Türkiye'nin Muhasebe Kitapları Satış Sitesi
Vergisel İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi

Vergisel İşlemlerin Muhasebeleştirilmesi

İç Denetçi Hasan Altuncu, Vergi Müfettişi Zafer Kütük, Vergi Müfettişi Yusuf Akdağ


Baskı Tarihi: Nisan 2016
Sayfa Sayısı: 468
Fiyatı: 70 TL
İndirimli Fiyatı:69 TL (Kdv Dahil)
BASKISI TÜKENDİ
KİTAP HAKKINDA
  • Google
  • Tw
  • Fb

ÖNSÖZ

Teknolojinin ve yasaların günün şartlarına göre hızla değiştiği günümüz­de, muhasebe işlemlerinin işletmeler açısından oldukça karmaşık olduğu aşikardır. Gelişen ve yenilenen iş dünyasının muhasebeye olan ihtiyacı giderek artmaktadır. Diğer taraftan, muhasebe işlem ve kayıtları yapılırken vergi yasaları ve ticaret hukukunun dikkate alınması gerektiğinden, olay daha karmaşık bir hal almaktadır.

İşletmeler tarafından yayınlanan mali tablolar, işlem ve olayların mali etkilerini sınıflandırarak gösterirler. Mali durumun ölçülmesi ile ilgili varlık, yabancı kaynak ve özkaynak olarak sınıflandırılan bu unsurlar, bilançoda yer alır. Faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ise gelir ve gider olarak gelir tablo­sunda gösterilir.

Muhasebede bu sınıflandırmanın sağlanabilmesi, bazı temel kavram ve tahminlerin uygulanmasını gerektirmektedir. Ülkemizde zaman içinde genel kabul görmüş muhasebe ilkelerini, gelir tablosu ve bilanço olarak iki ana başlık altında toplayan Tek Düzen Muhasebe Sistemidir.

Vergi kanunlarının uygulanmasındaki farklılıklar ve bu farklılıkların mu­hasebe alanına etkisi, muhasebede standartlaşmayı gerektirmiştir. Bu standartların uygulanması ve vergi mevzuatıyla uyumlaştırılması gereği, uygulayıcıların karar almaları, planlama yapmaları ve denetim işlevlerini etkin yürütebilmelerini sağlaması bakımından önemlidir.

Bu çalışma, vergi muhasebesinde yaşanan temel sorunların çözümü ve uygulamada karşılaşılabilecek farklılıkları özetleyen düzenlemeleri içer­mektedir. Ayrıca, kayıtlarla vergi beyannamelerinin uyumlu hale gelebilme­si için alt hesapların nasıl kullanılması gerektiği hususlarına yer verilerek, muhasebenin hem kayıt hem de vergi mevzuatıyla köprü kurmasının kav­ranması sağlanmak istenmiştir.

