Türkiye'nin Muhasebe Kitapları Satış Sitesi
Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları (2 Cilt)

Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları (2 Cilt)

Eski Baş Hesap Uzmanı Nihat Uzunoğlu


Baskı Tarihi: Ocak 2014
Sayfa Sayısı: 1.Cilt: 1322 Sayfa 2.Cilt: 1359 Sayfa
Fiyatı: 150 TL
İndirimli Fiyatı:147,50 TL (Kdv Dahil)
BASKISI TÜKENDİ
KİTAP HAKKINDA
  • Google
  • Tw
  • Fb

Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum Ve Açıklamaları Kitabı, Eski Baş Hesap Uzmanı Nihat Uzunoğlu tarfından yazılmıştır. İkinci Ciltten oluşan Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum Ve Açıklamaları Kitabı Birinci Cilt: 1.322 Sayfa İkinci Cilt: 1.359 sayfa olmak üzere toplam 2681 sayfadan oluşmaktadır. Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum Ve Açıklamaları Kitabı, Yargı Kararları, Özelgeler, Örnek Olaylar Ve Uygulamaları içeren kitap konular itibariyle Katma Değer Vergisi Kanununun tamamını içermekte ve sizlere çalışmalarınızda ışık tutacak bilgileri en iyi şekilde anlatmaktadır. Herkes İçin Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum Ve Açıklamaları Kitabını sitemizden ücretsiz kargo ve kısa sürede teslimat imkanı ile ulaşabilirsiniz.

 

Yargı Kararları

Özelgeler

Örnek Olaylar ve Uygulamalar

ÖNSÖZ

Her işin mutlaka bir teorisi bir de pratiği bulunmaktadır. Pratik, teoriyi şekillendirir; teori ise pratiği anlamlandırır ve olgunlaştırır. Teori ve pratik aynı zamanda bir konuyu öğrenebilmekte de başvurulan yöntemlerdir. Pratiğin yani uygulama yapmanın en iyi öğrenme yöntemlerinden biri olduğu genel kabul görmektedir. Teoride ne kadar iyi olsanız da pratik farklıdır; tecrübeye dayanır. İyi uygulayabilmek için sadece bilmek yetmemekte, bildiğimizi sandığınız konulardaki eksikliklerimizi ancak onu uygulamaya koyduğumuz zaman öğrenebilmekteyiz. Teorideki zayıflığımız ve eksikliğimiz de uygulamada ortaya çıkar. Bu nedenle her ikisine de yeterli düzeyde sahip olmanın, başarılı bir uygulama için gerekli olduğunu söyleyebiliriz.

Elinizde bulunan bu çalışma, teori ile pratiğin bir ortak buluşması olmayı hedeflemektedir. Mensubu olmaktan her zaman büyük onur duyduğum Hesap Uzmanları Kurulu’nda başlayan ve 32 yılı aşan kamudaki görevim sırasında edindiğim bilgi ve tecrübeler, bu çalışmanın esasını oluşturmaktadır. Kamuda geçen 32 yıldan fazla sürenin yaklaşık 10,5 yılı, fiilen uygulamanın içinde geçmiştir. Gerek Dış Ticaret Vergi Dairesi Başkanı olarak ve gerekse de İstanbul Defterdar Yardımcısı olarak ifa ettiğim idari görevlerin hemen tamamında ilgi alanım katma değer vergisi olmuştur. Bu görevlerim sırasında, Hesap Uzmanları Kurulu’nun şahsıma kazandırmış olduğu bilgiler ışığında katma değer vergisinin uygulaması ile ilgili yoğun bir pratik yapma imkanım oldu.

Bu durumumu yakından takip eden pek çok dostumuz, yıllarca, yaşadığım tecrübeleri yazılı hale getirmem konusunu da sürekli gündemde tuttular. Sonunda Onların istediği oldu ve elinizde tuttuğunuz bu çalışmayı somutlaştırma kararını verdik.

Konunun en önemli yanlarından biri olan yazmaya karar verdikten sonra, karşımıza daha önemli bir sorun çıktı. O da “nasıl bir kitap yazmam gerekiyor” sorusu idi.

Sadece uygulamayı ele alan ve konuyla ilgili Mali İdare görüşleri ile yargı kararlarına yer verecek bir çalışma, bir derleme olma özelliği taşıyacağından; hem kişisel düşünce ve görüşlerimin belirtilmesine imkan vermeyecek, hem de bu konularda kalem oynatan veya kafa yoranların görüşlerini göz ardı etmemize yol açacaktı. Buna karşılık, sadece görüşlerin ele alındığı bir çalışma ise fazlasıyla teorik kalacak ve yine amaca hizmet etmeyecekti.

Elinizde bulunan bu çalışma, yukarıda belirtilen alternatiflerin bir sentezi olarak ortaya çıkmıştır. Yani hem konularla ilgili uygulama örneklerini ele alıp değerlendirmek suretiyle uygulamayı anlatmakta, hem de konunun teorik yönlerini ele alarak aynı zamanda bir nevi akademik çalışma olmayı da denemektedir. Bunu yaparken, uygulama, sadece Mali İdare görüşü veya yargı kararı olarak verilmemiş; konunun yasal ve teorik yapıda değerlendirilmesi ve bazı durumlarda Dünyadaki uygulamalar da dikkate alınarak, söz konusu görüş ve kararların değerlendirilmesi ve tartışılması da yapılmıştır. Ayrıca uygulamada sıklıkla karşılaşılan ve tartışma yaratan konularda mümkün olduğunca farklı görüşler gündeme getirilerek, konular olabildiğince farklı açılardan değerlendirilmiştir. Bu şekilde, Mali İdare uygulamaları ve yargı kararlarına karşı söylenebilecekler de gündeme getirilmiş ve ‘ okuyucuya alternatifler de sunulmaya çalışılmıştır.

Öte yandan, KDV uygulamasında en çok tartışılan konulardan biri olan KDV iadeleri; hem başlı başına ayrı bir kitap konusu olabilecek mahiyette olması ve hem de bu konunun da ele alınması halinde çalışmamızın kapsamının çok artacak olması nedeniyle, elinizde bulunan bu çalışmada detaylı olarak ele alınmamış ve sadece iade hakkı doğuran işlemler itibariyle konu ana hatlarıyla değerlendirilmiştir. Umarım ilerleyen dönemlerde, sadece KDV iadelerinin ele alındığı bir çalışmayı da kaleme alabiliriz.

Kitap, genel olarak Kanunda yer alan maddeler itibariyle kaleme alınmış gibi görünse de, olaylar ve işlemler daha çok konu ve müessese bazında ele alınarak tartışılmıştır. Bu bağlamda, Kanunun pek çok maddesinde yer alan konular, başlangıçta “Verginin Konusu” başlığı altında değerlendirilmiş, bu konularla bağlantılı vergileme ile ilgili işlemler de yine bu bölümlerde açıklanmış ve ilgili bölümlerde de bu kısımda yapılan açıklamalara atıfta bulunulmuştur. Bunların dışında vergileme ile ilgili genel hükümler ise, Kanunda yer alan düzen içinde kısımlar halinde ele alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca konuların daha kolay takibi ve aranılanların rahat bulunabilmesi açısından, bölüm numaraları, ait oldukları kısımlar esas alınarak belirlenmiştir. Bir başka ifade ile bölüm numaralarının başında yer alan rakam, anılan bölümün hangi kısımla ilgili olduğunu göstermektedir. Bu şekilde hiçbir konuya aynı bölüm numarası da verilmemiş olmaktadır.

