mamul ve Yarı Mamul Malların İşlenmek Üzere Gönderilmesi  50

2.2.4. Numune Malların Gönderilmesi  51

2.2.5. Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Teslimlerde Sevk İrsaliyesi Düzenlenmesi  52

2.2.6. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Düzenlenen Sevk İrsaliyeleri  52

2.2.7. Sevk İrsaliyesinin Düzenlenmesinden Sonra Emtianın Sevk Edilmesi  53

2.2.8. Pazar Takibi Yoluyla Emtia Satanların Sevk İrsaliyesi Düzenleme Zorunluluğu  54

2.2.9. Hizmet İşletmelerinde Sevk İrsaliyesi Düzenlenmesi  55

2.3. Sevk İrsaliyesinde Ceza Uygulaması  56

3. İRSALİYELİ FATURA  57

4. SERBEST MESLEK MAKBUZU  60

4.1. Makbuz Mecburiyeti  60

4.2. Serbest Meslek Makbuzu Düzenlenecek Haller  60

4.3. Makbuzun Şekil Şartları  62

4.4. Mesleki Faaliyetin Yanında Diğer İşlerle Uğraşılması Halinde Makbuz Düzenleme Durumu  63

4.5. İcra Dairelerince Alacaklı Taraf Avukatına Ödenmesine Karar Verilen Vekalet Ücretlerinin Belgelendirilmesi  63

5. GİDER PUSULASI  64

5.1. Gider Pusulası Düzenleme Zorunluluğu  64

5.2. Gider Pusulasının Şekil Şartları  67

5.3. Nihai Tüketiciden Alınan Mallarda Gider Pusulası  68

5.4. Mal İadelerinde Gider Pusulası Düzenlenmesi  69

6. MÜSTAHSİL MAKBUZU  70

6.1. Müstahsil Makbuzu Düzenleme Zorunluluğu  70

6.2. Müstahsil Makbuzunun Şekil Şartları  71

6.3. Çiftçilere Yaptırılan Hizmetler Dolayısıyla Makbuz Düzenleme Durumu  71

7. ADİSYON  73

7.1. Adisyon Kullanmak Zorunda Olan İşletmeler  73

7.2. Adisyonlarda Bulunması Gereken Asgari Bilgiler  74

8. PERAKENDE SATIŞ BELGESİ  75

8.1. Perakende Satış Belgesi Düzenlemek Zorunda Olanlar  75

8.2. Perakende Satış Belgesinin Şekil Şartları  76

8.3. Perakende Satış Belgesinin Düzenlenmesinde Özel Haller  77

8.4. Adisyon Tipi Perakende Satış Fişi  78

8.5. Ödeme Kaydedici Cihaz Fişinin Verilmesinin Mümkün Olmadığı Hallerde Perakende Satış Fişi Düzenlenmesi  79

8.6. Perakende Satış Fişine Dayanan Alışların Gider Olarak Kabul Edilmesi  80

8.7. Ödeme Kaydedici Cihaz Fişleri  81

8.7.1. Ödeme Kaydedici Cihazın Mahiyeti  81

8.7.2. Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmak Mecburiyetinde Olanlar  81

8.7.2.1. Perakende Satış Yapan I. ve II. Sınıf Tüccarlar  81

8.7.2.2. Hizmet İşletmeleri  82

8.7.3. Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmak Mecburiyeti Dışında Bırakılanlar  82