Konuyla ilgilenenlere yararlı olması dileğiyle…

Haşan ALTUNCU-Zafer KÜTÜK-Yusuf AKDAĞ

Ankara, 20KISIM

İÇİNDEKİLER

1.KISIM

GENEL AÇIKLAMALAR

1.MUHASEBE ve HESAP KAVRAMI…………………………………………….. 13

1.1.      Muhasebe Eşitliği…………………………………………….. 14

1.2.      Muhasebede Defterler……………………………………………………….. 15

1.3.      Muhasebede Belgeler………………………………………………………….. 15

1.4.      Tek Düzen Hesap Planı ve Kapsamı…………………………………………. 15

1.4.1.       Muhasebenin Temel Kavramları………………………………………….. 16

1.4.2.       Muhasebe Politikalarının Açıklanması……………………………………. 19

1.4.3.       Mali Tablolar İlkeleri………………………………………………………………. 19

1.5.           Mali Tablolar…………………………………………………………………………. 24

1.5.1.       Bilanço……………………………………………………………………….. 25

1.5.2.       Bilançonun Unsurları…………………………………………………………… 26

1.5.2.1.       Varlıklar…………………………………………………………………… 26

1.5.2.2.       Borçlar………………………………………………………………………… 26

1.5.2.3.       Özkaynaklar………………………………………………………………………… 26

1.5.3.           Bilanço Hesapları……………………………………………………………. 27

1.6.              Gelir Tablosu…………………………………………………………. 28

1.6.1.           Gelir Tablosunun Unsurları…………………………… 28

1.6.1.1.        Gelirler……………………………………………….. 28

1.6.1.2.        Giderler…………………………………………………. 28

1.6.1.3.        Vergi Kanunlarında Giderler……………………………………………. 29

1.7.       Değerleme Ölçüleri ve Tanımları……………………………………………………. 58

2.TEK DÜZEN HESAP PLANI……………………………………………………………….. 61

2.1.       Kayıt Zamanı – Tahakkuk………………………………………………………………… 61

2.2.       Tahakkuk Kriterleri…………………………………………………………………………… 61

  1. MUHASEBEDE HATA………………………………………………………………. 64

3.1.       Matematik Hataları………………………………………………………………….. 64

3.2.       Kayıt Hataları…………………………………………………………………… 64

3.3.       Nakil Hataları…………………………………………………………… 65

3.4.       Unutulma ve Tekrarlama……………………………………………………. 66

3.5.       Bilanço Hataları…………………………………………………………………… 66

 2.KISIM ESAPLARIN BÖLÜMLENMESİ

1. BÖLÜM

DÖNEN VARLIKLAR

1. GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………….. 67

1.1.       Hazır Değerler……………………….67.

1.1.1.   Nakil ve Benzeri İşlemler…………………………………………………67

1.1.2.   Kasa Noksanlığı/Fazlalığı…………………………..71

1.1.3.   Alman Çekler………………………………………………73

1.1.4.   Bankalar……………………………………………………..76

1.1.5.   Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-)………………………79.

1.1.6.   Diğer Hazır Değerler…………………………………………82

  • MENKUL KIYMETLER…………………………………………………….84

2.1.       Hisse Senetleri…………………………………………………………84

2.2.       Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Kamu Kesimi Tahvil,Senet ve Bonoları……………………………..88

2.3         Diğer Menkul Kıymetler………………………………………………………………………………90

2.4.       Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı………………………………………..90

2.5.       Menkul Kıymetlerin Değerlemesi (VUK Md. 279)………………………………….92

3.           TİCARİ ALACAKLAR………………………………………………………………………95

3.1         Alıcılar…………………………………………………………………………… ………95

3.2.       Alacak Senetleri…………………………………………………………………………………99

3.3.       Alacak Senetleri Reeskontu (-)…………………………………………………………………100

3.4.       Verilen Depozito ve Teminatlar…………………………………………………………………105

3.5.       Diğer Ticari Alacaklar…………………………………………………………………………………105.

3.6.       Şüpheli Ticari Alacaklar Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-)…………………………………106

3.7.       Diğer Alacaklar…………………………………………………………………………………………….111

 

2.BÖLÜM

STOKLAR

1.          GENEL AÇIKLAMA…………………………………………………… 113

1.1.      İlk Madde ve Malzeme………………………………………………… 113

1.2.      Yarı Mamuller – Üretim………………………………………… 114

1.3.      Mamuller……………. ………………………………………………. 114

1.4.      Ticari Mallar……… …………………………………………..115

1.4.1.       Stok Hareketlerinin Kayıt Yöntemleri……………………………115

1.4.2.       Stok Değerleme Yöntemleri…………………………….128

1.5.      Diğer Stoklar………………………………………………….130

1.6.      Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)………………………….130

1.7.      Verilen Sipariş Avansları………………………………..  136

1.8.       Özellikli Durumlar… |……… „….7….,…………………… 139

1.8.1.    Envanter Noksan ve Fazlaları…………………………………. 139

t.8.2.     Ücretin Ayni Olarak ödenmesi…………………………………. 140

1.8.2.1.  Ayni Ücretin 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Açısından Değerlendirilmesi……………… 140

1.8.2.2. Ayni Yardımların Vergi Kanunları Açısından Değerlendirilmesi………………………… 142

1.8.2.2.I. Gelir Vergisi Kanununa Göre………………………………………….. 142

1 .S.2.2.2. Katma Değer Vergisi Kanununa Göre……………………………….. 144

1.8.2.2.3.  Damga Vergisi Kanununa Göre…………………………………….. 144

1.8.2.3.      Ayni Yardımların Muhasebeleştirilmesi……………………….. 145

1.8.2.3.     Dönem Sonu Bilançosundaki Stokların Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulurken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar………….. 147

1.8.4.       Konsinye Mallar………………………………………….. 147

 

 

3.BÖLÜM

YILLARA YAYGIN İNŞAAT ve ONARIM SÖZLEŞMELERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