Ancak, konuların seçiminde ve ele alınmasında sadece kanun ve diğer ilgili mevzuatta yer alan hususlarla yetinilmemiş, hatta daha çok bu mevzuatta yer almamakla beraber, uygulamada karşılaşılabilecek olan ve tartışılan konular gündeme getirilmiştir. Bu hususta, işin uygulamasında geçen süreler ve yaşanan tecrübelerin tarafıma önemli ölçüde ışık tuttuğunu da vurgulamakta fayda görüyoruz.

01.01.1985 tarihinde yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Kanunu, yürürlükte olduğu kısa sayılabilecek bir süreçte, oldukça kapsamlı bir ikincil mevzuata sahip olmuştur. 120’yi aşan genel tebliğ ve 60’dan fazla sirküler, esasında katma değer vergisi ile ilgili uygulamanın ne kadar karışık olduğunu göstermek için yeterlidir. Bir de bunların bir kısmının aynı konuda farklı görüşlerin gündeme getirildiği yani zaman içinde uygulamaların değiştirildiği düzenlemeler olduğunu da dikkate aldığımızda konu daha da karmaşık hale gelmektedir.

Kitapta yapmaya çalıştığımız açıklamalar esas‘itibariyle Kanunda yer alan düzenlemelere dayandırılmaya çalışılsa da, kanundaki düzenlemelerin doğal olarak her konuyu ele alması mümkün olmadığından, konuyla ilgili ikincil mevzuatlarda yapılan düzenleme ve açıklamalar ile yargı kararları ve değişik yazarların görüşleri de açıklamalarımızda çoğu zaman referans alınmıştır. Öte yandan, bazı konularda Mali İdarenin zaman içinde değişen görüşleri de, hem yeni görüşün daha iyi değerlendirilebilmesi ve hem de uygulamaya ışık tutması açısından yeri geldikçe dikkate alınmış ve fiilen yürürlükte olmasa bile bu düzenlemelere de atıflar yapılmıştır.

Ancak kitapla ilgili çalışmalar yürütülürken Maliye Bakanlığı, adeta bütün çalışmalarımızı gözden geçirmemizi gerektirecek önemli bir gelişmeye imza atmış ve geçmişte yayımlanan bütün genel tebliğleri tek bir tebliğ altında toplamak amacıyla bir çalışma başlatmıştır. Böyle bir çalışmanın, sadece geçmişteki açıklamaları bir araya getiren bir çalışma olmaktan öte bir anlamının olacağı ve Bakanlığın, bazı konularla ilgili yeni görüşler de gündeme getirebileceği düşüncesi, yaptığımız çalışmayı ister istemez etkilemiştir. Dolayısıyla, Kitabımızın, Bakanlığın söz konusu düzenlemesini de kapsaması gerektiğine olan inancımız, çalışmamızın biraz gecikmesine yol açmıştır. Ancak anılan çalışmanın bugüne kadar sonuçlandırılamamış olması nedeniyle, daha fazla gecikmeye meydan vermemek için, söz konusu çalışmanın sonuçlandırılması beklenmemiş ve mevcut yasal düzenlemeler esas alınarak Kitabımızın sizlerle buluşmasına karar verilmiştir.

Elinizde bulunan bu kitap, her ne kadar benim ismimle basılacak olmakla birlikte, kitabın hazırlanmasında pek çok kişi ve meslektaşımın katkısı da asla yadsınamaz. Bu vesileyle, başta beni bu kitabı yazma konusunda teşvik eden ve cesaretlendiren tüm dostlara teşekkür etmeyi bir borç biliyorum.

Kitabın taslak halinde ortaya çıkmasından sonra yayınlanmadan önce okuyarak hatalardan arındırılmasını sağlayan ve ayrıca öneri ve katkılarda bulunan Eski Baş Hesap Uzmanları Adnan SAK, Turgut ÖZ- CAN ve Sedat ÇIRTLIK’a;

Bütün kitabı baştan sona okuyarak, görüş, eleştiri ve önerilerini banimle paylaşan Eski Baş Hesap Uzmanı ve Gelirler Genel Müdürlüğü Eski Daire Başkanı sevgili dostum İlhan KIRIKTAŞ’a;

Hem bu kitabı yazmam konusundaki verdiği destek ve teşvikler, hem kitabın bir kısmını okuyarak görüş ve önerileri ile yaptığı katkılar ve hem de kitabın yayınlanması için verdiği destek ve gösterdiği çabalar için Maliye Hesap Uzmanları Derneği Başkanı ve Eski Baş Hesap Uzmanı Değerli Üstadım Necdet GÖKMEN’e;

Kitabın dizgi aşamasında gösterdiği titiz çalışmaları nedeniyle Deniz KAYAK’a ve Maliye Hesap Uzmanları Derneği’nin diğer çalışan­larına;

En içten teşekkür ve şükranlarımı sunuyorum.

Ve tabi en büyük teşekkürü; kitapla ilgili çalışmalar sırasında gösterdiği sabır, fedakarlık ve destek için Eşim Emine ile bunların yanında AB KDV mevzuatındaki bazı bölümlerin tercümesini de yapmak suretiyle gösterdiği katkı için Oğlum Berk’e sunmak istiyorum. Onların desteği olmasaydı, bu çalışma da olmazdı.

Kitabımızın, konuyla ilgili olan veya kendisiyle ilgili bir konu bulabilecek olan herkese faydalı olmasını umuyor ve diliyorum.