8.7.3. Elle Doldurularak Satış Fişi Düzenleme  86

8.7.4. Biletle Girilen Yerlerde Kullanılacak Ödeme Kaydedici Cihazlar  86

9. TAŞIMA İRSALİYESİ  87

9.1. Taşıma İrsaliyesi Mahiyeti ve Düzenlemek Zorunda Olanlar  87

9.2. Taşıma İrsaliyesinin Şekil Şartları  88

9.3. Nakliyat Ambarlarında Taşıma İrsaliyesi  89

10. ÜCRET BORDROSU  90

10.1. Ücret Bordrosu Düzenleyecek Olanlar  90

10.2. Ücret Bordrosu Düzenlenmeyecek Durumlar  91

10.3. Ücret Bordrosunun Şekil Şartları  94

11. GÜNLÜK MÜŞTERİ LİSTELERİ  95

12. MUHABERE EVRAKI  95

13. DİĞER BELGELER  96

Üçüncü Bölüm

ÖZELLİK ARZEDEN İŞLERDE BELGE DÜZENİ

1. BASİT USULE TABİ MÜKELLEFLERDE BELGE DÜZENİ  97

1.1. Basit Usulde Vergilendirmede Mükelleflerce Düzenlenecek Belgeler  97

1.2. Belgelerin Temini ve Teslimi  98

1.3. İşi Terk Halinde Kullanılmayan Belgelerin İptal Edilmesi  99

1.4. Bürolarda Tutulacak Kayıtlar  100

1.5. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü  100

2. AKARYAKIT İŞLETMELERİNDE BELGE DÜZENİ  101

2.1. Akaryakıt Pompalarının Ödeme Kaydedici Cihazlara Bağlanması  101

2.2. Uygulamaya İlişkin Düzenlemeler  102

2.3. Akaryakıt İstasyonu İşletmecilerinin Kanuni Defterlerine Yapacakları Kayıtlar  103

2.4. Akaryakıt Pompalarına Bağlı Ödeme Kaydedici Cihaz Fişlerinin Fatura Yerine Geçen Belge Olarak Kabul Edilmesi  103

2.5. Taşıt veya Müşteri Tanıma Sistemleri Kullanılarak veya Özel Anlaşmalara Dayanılarak Yapılan Akaryakıt Satışlarında Belge Düzeni  104

2.6. Bedeli Peşin Ödenen Akaryakıt Satışlarında Belge Düzeni  105

2.7. Tankerlerden Yapılan Akaryakıt Satışları  106

2.8. Test ve Sevk Amaçlı Alımlar  107

2.9. Yanlış Plaka Numarası Girilmesi  107

2.10. Ödeme Kaydedici Cihazlardan “X” , “Z” ve “Mali Hafıza” Raporlarının Alınması  108

3. BANKALARDA BELGE DÜZENİ  109

3.1. Bankalar Tarafından Düzenlenecek Belgeler  109

3.2. Ceza Uygulaması  111

4. SERBEST HEKİMLERDE BELGE DÜZENİ  112

4.1. Cihazların ve Belgelerin Özellikleri  112

4.2. Uygulama Usul ve Esasları  112

4.3. Ceza Uygulaması  113

4.4. Reçete  113

5. DÖVİZ BÜROLARINDA BELGE DÜZENİ  115

6. HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE BELGE DÜZENİ  116

6.1. Elektronik Ortamda Düzenlenecek Yolcu Biletleri  117

6.2. Elektronik Ortam Dışında Düzenlenecek Yolcu Biletleri  117

6.3. Yolcu Biletlerine İlişkin Bilgi Verme  118

7. İKRAZAT İŞLERİNDE BELGE  118

8. KIYMETLİ MADEN ALIM SATIMINDA BELGE DÜZENİ  119

9. KONTÖR SATIŞLARINDA BELGE DÜZENİ  121

9.1. Bankalara Ait Kredi Kartı Okuyucuları Kullanılarak Yapılan Kontör Satışlarında Belge Düzeni  121

9.2. Nihai Tüketicilere Elektronik Ortamda Kredi Kartıyla Yapılan Kontör Satışlarında Belge Düzeni  122

10. MİLLİ PİYANGO İDARESİNCE OYNATILAN ŞANS OYUNLARINDA BELGE DÜZENİ  123

11. ŞEHİRİÇİ YOLCU TAŞIMACILIĞINDA BELGE DÜZENİ  123

11.1. Dolmuş ve Taksi İşletmecilerinin Düzenleyeceği Belgeler  123

11.2. Özel Kartlar Kullanılarak Yapılan Şehir İçi Yolcu Taşımacılığında Belge Düzeni  125