  1. YILLARA YAYGIN İNŞAAT ve ONARIM SÖZLEŞMELERİ……………………………. 150
  2.  YILLARA YAYGIN İNŞAAT ve ONARIM MALİYETLERİ……………………………..150
  3. YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI…………………… 150
  4. TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLAR……………………………………… 151
  5. YILLARA YAYGIN İNŞAAT ve ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ……………….. 151
  6. YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI………………….. 151
  7. YILLARA YAYGIN İNŞAAT ONARIM İŞLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ……… 151
  8. TAŞERONLARA VERİLEN AVANSLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ…….. 161                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         4.BÖLÜM

  9.                                    KATMA DEĞER VERGİSİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

  1. DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ……………………………….. 169
  2. İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ………………….. 169
  3. DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ…………………………… 169
  4. HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ……………………. 169
  5. DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ………………………….. 170
  6. İHRAÇ KAYITLI TESLİM……………………………………. 176
  7. İHRACAT……………………………………………… 186
  8. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE ÖZEL FATURA ile YAPILAN SATIŞLAR(BAVUL TİCARETİ)……………….. 191
  9. YOLCU BERABERİ EŞYA (TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE KDV HESAPLANARAK YAPILAN SATIŞLAR)………..196                                
  10. BAZI KURUM ve KURULUŞLARDAN ALINAN HİZMETLERDE KDV TEVKİFATI……………….. 199
  11. TEŞVİK BELGESİNE İSTİNADEN YAPILAN SATIŞLARDA KDV………………………. 204
  12. YURT DIŞINDAN SAĞLANAN HİZMETLERDE STOPAJ ve KDV……………………….206.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               5.BÖLÜM 

  13.                                                   DURAN VARLIKLAR

  1. GENEL AÇIKLAMA……………………………………………….. 209
  2. TİCARİ ALACAKLAR…………………………………………….. 209
  3. DİĞER ALACAKLAR……………………………………. 209
  4. MALİ DURAN VARLIKLAR………………………………….. 210                                                                                                                                                                                                                                                    4.1. Bağlı Menkul Kıymetler………………………………… 210
  5. 4.2. İştirakler………………………………………………….. 210
  6. 4.3. Bağlı Ortaklıklar…………………. |……………………………………211
  7. MADDİ DURAN VARLIKLAR……………………………………………. 215

5.1.       Genel Açıklama………………………………………………….. 215

5.2.       Amortisman ve Tükenme Payları………………………………….. 217

5.2.1.       Amortismana Tabi iktisadi Kıymetlerin Özellikleri……………. 217

5.2.2.       Finansman Giderleri………………………………………………. 220

5.2.3.       Arazide Amortisman…………………………………………… 222

5.3.           Amortisman Yöntemleri……………………………………… 223

5.3.1.       Maden işletmelerinde Amortisman………………………………. 225

5.3.2.       Fevkalade Amortisman………………………………… 226

5.3.3.       Maddi Olmayan Duran Varlıklarda Azalan Bakiyeler Yöntemiyle(Hızlandırılmış)Amortisman……….. 228

5.3.4.       Amortisman Uygulama Süresi…………………………. 228

5.4.           Haklar…………………………………………….. 229

5.5.           Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri………………………….. ..231

5.6.           Özel Maliyet Bedellerinin İtfası…………………………………….. 231

5.7.           Amortismana Tabi Malların Satılması……………………. 234

5.7.1.       Amortismana Tabi iktisadi Kıymetlerin Yenilenmesi…………………… 235

5.7.2.       Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı…………………… 237

5.8.          Ar-Ge Giderleri………………………………………… 238

5.9.           Kist Amortisman Uygulaması……………………………….. 238

5.10.        Amortisman Hesapları……………………….. 240

6.BÖLÜM

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

| GENEL AÇIKLAMA…………………………………. 243

| MALİ BORÇLAR…………………………………………….. 243

2.1.      Banka Kredileri…………………………………………… 243

2.2.      Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri……………. 246

2.3.      Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri…………….. 247

2.4.      Çıkarılmış Bonolar ve Senetler……………….. 249

2.5.      Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler…………. 249

2.6.      Menkul Kıymetler ihraç Farkları (-)………………… 250

  1. TİCARİ BORÇLAR………. 251

3.1.      Satıcılar…………………………. 251

3.2.       Borç Senetleri……………………….. 254

3.3.       Borç Senetleri Reeskontu …………………. 254

  1. İLİŞKİLİ KİŞİLER……………………. 258

4.1.       Transfer Fiyatlandırması…………..258

4.2.       Örtülü Sermaye………………….. 262

 