İstanbul, Nihat UZUNOĞLU

ı

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ : KATMA DEĞER VERGİSİNİN TANIMI, ÖZELLİKLERİ VE
TÜRKİYE UYGULAMASI…………………………………………………………………….1
I. KATMA DEĞER VERGİSİNİN TANIMI, TARİHÇESİ VE ÖZELLİKLERİ:….3
II. KATMA DEĞER VERGİSİNİN TÜRKİYE’DEKİ TARİHÇESİ VE
GELİŞİMİ:…………………………………………………………………………………….10
III. KATMA DEĞER VERGİSİ SİSTEMİMİZİN DEĞERLENDİRİLMESİ:……15
BİRİNCİ KISIM
VERGİNİN KONUSU
BÖLÜM 1.1.
VERGİNİN KONUSUNU TEŞKİL EDEN İŞLEMLER……………………………..23
1.1.1. GENEL AÇIKLAMALAR:………………………………………………….23
1.1.2. TİCARÎ, SINAÎ, ZİRAÎ FAALİYET VE SERBEST MESLEK
FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE YAPILAN TESLİM VE
HİZMETLER:……………………………………………………………25
1.1.2.1. TİCARİ VE SINAİ FAALİYET:………………………………25
1.1.2.1.1. Tanımı:………………………………………………………25
1.1.2.1.2. Ticari Faaliyetin Unsurları:……………………………27
1.1.2.1.3. Ticaret Şirketlerinin Faaliyetleri:……………………29
1.1.2.2. ZİRAİ FAALİYET:………………………………………………30
1.1.2.3. SERBEST MESLEK FAALİYETİ:…………………………31
1.1.2.3.1. Tanımı:………………………………………………………31
1.1.2.3.2. Serbest Meslek Faaliyetinin Unsurları:…………..31
1.1.2.3.3. Bazı Faaliyet ve Mesleklerin Durumu:……………34
a) Ses, Saz ve Sahne Sanatçılarının ve Gruplarının
Mükellefiyet Durumu: …………………………………………….34
b) Film Oyuncularının Durumu: ………………………………34
c) Manken ve Fotomodellerin Durumu: ……………………34
d) Özel Dershanelerde veya Okul Aile Birliklerince
Okullarda Açılan Kurslarda Ders Verenler ile Eğitim
Amaçlı Dokümanlar Hazırlayan Öğretmenlerin
Durumu:……………………………………………………………….35
XVI
e) Konferans ve Seminer Veren Kişilerin Durumu: …….35
f) Yazar, Muhabir vb. Kişilerin Durumu: ……………………36
g) Turist Rehberlerinin Durumu: ……………………………..36
h) Harita ve Plân Çıkarılması İşi ile Uğraşanların
Durumu: ………………………………………………………………36
i) Köy ve Mahalle Muhtarlarının Durumu : ………………..36
j) Noterlerin “Noterlikler Ortak Cari Hesabından” Elde
Ettikleri Gelirlerin Durumu: ……………………………………..36
k) Barolar Tarafından Adli Yardım Kapsamında
Görevlendirilen Avukatların Durumu: ……………………….37
l) Mahkemelerce Takdir Edilen Vekalet Ücretlerinin
Durumu: ………………………………………………………………38
m) Telif Kazancı Elde Edenlerin Durumu: …………………45
o) Serbest Meslek Erbabının Gayrimenkul ve
Demirbaşlarını Satması ya da Kiralaması: ……………….48
p) Müşteri Adına Yapılan Giderler: …………………………..52
r) Serbest Meslek Faaliyetinde Bulunan Şirketler: ……..52
1.1.2.4. TİCARİ, SINAİ, ZİRAİ VE SERBEST MESLEK
FAALİYETİN BİRBİRLERİYLE VE DİĞER
FAALİYETLERLE BAĞLANTISI VE FARKI:…………..53
1.1.2.4.1. Ticari Faaliyet – Zirai Faaliyet İlişkisi:…………….53
1.1.2.4.2. Ticari Faaliyet – Serbest Meslek Faaliyeti
İlişkisi:………………………………………………………54
1.1.2.4.3. Ticari Faaliyet – Menkul Sermaye İradı İlişkisi:.55
1.1.2.4.4. Ticari Faaliyet – Gayrimenkul Sermaye
İradı İlişkisi…………………………………………………56
1.1.2.4.5. Zirai Faaliyet – Gayrimenkul Sermaye
İradı İlişkisi:………………………………………………..57
1.1.2.4.6. Serbest Meslek Faaliyeti – Ücret İlişkisi:………..58
1.1.2.4.7. Serbest Meslek Faaliyeti – GMSİ İlişkisi:……….61
1.1.2.4.8. Ticari, Zirai ve Mesleki Faaliyetlerin
Devamlılığı ve Arızi Olarak Yapılması:……………61
a) Ticari Faaliyette Devamlılık: ……………………………….61
b) Zirai Faaliyette Devamlılık: …………………………………65
XVII
c) Serbest Meslek Faaliyetinde Devamlılık: ………………65
d) Ticari, Zirai ve Serbest Meslek Faaliyetinin Arızi
Olarak Yapılması: …………………………………………………67
e) Faaliyeti Durdurulan İşletmelerde Mal ve Hizmet
Satışı: …………………………………………………………………68
f) Ticari, Zirai ve Mesleki Faaliyetlerin Gelir ya da
Kurumlar Vergisinden Muaf Olması, Basit Usulde
ya da Götürü Usulde Vergilendirilmesi: ……………………68
g) Ticari, Zirai ve Mesleki Faaliyet Çerçevesinde
Diğer Gelir Unsurlarının Elde Edilmesi: ……………………69
1.1.3. HER TÜRLÜ MAL VE HİZMET İTHALATI:……………………69
1.1.3.1. YASAL DÜZENLEME:………………………………………..69
1.1.3.2.İTHALATIN TANIMI:……………………………………………70
1.1.3.3. MUTEMET ELİYLE İTHALAT:……………………………..72
1.1.3.4. İTHALAT İŞLEMLERİNİN VERGİLENDİRİLME
ŞARTLARI VE ÖZEL DURUMLAR:……………………..73
1.1.4. DİĞER FAALİYETLERDEN DOĞAN TESLİM VE
HİZMETLER:…………………………………………………………..74
1.1.4.1. BU FAALİYETLERİN MAHİYETLERİ,
VERGİLENDİRİLME NEDENLERİ VE ŞARTLARI:…74
1.1.4.2. POSTA, TELEFON, TELGRAF, TELEKS VE
BUNLARA BENZER HİZMETLER İLE RADYO VE
TELEVİZYON HİZMETLERİ: ………………………………76
1.1.4.3. HER TÜRLÜ ŞANS VE TALİH OYUNLARININ
TERTİPLENMESİ VE OYNANMASI:……………………77
1.1.4.4. PROFESYONEL SANATÇILARIN YER ALDIĞI
GÖSTERİLER VE KONSERLER İLE PROFESYONEL .
SPORCULARIN KATILDIĞI SPORTİF
FAALİYETLER, MAÇLAR, YARIŞLAR VE
YARIŞMALAR TERTİPLENMESİ,
GÖSTERİLMESİ: ………………………………………………..79
1.1.4.5. MÜZAYEDE MAHALLERİNDE VE GÜMRÜK
DEPOLARINDA YAPILAN SATIŞLAR İLE 5300
SAYILI KANUNA GÖRE DÜZENLENEN ÜRÜN
SENETLERİNİN, ÜRÜNÜ DEPODAN ÇEKECEK
OLANLARA TESLİMİ:………………………………………..80
1.1.4.5.1. Müzayede Mahallerinde Yapılan Satışlar: ……..80
XVIII
a) Müzayede ve Müzayede Mahalli Kavramından Ne
Anlaşılması Gerekir? …………………………………………….80
b) Online Müzayedeler: …………………………………………82
c) Müzayede Yoluyla Yapılan Hizmetlerin Durumu: ……84
d) Müzayede Mahallerinde Yapılan Satışlar Konusunda
Mali İdare ve Yargının Görüşü: ……………………………….86
e) Devlet İhale Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlar
Kapsamında Yapılan Satışlar: ………………………………..88