11.3. Bedeli Kredi Kartı Kullanılmak Suretiyle Ödenen Taşımacılıkta Belge Düzeni  125

11.4. Taksi İşleten Mükelleflere Yapılan Ödemelerin Belgelendirilmesi  126

12. ŞEHİRLERARASI YOLCU TAŞIMACILIĞINDA BELGE DÜZENİ  127

12.1. Otobüs İşletmecilerinin Kendi Biletlerini Kullandırmak Suretiyle Yolcu Taşıttırmaları  130

12.2. Yolcu Taşıma Biletlerinin Düzenlenmesinde Ödeme Kaydedici Cihazların Kullanılması  130

12.3. Yolcu Listesinin En Az Üç Nüsha Olarak Düzenlenmesi  132

12.4. Tur Operatörlerinde Belge Düzeni  132

12.5. Yolcu Bileti ve Yolcu Listesi Aranmayacak Haller  133

13. OTOMAT SATIŞLARINDA BELGE DÜZENİ  134

14. OTOPARK İŞLETMECİLİĞİNDE BELGE DÜZENİ  136

15. SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLARI TARAFINDAN DÜZENLENECEK BELGELER  136

16. SİGORTA ŞİRKETLERİ İLE ACENTELERİ TARAFINDAN DÜZENLENECEK BELGELER  139

16.1. Sigorta ve Reasürans Brokerlerine Yapılan Ödemelerin Belgelendirilmesi  140

16.2. Tali Acentelere Ödenen Komisyon Bedellerinde Belge Düzeni  140

17. YEMEK ÇEKLERİNDE BELGE DÜZENİ  141

17.1. Özel Kartların Kullanımı  141

17.2. Yemek Çeklerinin Kullanımı  142

17.3. Özel Kartlar ve Yemek Çeklerinin Kullanımına İlişkin Belge Düzeni  142

18. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU’NDA BELGE DÜZENİ  144

18.1. Türkiye’de İkamet Etmeyen Yolculara İstisna Uygulamasında Belge Düzeni  145

18.2. Diplomatik İstisna  148

18.3. Eğitim İstisnası  149

18.4. Etikette Fiyat Gösterme Mecburiyeti  149

18.5. İndirimin Belgelendirilmesi  151

18.6. KDV Tevkifatına Tabi İşlemlerde Fatura Düzenlenmesi  152

18.7. Mal İadelerinde Belge Düzeni  153

19. ÖDEMELERİN BANKALAR ARACILIĞIYLA TEVSİK EDİLMESİ  155

19.1. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve İşlem Tutarı  155

19.2. Tahsilat ve Ödemelerin Yapılacağı Aracı Kurumlar  156

19.3. Tevsik Zorunluluğu Olmayan Ödeme ve Tahsilatlar  156

19.4. Cezai Müeyyide  157

20. KREDİ KARTI İLE YAPILAN SATIŞLAR  157

21. FİNANSMAN ŞİRKETLERİNDE BELGE DÜZENİ  160

22. BELGELERİN BASIM, DAĞITIM VE KULLANIMINA İLİŞKİN ESASLAR  162

22.1. Belgeleri Basacak Matbaaların Tespit Edilmesi  163

22.2. Basım ve Dağıtım Yapılacak Belgelerin Şekil ve Muhtevası  164

22.3. Belgelerin Temini, Kullanımı, Basım ve Dağıtımı  167

22.4. Bilgi Formu Düzenleme ve Bildirim  168

22.5. Cezai Müeyyideler  168

Dördüncü Bölüm

ELEKTRONİK BELGE UYGULAMASI

1. BELGELERİN ELEKTRONİK ORTAMDA DÜZENLENMESİ  171

1.1. Uygulamadan Yararlanabilmeye İlişkin Usul ve Esaslar  171

1.2. Elektronik Belgeleri İçeren DVD-R’lerin Nitelikleri  172

1.3. Elektronik Belgelerin Muhafaza ve İbrazı  173

1.4. İznin İptali ve Cezai Müeyyideler  174

2. ELEKTRONİK FATURA KAYIT SİSTEMİ  174

2.1. e-Fatura  175

2.2. e-Fatura Uygulamasından Yararlanma  176

2.3. e-Fatura Düzenlenmesi ve İletilmesi  176

2.4. e-Fatura Uygulamasının Kullanımı  177

2.5. Bilgi İşlem Sistemlerinin Entegre Edilmesi Yoluyla Kullanım  177

2.6. e-Fatura Portalı Aracılığı ile Kullanım  178

2.7. e-Faturanın Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü  178

2.8. Sorumluluk ve Cezai Müeyyideler  180

2.9. VUK Kapsamında Düzenlenen Diğer Belgeler  181

3. ŞEHİRLERARASI VE ULUSLARARASI KARA VE DENİZ YOLCU TAŞIMACILIĞINDA ELEKTRONİK BELGE DÜZENİ  181

3.1. Başvuru Şartları  181

3.2. Değerlendirme ve İzin  182

3.3. Elektronik Bilet ve Elektronik Yolcu Listesi Düzenlenmesi ve Elektronik Biletin Teslimi  183

3.4. Elektronik Bilet ve Elektronik Yolcu Listesi Numarası  184

3.5. Elektronik Bilette Bulunması Gereken Bilgiler  185

3.6. Elektronik Yolcu Listesinde Bulunması Gereken Bilgiler  185

3.7. Elektronik Bilet Bedelini Gider Kaydedecek Mükellef Bilgilerinin Alınması  186

3.8. Elektronik Bilet Bedelinin Gider Kaydedilmesi  187

3.9. Raporlama  187

3.10. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü  188

3.11. Sorumluluk ve Cezai Müeyyideler  189

Kaynakça  191

Kavramlar Dizini  197