                                                                                        7.BÖLÜM

                                                                      DÖNEM AYIRICI HESAPLAR

  1. GELECEK AYLARA AİT GİDERLER…………………………… 266
  2. GELİR TAHAKKUKLARI……………………………………… 269
  3. GELECEK AYLARA AİT GELİRLER…………………… 269
  4. GİDER TAHAKKUKLARI…………. 270                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    8.BÖLÜM ÖZKAYNAKLAR

    1. GENEL AÇIKLAMA……………………………….. 271
    2. SERMAYE ŞİRKETLERİNDE KÂR DAĞITIMI UYGULAMAMASI ve MUHASEBESİ……….. 274
    3. TAŞINMAZ ve İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI İŞLEMLERİ ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ…… 282
    4. TİCARİ KÂR/ZARAR – MALİ KÂR/ZARAR ARASINDAKİ FARKLILIKLAR………. 284
    5. 4.1.Hesaplanan Vergilerin Muhasebeleştirilmesi………. 287
    6. 4.2.1Ticari Kar ile Mali Kar Arasında Fark Yaratan Unsurlar……………… 288
    7. 4.2.1. Sürekli Farklar………….  288
    8. 4.2.2. Geçici Farklar………….  289                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           9.BÖLÜM  MALİYET HESAPLARI

  1.  GENEL AÇIKLAMA ……………………….. 291
  2.  7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI……………….. 292

2.1.       Direkt ilk Madde ve Malzeme Giderleri……………….292

2.2.       Direkt İşçilik Giderleri Hesabı…………………..293

2.3.        Genel Üretim Giderleri……………………. 293

2.4.        Hizmet Üretim Maliyeti……………………….. 293

2.5.        Araştırma ve Geliştirme Giderleri…………………. 293

2.6.        Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri……………. 293

2.7.        Genel Yönetim Giderleri………………………….. 294

2.8.        Finansman Giderleri Hesabı……………………. 294

3.UYGULAMA………………………… 296

4.7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI……………………. 299

4.1.        Uygulama……………………………..     302                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           10.BÖLÜM GELİR TABLOSU HESAPLARI

1. GENEL AÇIKLAMA……………………. 306

3.KISIM 1. BÖLÜM ÖZELLİKLİ DURUMLAR

  1. BAĞIŞ ve YARDIMLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ……………… 309
  2. PROJE KARŞILIĞI MUHASEBE HİZMETİ VERİLMESİ………….. 311
  3. CİRO PRİMLERİ………………………… 312
  4. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ve MUHASEBESİ……… 314
  5. PROMOSYON ve EŞANTİYON MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ…….. 322
  6. ÖZEL İNŞAATLARDA VERGİ ve MUHASEBE UYGULAMALARI………. 325

  7.  2.BÖLÜM FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

1. GENEL AÇIKLAMA………………….. 358

I FİNANSAL KİRALAMA………………….. 358

  1. DEĞERLEME ve AMORTİSMAN UYGULAMASI………. 359
  2. MUHASEBELEŞTİRİLMESİ…………..                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          3.BÖLÜM ENFLASYON MUHASEBESİ

  1. GENEL AÇIKLAMA……………………… 368
  2. MALİ TABLOLARIN DÜZELTME SAFHALARI………………….. 369
  3. MALİ TABLOLARIN ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMESİ……………….. 370

3.1.       Bilançonun Düzeltilmesi…………………. 372

3.1.1.       Amortismana Tabi Varlıkların Düzeltilmesi………………… 372

3.1.2.        Stokların Düzeltilmesi………… 375

3.1.3.        İştirakler Bağlı Ortaklıklar Bağlı Menkul Kıymetler ve Diğer Hisse Senetleri Kalemlerinin Düzeltilmesi……….. 376

3.1.4.        Öz Sermaye Kalemlerinin Düzeltilmesi…………….. 376

3.2.       Gelir Tablosunun Düzeltilmesi……………. 377

3.3.       Parasal Değeri Elde Bulundurma Kayıp veya Kazancını Tespiti

(Net Parasal Pozisyon Kâr ve Zararının Hesaplanması)…………. 378

  1. ENFLASYON MUHASEBESİ…………… 379
  2. ÖRNEK UYGULAMA……………………. 388

4. BÖLÜM

MONOGRAFİ 1…………………… 393

MONOGRAFİ 2…………………… 403

EKLER

EK 1. Muhasebe Hileleri…………420

EK 2. Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları…………429.

EK 3. İktisadi Kıymetlerin Değerlemesi……..459

EK 4. Tek Düzen Hesap Planı………………… 460