f) Müzayede İşiyle Uğraşan Kişi ve Kurumlar
Tarafından Yapılan Satışlar: ……………………………………90
g) Müzayede Mahallinde Yapılan Satışlarda
Vergilendirme Usul ve Şartları: ………………………………90
h) Özellikli Durumlar ve Örnek Olaylar: ………………….100
i) Hazine Tarafından Yapılan Taşınmaz Mal Satışları: .102
j) Uygulama ile İlgili Eleştiriler ve Değerlendirme: ……103
1.1.4.5.2. Gümrük Depolarında Yapılan Satışlar:…………105
1.1.4.5.3. Ürün Senetlerinin, Ürünü Depodan Çekecek
Olanlara Teslimi:……………………………………….106
1.1.4.6.BORU HATTI İLE HAM PETROL, GAZ VE
BUNLARIN ÜRÜNLERİNİN TAŞINMALARI: ………..108
1.1.4.7. GELİR VERGİSİ KANUNUNUN 70 İNCİ
MADDESİNDE BELİRTİLEN MAL VE HAKLARIN
KİRALANMASI İŞLEMLERİ:…………………………….109
1.1.4.7.1. Genel Olarak Anılan İşlemlerin Kapsamı ve
Mahiyeti:………………………………………………….109
1.1.4.7.2. Vergileme Kapsamına Girmeyen Kiralama
İşlemleri:………………………………………………….. 110
1.1.4.7.3. İktisadi İşletmeye Dahil Olmayan
Gayrimenkullerin Kiralanması: ………………….. 111
a) İktisadi İşletmenin Tanımı ve Gayrimenkullerin
İktisadi İşletmeye Dahil Olması ……………………………. 111
b) Gayrimenkul Kavramı: …………………………………….. 114
c) Gayrimenkulün İktisadi İşletme Vasfı Taşıması ve
İşletme Hakkının Kiralanması: ……………………………… 114
1.1.4.7.4. Hazinece Yapılan Taşınmaz Kiralamaları:……. 118
XIX
1.1.4.7.5. Sağlık Bakanlığına Bağlı Kurum ve
Kuruluşlarca Yapılacak Kiralama İşlemleri:….. 119
1.1.4.7.6. Taşınmaz Dışındaki Mal ve Hakların
Kiralanması:……………………………………………. 119
1.1.4.7.7. Kiralama İşlemlerinde Vergiyi Doğuran Olay:.120
1.1.4.7.8. Kiralama İşlemlerinde Sorumluluk
Uygulaması:…………………………………………….121
1.1.4.7.9. Kiralama İşlemleri ile İlgili Özel Durumlar:……122
1.1.4.8. GENEL VE KATMA BÜTÇELİ İDARELERE,
İL ÖZEL İDARELERİNE, BELEDİYELER VE
KÖYLER İLE BUNLARIN TEŞKİL ETTİKLERİ
BİRLİKLERE, ÜNİVERSİTELERE, DERNEK VE
VAKIFLARA, HER TÜRLÜ MESLEKİ KURULUŞLARA
AİT VEYA TABİ OLAN VEYAHUT BUNLAR
TARAFINDAN KURULAN VEYA İŞLETİLEN
MÜESSESELER İLE DÖNER SERMAYELİ
KURULUŞLARIN VEYA BUNLARA AİT VEYA
TABİ DİĞER MÜESSESELERİN TİCARÎ, SINAÎ,
ZİRAÎ VE MESLEKÎ NİTELİKTEKİ TESLİM VE
HİZMETLERİ:………………………………………………….125
1.1.4.8.1. Genel Açıklama:……………………………………….125
1.1.4.8.2. İktisadi İşletme Kavramı:……………………………127
1.1.4.8.3. Genel ve Katma Bütçeli İdareler ile Döner
Sermayeli Kuruluşların İşlemleri:………………..136
1.1.4.8.4. İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Köyler ile
Bunların Teşkil Ettikleri Birliklerin İşlemleri:…..146
1.1.4.8.5. Üniversitelerin İşlemleri:…………………………….152
1.1.4.8.6. Dernek ve Vakıflara Ait İşlemler:…………………154
a) Dernek ve Vakıfların Tanımı ve Vergi Kanunları
Karşısındaki Durumu: ………………………………………….154
b) Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler: ………….155
c) Dernek ve Vakıfların Vergilendirilecek Faaliyet ve
İşlemleri: ……………………………………………………………156
d) Dernek ve Vakıfların Vergilendirilmeyecek Faaliyet
ve İşlemleri: ……………………………………………………….159
e) Kamu Menfaatine Yararlı Dernekler ile Bakanlar
Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfların
Faaliyetleri: ………………………………………………………..161
XX
f) Kamu Menfaatine Yararlı Dernekler ile Bakanlar
Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflar Tarafından
Kurulan ve İşletilen Özel Okullar ve Üniversiteler: ……162
g) Spor Kulüplerinin Durumu: ……………………………….181
1.1.4.8.7. Mesleki Kuruluşlara Ait işlemler:…………………185
1.1.4.8.8. Yorum ve Değerlendirme:………………………….189
1.1.4.9.REKABET EŞİTSİZLİĞİNİ GİDERMEK
MAKSADIYLA İSTEĞE BAĞLI MÜKELLEFİYETLER
SURETİYLE VERGİLENDİRİLECEK TESLİM VE
HİZMETLER:……………………………………………………191
1.1.5.TÜRKİYE’DE VERGİLEME YAPILMASI İÇİN
GEREKLİ ŞARTLAR:………………………………………………191
1.1.5.1. BİR MUAMELE YA DA İŞLEM VAR OLMALIDIR:…192
1.1.5.2. MUAMELE YA DA İŞLEMİN, TİCARİ, SINAİ,
ZİRAİ VEYA MESLEKİ FAALİYET ÇERÇEVESİNDE
YAPILMASI GEREKİR:…………………………………….195
1.1.5.3. MUAMELE YA DA İŞLEMİN, TESLİM VE HİZMET
İFASI ŞEKLİNDE GERÇEKLEŞMESİ VEYA
TESLİM VE HİZMET İFASI İLE İLGİLİ OLMASI
GEREKİR:………………………………………………………196
1.1.5.4. MUAMELE YA DA İŞLEMİN TÜRKİYE’DE
YAPILMASI GEREKİR:…………………………………….196
1.1.6. VERGİLEME YAPILMASINI ENGELLEMEYEN
DURUMLAR:………………………………………………………….197
1.1.7.VERGİNİN KONUSU İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ
DURUMLAR:…………………………………………………………..198
1.1.7.1. DAHİLİ MUAMELELER:……………………………………198
1.1.7.2. MASRAF YANSITMALARI:……………………………….200
1.1.7.2.1. Genel Olarak:…………………………………………..200
1.1.7.2.2. Grup Şirketleri Arasında Masraf Aktarımı:…….202
1.1.7.2.3. Verginin Konusuna Girmeyen ya da
Vergiden İstisna Olan Masrafların Aktarımı:….203
1.1.7.2.4. Vergiden İstisna Olan İşlemlere İlişkin
Masrafların Aktarımı:………………………………….204
1.1.7.2.5. KDV Mükellefi Olmayanların Masraf
Aktarması:……………………………………………….204
XXI
1.1.7.2.6. Finansman Giderlerinin Aktarılması:……………205
1.1.7.2.7. Hasar Gören Aracın Tamir Masrafının
Sigorta Şirketine Aktarımı:…………………………206
1.1.7.2.8. Araç Kiralama Faaliyetinde Bulunan
Firmaların Kiradaki Araçla İlgili Masrafları
Yansıtmaları:……………………………………………207
1.1.7.2.9. Teminat Mektupları Komisyonu ve Diğer
Banka Masraflarının Aktarımı: ……………………208
1.1.7.2.10. Yurt Dışında Yapılan Giderlerin Aktarımı:……209
1.1.7.2.11. Ortak Giderlerin Paylaştırılması:……………….209
1.1.7.2.12. Vergi Cezası, Gecikme Zammı ve Benzeri
Yüklerin Aktarımı: …………………………………..210
1.1.7.2.13. Tazminatların Aktarımı:…………………………… 211
1.1.7.2.14. Tevkifata Tabi İşlemlerde Masraf Aktarımı:….212
1.1.7.2.15. Damga Vergisi ve Harç Aktarımı:………………214
1.1.7.2.16. Kur Farkı, Vade Farkı vb Unsurların
Yansıtılması:…………………………………………..215
1.1.7.2.17. Mutemet Eliyle İthalatta Masraf Yansıtması:.215
1.1.7.2.18. Personel Ücretinin Yansıtılması:……………….215
1.1.7.2.19. Aracılı İhracatta Masraf Yansıtılması:…………217
1.1.7.2.20. Masraf Yansıtmalarında Uygulanacak
KDV Oranı:…………………………………………….218
1.1.7.2.21. Masraf Yansıtılması ile Matrahın Unsuru
Ayırımı:………………………………………………….218
1.1.7.3. FİNANSAL HİZMETLER:………………………………….219
1.1.7.3.1. Finansal Hizmetlerin Tanım ve Kapsamı ile
Genel Olarak KDV Karşısındaki Durumu:…….219
1.1.7.3.2. BSMV Kapsamına Giren İşlemler:………………223
1.1.7.3.3. BSMV Kapsamına Giren Bazı Özel İşlemler
ve Firmaların Durumu:……………………………..232
a) Kambiyo İşlemleri: …………………………………………..232
b) Arbitraj İşlemleri: ……………………………………………..233
c) Türev İşlemleri: ……………………………………………….235
XXII
1.1.7.3.4. Borç Para Verme İşlemleri ve Alacak
Faizleri:…………………………………………………..241
a) Genel Açıklama: ……………………………………………..241
b) Borç Para Verme İşlemi KDVK Açısından Bir
Hizmet midir? …………………………………………………….241
c) Mali İdarenin Görüşü: ………………………………………242
d) Yargının Görüşü: …………………………………………….244
e) Yazarların Görüşü: …………………………………………..246
f) Konuya İlişkin Kişisel Görüşümüz: …………………….252
g) Şirketlerin Borç Para Vermesi İşlemi, KDV’ye mi
Yoksa BSMV’ye mi Tabidir? ………………………………….264
h) İşletmenin Üçüncü Kişilere Borç Para Vermesi ile
Şirketlerin Ortak ve Yöneticilerine ya da İlişkili Kişilere
Borç Para Vermesi: ……………………………………………..264
i) Verilen Borç Karşılığında Faiz Hesaplanmamış ya
da Düşük Faiz Hesaplanmış Olması (Örtülü Kazanç
Dağıtımı Olsun ya da Olmasın): ……………………………265
j) Şirketin Dışarıdan Sağladığı Kaynakları
Kullandırması: …………………………………………………….267
k) Mal Teslimi veya Hizmet İfasından Kaynaklanan
Borçlar: ……………………………………………………………..267
l) VUK’nun 112 nci Maddesi Uyarınca Devletten
Tahsil Edilen Faizler: ……………………………………………268
1.1.7.3.5. Temerrüt Faizleri:……………………………………..271
1.1.7.3.6. Yurt Dışına Ödenen Faizler:……………………….272
1.1.7.3.7. Hatır Senedi ve Çeki Verilmesi:………………….276
1.1.7.3.8. Vade Farkları ve Fiyat Farkları:…………………..276
1.1.7.3.9. Kur Farkları:…………………………………………….278
a) Genel Olarak: …………………………………………………278
b) Mali İdarenin Görüşü: ……………………………………..279
c) Yargının Görüşü: ……………………………………………..281
d) Yazarların Görüşü: …………………………………………..281
e) Kişisel Görüşümüz; Kur Farkları KDV’ye
Tabidir: ………………………………………………………………283
XXIII
f) Dövizle Yapılması Zorunlu veya Mutad Olan
İşlemlerle İlgili Kur Farklarının Durumu: ………………..298
g) Kur Farklarında Vergiyi Doğuran Olayın
Meydana Gelmesi: ………………………………………………300
h) Kur Farkına Uygulanacak KDV Oranı: ……………….300
i) Kur Farkı İçin Fatura Düzenlenmesi Gerekir mi? ….301
j) Kur Farklarına İlişkin KDV’nin Hesaplanma
Yöntemi: ……………………………………………………………301
k) Dönem Sonlarında Yapılan Değerlemeler
Sonucunda Hesaplanan Kur Farkları: ……………………302
l) Avans Olarak Yapılan Ödemelerde Kur Farkı: ………303
m) Vergiden İstisna Edilen İşlemlerle İlgili Kur
Farkları: …………………………………………………………….306
n) İthalat İşlemlerinde Ortaya Çıkan Kur Farkı: ……….307
o) İhraç Kayıtlı Teslimlere İlişkin Kur Farkları: ………….313
p) İhracatçıların İmalatçılara Yansıttığı Kur Farkları: ..315
q) Döviz Cinsinden Çek veya Senetlerin Ciro
Edilmesi Halinde Ortaya Çıkan Kur Farkları: …………..316
r) Tersine (Aleyhte) Kur Farkı: ……………………………….321
s) Nihai Tüketicilerle ya da Vergiden Muaf veya
İstisna Olan Kişilerle Yapılan İşlemlerde Ortaya
Çıkan Kur Farkları: ……………………………………………..322
t) KDV Tevkifatı Uygulanarak Yapılan İşlemlerde
Ortaya Çıkan Kur Farkları: ……………………………………323
u) Döviz Cinsinden Alınan ve Verilen Teminat ve
Depozitolar: ……………………………………………………….324
v) Döviz Cinsinden Borç Para Verme İşlemlerinde
Ortaya Çıkan Kur Farkları: ……………………………………325
y) Örtülü Sermaye Uygulamasında Kur Farklarının
KDV Karşısındaki Durumu: …………………………………..328
1.1.7.3.10. Factoring (Faktoring) İşlemleri:…………………328
1.1.7.3.11. Finansal Kiralama (Leasing) İşlemleri: ………329
a) Tanımı ve Mahiyeti: ………………………………………….329
b) KDVK Açısından Durumu: ………………………………..330
XXIV
c) Vergileme Şartları ve Özellikleri ile Uygulanacak
Oran: …………………………………………………………………331
d) Finansal Kiralama İşlemlerinde Vergiyi Doğuran
Olay: …………………………………………………………………335
e) Özellikli Durumlar: …………………………………………..335
1.1.7.3.12. Kredi Kartı İşlemleri:………………………………..336
1.1.7.3.13. OECD Ülkelerinde Finansal İşlemlerin
Vergilendirilmesine İlişkin Özet Bilgi:…………337
1.1.7.4. PARA VE SERMAYE HAREKETLERİ:………………..339
1.1.7.4.1 Genel Olarak Para ve Sermaye
Hareketlerinin KDV Karşısındaki Durumu ve
Bu Konudaki Görüşümüz:……………………………339
1.1.7.4.2. Ayni ve Nakdi Sermaye Konması İşlemleri: …342
1.1.7.4.3. Ortaklık Hak ve Payları ile Hisse Senetlerinin
Satışı: …………………………………………………….343
a) Tanım ve Kapsam: …………………………………………..343
b) Adi Ortaklık Paylarının Satışı: ……………………………348
c) Şahıs Şirketlerine Ait Ortaklık Payların Satışı: ……..354
d) Sermaye Şirketlerine Ait Ortaklık Paylarının Satışı: .355
1.1.7.4.4. Nevi (Tür) Değiştirme, Birleşme, Devir ve
Bölünme İşlemleri:……………………………………360
1.1.7.4.5. Kar Payları ve İştirak Kazançları:………………..375
1.1.7.4.6. Emisyon Primleri:……………………………………..375
1.1.7.4.7. Diğer Menkul Kıymet ve Sermaye Piyasası
Araçlarının Teslimi:…………………………………..376
1.1.7.4.8. YİD Modeli Çerçevesinde Bedelsiz Devirler:..378
1.1.7.5. TAZMİNATLAR VE CEZAİ ŞARTLAR:………………..379
1.1.7.5.1. Tazminatlarla İlgili Genel Durum:………………..379
1.1.7.5.2. Sigorta Tazminatları:…………………………………382
1.1.7.5.3. Sözleşme Hükümleri Nedeniyle Ödenen
Cezai Şart Mahiyetindeki Tazminatlar ile Teslim
veya Hizmet Bedelinin Geç Ödenmesine
Yönelik Gecikme Faizleri:………………………….384
1.1.7.5.4. Diğer Tazminatlar:…………………………………….386
XXV
1.1.7.6. DEPOZİTO VE TEMİNATLAR:………………………….390
1.1.7.7. AVANSLAR VE KAPORALAR: ………………………….390
1.1.7.8. AİDATLAR:……………………………………………………..392
1.1.7.8.1. Genel Olarak Aidatların Tanımı ve Mahiyeti:…392
1.1.7.8.2. Dernek, Vakıf ve Mesleki Kuruluşlarca
Alınan Aidatlar:…………………………………………393
1.1.7.8.3. Kooperatifler Tarafından Alınan Aidatlar:………393
1.1.7.8.4. Apartman, Site, İş Hanı ve İş Merkezi Gibi
Yerlerde Alınan Aidatlar:…………………………….395
1.1.7.8.5. Organize Sanayi Bölgeleri Tarafından Alınan
Aidatlar:…………………………………………………..396
1.1.7.9. SÜBVANSİYONLAR: ………………………………………398
1.1.7.10. BAĞIŞ VE YARDIMLAR: ………………………………..401
1.1.7.10.1. Karşılıksız Bağış ve Yardımlar:…………………401
1.1.7.10.2. Bir Teslim veya Hizmet Karşılığı Yapılan
Bağış ve Yardımlar:…………………………………401
1.1.7.10.3. Şartlı Bağışlar:……………………………………….405
1.1.7.10.4. KDV Mükellefi Olan İşletmelere Yapılan
Bağışlar:………………………………………………..406
1.1.7.11. ÖDÜL VE İKRAMİYELER:………………………………406
1.1.7.12.PROMOSYON VE EŞANTİYON ÜRÜNLERİ
İLE NUMUNELER:………………………………………….407
1.1.7.12.1. Genel Açıklama:……………………………………..407
1.1.7.12.2. Promosyon Ürünleri:………………………………409
a) Konunun 50 Seri no.lu KDV Genel Tebliği’nde
Yapılan Açıklamalar Doğrultusunda
Değerlendirilmesi: ……………………………………………….409
b) Vergi İndirimi: ………………………………………………….412
c) Uygulama Kapsamına Girmeyen İşlemler: ………….413
d) Ciro Primi Şeklinde Verilen Promosyonlar: ………….414
e) Çekilişle Verilen Hediyeler: ……………………………….416
f) Mil, Puan, Bonus Uygulaması: …………………………..418
1.1.7.12.3. Eşantiyon veya Numune Mallar Verilmesi:….419
XXVI
1.1.7.12.4. Bayi ve Alıcı Firmalara veya Bu Firmaların
Yetkilileri ile Çalışanlarına Verilen Ödül, Mal
ve Hizmetler:………………………………………….422
1.1.7.12.5. Temsil Ağırlama Giderleri Kapsamında
Bedelsiz Teslim ve Hizmetler:…………………..425
1.1.7.12.6. Promosyon, Eşantiyon ve Numunelerin
Yeniden Satışa Konu Edilmesi:…………………425
1.1.7.12.7. Bedelsiz Olarak Verilen Mal ve Hizmetlerin
Belgelendirilmesi ile Alan ve Veren Firmalar
Açısından Kayıtlara İntikali:………………………426
1.1.7.13. HEDİYE VE ALIŞVERİŞ ÇEKLERİ:………………….427
1.1.7.13.1. Bedel Karşılığı Satılan Hediye ve
Alışveriş Çekleri:…………………………………….427
1.1.7.13.2. Bir Bedel Karşılığı Satılmayan Hediye
ve Alışveriş Çekleri:…………………………………430
1.1.7.14. CİRO PRİMLERİ:…………………………………………..431
1.1.7.14.1. Ciro Primlerinin Tanımı ve Mahiyeti:………….431
1.1.7.14.2. Ciro Primlerinin KDV Açısından Durumu ve
Uygulamalar:………………………………………….432
1.1.7.14.3. İthalat ve İhracat İşlemlerinde Ortaya Çıkan
Ciro Primleri:………………………………………….436
1.1.7.14.4. Ciro Primleri İle İlgili Özellikli Durumlar:……..437
1.1.7.15.GARANTİ KAPSAMINDA YAPILAN SATIŞ
SONRASI TESLİM VE HİZMETLER: ………………..439
1.1.7.15.1. Genel Olarak:…………………………………………439
1.1.7.15.2. Yurt İçinde Garanti Kapsamında Yapılan
İşlemler:………………………………………………..441
1.1.7.15.3. Garantinin Yurt Dışındaki Firmalar Tarafından …
Üstlenilmesi: ………………………………………….442
1.1.7.15.4. Yurt Dışına Tamir ve Bakım İçin Mal
Gönderilmesi veya Yenileme Kapsamında
Verilecek Malların Yurt Dışından İthal
Edilmesi:………………………………………………..446
1.1.7.15.5. Garanti Süresinde Bedel Karşılığı Yapılan
Tamir, Bakım Hizmetleri ve İlave Bir Bedel
Alınarak Garanti Süresinin Uzatılması:………447
1.1.7.16. MAL FAZLALIKLARI VE MAL NOKSANLIKLARI:.447
XXVII
1.1.7.16.1. Stok Farklılığının Nedenine Göre Yapılacak
İşlemler:………………………………………………..448
1.1.7.16.2. Farklılığın Sebebinin Bulunamaması Halinde
Yapılacak İşlemler:………………………………….449
1.1.7.17. ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI VE ÖRTÜLÜ
SERMAYE SAYILAN İŞLEMLERİN KDV
AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ:……………….450
1.1.7.17.1. Örtülü Sermaye ve Örtülü Kazanç
Kavramlarının Tanımı ve Mahiyeti:…………….450
1.1.7.17.2. KVK’nun 12 ve 13 üncü Maddelerinde
Yer Alan “Kar Payı” Kavramının Anlamı ve
Kapsamı Nedir?……………………………………..453
1.1.7.17.3. Örtülü Sermayeye Konu İşlemlerin KDV
Açısından Değerlendirilmesi:……………………456
1.1.7.17.4. Örtülü Kazanç İşlemlerinin KDV Karşısındaki
Durumu:………………………………………………..460
1.1.7.17.5. Örtülü Sermaye ve Örtülü Kazanç
Durumlarında KDV İndirimi:……………………..463
1.1.7.18. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİ: ………….464
1.1.7.18.1. Tanımı ve Mahiyeti:…………………………………464
1.1.7.18.2. Konu Hakkında Mali İdarenin Görüşü:……….470
1.1.7.18.3. Yargının Görüşü:…………………………………….471
1.1.7.18.4. Görüşlerin Değerlendirilmesi: …………………..483
1.1.7.18.5. Kişisel Görüşümüz:…………………………………489
1.1.7.18.6. Arsa Sahibinin Müteahhide Arsa Tesliminin
Vergi Karşısındaki Durumu:……………………..493
1.1.7.18.7. Müteahhidin Arsa Sahibine İnşaat Hizmeti
Vermesi ya da Bağımsız Bölüm Teslim
Etmesinin Vergi Karşısındaki Durumu:………493
1.1.7.18.8. Vergiyi Doğuran Olay:……………………………..494
1.1.7.18.9. Vergileme Yapılacak Olması Halinde
Matrahın Tespiti: …………………………………….498
1.1.7.18.10. Kanunun 17/4-r Maddesindeki İstisnanın
Uygulanması:……………………………………….507
1.1.7.18.11. Değerlendirme ve Öneriler:…………………….509
XXVIII
1.1.7.19. ARSA SATIŞI KARŞILIĞI GELİR (HASILAT)
PAYLAŞIMI:……………………………………………………512
1.1.7.19.1. Genel Olarak Tanımı ve Mahiyeti:……………..512
1.1.7.19.2. Anılan İşlemlerin KDV Karşısındaki
Durumu:………………………………………………..515
1.1.7.19.3. Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı
İşleminde Vergilendirme Şartları:………………517
1.1.7.19.4. Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı
İşleminde KDV Kanunu’nun 17/4-r
Maddesindeki İstisna Hükmünün Durumu:…519
1.1.7.20. GAYRİMENKUL (TAŞINMAZ) SATIŞLARI:………..521
1.1.7.20.1.Genel Açıklama:………………………………………521
1.1.7.20.2. Gerçek Kişiler veya Vergiden Muaf Olanlar
Tarafından Yapılan İşlemler:……………………..521
1.1.7.20.3. Ticari Faaliyet Kapsamında Yapılan
Taşınmaz Satışları:…………………………………525
1.1.7.20.4. Vergiye Tabi Olmayan veya Vergiden İstisna
Olan Taşınmaz Satışları:…………………………..525
1.1.7.20.5. Müzayede Mahallinde Yapılan Taşınmaz
Satışları:…………………………………………………527
1.1.7.20.6. Özel Maliyet Bedelleri:…………………………….527
1.1.7.20.7. Taşınmaz Teslimlerinde Vergiyi Doğuran
Olay:………………………………………………………529
1.1.7.21. KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ:………………………..530
1.1.7.22. KOMİSYONCULUK FAALİYETİ:………………………531
1.1.7.22.1. Tanımı ve Mahiyeti:…………………………………531
1.1.7.22.2. Fatura Düzenine İlişkin Açıklamalar:………….532
1.1.7.22.3. Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi Olan
Mükellef Adına Komisyoncular Tarafından
Yapılan Satışlar:……………………………………..533
1.1.7.22.4. Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi
Olmayanlar Adına Komisyoncular
Tarafından Yapılan Satışlar:……………………..533
1.1.7.22.5. Komisyoncular Tarafından Düzenlenen
Komisyon Faturasında Hesaplanacak KDV
ve Faturalarda Gösterilen Masraflara Ait
Katma Değer Vergisinin İndirimi: ……………..533
1.1.7.23. DEVRE TATİLİ VE DEVRE MÜLK SATIŞLARI:….534
XXIX
1.1.7.23.1. Devre Tatil Sistemi:…………………………………534
1.1.7.23.2. Devre Mülk Sistemi:………………………………..536
1.1.7.24. KOOPERATİFLER:………………………………………..537
1.1.7.24.1. Tanımı, Mahiyeti ve Çeşitleri: …………………..537
1.1.7.24.2. Kooperatiflerin Genel Olarak Kurumlar
Vergisi Karşısındaki Durumu:……………………538
1.1.7.24.3. Kooperatiflerin Genel Olarak KDV
Karşısındaki Durumu:……………………………..539
1.1.7.24.4. Konut Yapı Kooperatiflerinin KDV
Karşısındaki Durumu:……………………………..541
a) Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut
Teslimleri: …………………………………………………………541
b) Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat
Taahhüt İşleri: …………………………………………………….543
c) Bina İnşaat Ruhsatının Süresinin Uzatılması veya
Yenilenmesi: ………………………………………………………560
d) Konut Yapı Kooperatiflerinin Mükellefiyet Durumu: .562
e) Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut ve
İşyeri Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olay, Matrah ve
Oran: …………………………………………………………………564
f) Konut Yapı Kooperatiflerinin Arsa Payı Karşılığı
İnşaat Yaptırmaları ve İnşaat Yapmaları Halinde
Vergileme: ………………………………………………………….566
g) Konut Yapı Kooperatiflerinin Vergiye Tabi
İşlemleri: ……………………………………………………………573
h) Konut Yapı Kooperatiflerinin KDVK 17/4-r
Maddesindeki İstisna Açısından Değerlendirilmesi: …574
i) Konut Yapı Kooperatiflerinde Vergi İndirimi: …………577
j) Konut Yapı Kooperatiflerinin İşletme Kooperatifine
Dönüşmesi: ………………………………………………………..578
1.1.7.25. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) VE
KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:……………………………580
1.1.7.25.1. OSB’nin Tanımı ve Mükellefiyet Durumu:…..580
1.1.7.25.2. OSB’nin KDV’ye Tabi Olan ve Olmayan
Faaliyetleri:…………………………………………….582
1.1.7.25.3. OSB’lerde KDV İstisnası:…………………………583
1.1.7.25.4. Küçük Sanayi Siteleri (KSS):……………………585
XXX
1.1.7.26. İŞ HANI, APARTMAN VE SİTE YÖNETİCİLİĞİ:…585
1.1.7.26.1. Yönetim Hizmetlerinin Kat Malikleri
Kurulunca Seçilen Yöneticiler Tarafından
Yapılması:………………………………………………586
1.1.7.26.2. Yönetim Hizmetlerinin Bir Kooperatif Eliyle
Yapılması:……………………………………………..587
1.1.7.26.3. Yönetim Hizmetlerinin Bir Şirket Tarafından
Yapılması:……………………………………………..587
1.1.7.27.GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINDA
YAPILAN İŞLEMLER:……………………………………..588
1.1.7.28. SERBEST BÖLGELERDE YAPILAN
İŞLEMLER:…………………………………………………..590
1.1.7.28.1. Serbest Bölgelerin Tanımı ve Vergi
Kanunları Karşısındaki Durumu:……………….590
1.1.7.28.2. Türkiye’den Serbest Bölgeye Mal ve
Hizmet İhracatı:……………………………………..594
1.1.7.28.3. Serbest Bölgeden Türkiye’ye Mal ve
Hizmet İthalatı:………………………………………600
1.1.7.28.4. Serbest Bölgeden Yurt Dışına veya Yurt
Dışından Serbest Bölgeye Yapılan İhracat
ve İthalat:……………………………………………..602
1.1.7.28.5. Serbest Bölge İçinde veya Serbest
Bölgeler Arası Yapılan İşlemler:……………….603
1.1.7.28.6. Serbest Bölge ile Türkiye ve Yurt Dışı
Arasında Yapılan Taşımacılık İşlemleri:…….606
1.1.7.28.7. Serbest Bölgede Verilen ya da Serbest
Bölgeye Verilen Hizmetlerde KDV
Tevkifatı:……………………………………………….609
1.1.7.28.8. Serbest Bölgelerde Gerçekleştirilen
İşlemlerle İlgili Belge Düzeni:…………………..613
1.1.7.28.9. Serbest Bölgelerde Gerçekleştirilen
İşlemlerle İlgili Vergi İndirimi:……………………613
1.1.7.29. FUAR VE SERGİLERDE YAPILAN İŞLEMLER:…614
1.1.7.29.1. Yurt İçinde Düzenlenecek Fuar ve Sergiler:.614
1.1.7.29.2. Yurt Dışı Fuar Hizmetleri: ……………………..615
1.1.7.30. İSTİSNA-VERGİNİN KONUSUNA
GİRME FARKI:………………………………………………616
XXXI
BÖLÜM 1.2.
TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER:……………………………………………617
1.2.1. YASAL DÜZENLEMELER VE GENEL AÇIKLAMA:……..617
1.2.2. TESLİM:………………………………………………………………..618
1.2.2.1.GENEL OLARAK MAL ÜZERİNDEKİ TASARRUF
HAKKININ DEVRİ TESLİM SAYILMIŞTIR:…………..618
1.2.2.1.1. Mal Kavramı:……………………………………………619
1.2.2.1.2. Menkul Mallarda Teslim:……………………………620
1.2.2.1.3. Gayrimenkuller ile Tescile Tabi Diğer
Mallarda Teslim:……………………………………….620
1.2.2.1.4. Bir Malın Alıcı veya Onun Adına Hareket
Edenlerin Gösterdiği Yere veya Kişilere Tevdii
Teslim Hükmündedir:………………………………..621
1.2.2.1.5. Malın Alıcıya veya Onun Adına Hareket
Edenlere Gönderilmesi Halinde, Malın
Nakliyesinin Başlatılması veya Nakliyeci veya
Sürücüye Tevdi Edilmesi de Mal Teslimidir:….622
1.2.2.1.6. Mal Tesliminin Belgelendirilmesi:………………..623
1.2.2.2. ZİNCİRLEME AKİTLERDE TESLİM:………………….623
1.2.2.3. SU, ELEKTRİK, GAZ, ISITMA, SOĞUTMA VE
BENZERİ ŞEKİLLERDEKİ DAĞITIMLAR MAL
TESLİMİDİR:…………………………………………………..625
1.2.2.4. KAP VE AMBALAJLAR İLE DÖKÜNTÜ VE TALİ
MADDELERİN GERİ VERİLMESİNİN MUTAT
OLDUĞU HALLERDE TESLİM:…………………………625
1.2.2.5. TRAMPA:……………………………………………………….626
1.2.3. TESLİM SAYILAN HALLER:…………………………………….627
1.2.3.1. GENEL AÇIKLAMA:…………………………………………627
1.2.3.2.VERGİYE TABİ MALLARIN HER NE SURETLE
OLURSA OLSUN, VERGİYE TABİ İŞLEMLER
DIŞINDAKİ AMAÇLARLA İŞLETMEDEN
ÇEKİLMESİ: ……………………………………………………… 628
1.2.3.3. VERGİYE TABİ MALLARIN İŞLETME
PERSONELİNE ÜCRET, PRİM, İKRAMİYE,
HEDİYE, TEBERRU GİBİ NAMLARLA
VERİLMESİ:……………………………………………………630
XXXII
1.2.3.3.1. Personele Yapılan KDV’ye Tabi Bedelsiz
Teslimler:…………………………………………………630
1.2.3.3.2. Personele Sağlanan Menfaatin İşle İlgili Sarf
Niteliği Taşıması:………………………………………631
1.2.3.4. VERGİYE TABİ MALLARIN, ÜRETİLİP TESLİMİ
VERGİDEN İSTİSNA EDİLMİŞ OLAN MALLAR
İÇİN HER NE SURETLE OLURSA OLSUN
KULLANILMASI VEYA SARFI:………………………….632
1.2.3.5. MÜLKİYETİ MUHAFAZA KAYDIYLA YAPILAN
SATIŞLAR:……………………………………………………..634
1.2.4. TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLERLE İLGİLİ
ÖZELLİKLİ DURUMLAR:…………………………………………635
1.2.4.1. MALIN ÖDÜNÇ OLARAK VEYA EMANETEN
VERİLMESİ:……………………………………………………635
1.2.4.2. ALICININ KABUL ŞARTINA BAĞLI SATIŞLAR:…..637
1.2.4.3. SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ YAPILMASI:…………..638
1.2.4.4. MÜZAYEDE MAHALLERİNDE YAPILAN
SATIŞLAR:……………………………………………………..639
1.2.4.5. MALIN NAKLİYE ESNASINDA ZAYİ OLMASI
VEYA HERHANGİ BİR NEDENLE ALICIYA
ULAŞMAMASI:……………………………………………….639
1.2.4.6. DAHİLİ SARF VE İŞLETMELER ARASI MAL
NAKLİ:……………………………………………………………640
1.2.4.6.1. Dahili Sarf:………………………………………………640
1.2.4.6.2. Mükellefin Muhtelif İşyerleri Arasında
Mal Nakli: ……………………………………………….641
1.2.4.7. MALIN SATILMAK ÜZERE KOMİSYONCUYA
VEYA KONSİNYE GÖNDERİLMESİ:………………….643
1.2.4.8. ÖZEL MALİYET BEDELİNE KONU
KIYMETLERİN MAL SAHİBİNE DEVRİ:……………..643
1.2.4.9. FASON İMALAT İÇİN VEYA İŞLENMEK YA DA
YETİŞTİRİLMEK ÜZERE MAL GÖNDERİLMESİ:..643
1.2.4.10. ALİVRE SATIŞLAR:……………………………………….644
1.2.4.11. MAL BEDELİNİN VEYA KDV’NİN TAHSİL
EDİLEMEMESİ:…………………………………………….645
1.2.4.12. SATILAN MALLA İLGİLİ FATURA DÜZENLENİP
DÜZENLENMEMESİ, ERKEN VEYA GEÇ
DÜZENLENMESİ:………………………………………….645
XXXIII
1.2.4.13. İHRACATTA TESLİM:…………………………………….646
1.2.4.14. TESLİM EDİLEN MALLARIN İADE EDİLMESİ:….647
1.2.4.15. İŞİN TERKİ VEYA TASFİYE EDİLMESİ:……………647
1.2.4.16. DEVİR, BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR
DEĞİŞTİRME İŞLEMLERİ:……………………………..650
1.2.4.17. ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLEMLERİNDE
ARSA VE BİNALARIN TESLİMİ:………………………650
1.2.4.18. BEDELSİZ TESLİMLER:…………………………………650
BÖLÜM 1.3.
HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLER:…………………………………………..652
1.3.1. YASAL DÜZENLEMELER VE GENEL AÇIKLAMA:……..652
1.3.2. HİZMET:………………………………………………………………..653
1.3.2.1. TANIMI VE MAHİYETİ:…………………………………….653
1.3.2.2. HİZMET OLARAK DEĞERLENDİRİLECEK
İŞLEMLER..:…………………………………………………………..654
1.3.2.3. HİZMETİN KARŞILIĞININ MAL VEYA BAŞKA
BİR HİZMET OLMASI:……………………………………..655
1.3.2.4. ZİNCİRLEME HİZMETLER YA DA HİZMET
YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN DEVRİ:…………………………..656
1.3.3. HİZMET SAYILAN HALLER:…………………………………….657
1.3.3.1. İŞLETME SAHİBİ VE PERSONELİNE ÖZEL
İHTİYAÇLAR İÇİN BEDELSİZ VERİLEN
HİZMETLER: ………………………………………………….657
1.3.3.2. İŞLETME İÇİ HİZMETLERİN İŞLETME
İHTİYAÇLARI DOĞRULTUSUNDA İŞLETME
SAHİBİ VEYA PERSONELE BEDELSİZ
YARARLANDIRILMASI:……………………………………658
1.3.3.3. DİĞER ŞAHISLARA BEDELSİZ HİZMET
VERİLMESİ:……………………………………………………661
1.3.4. HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLERLE İLGİLİ
ÖZELLİKLİ DURUMLAR:…………………………………………662
1.3.4.1. HİZMETİN VERGİLENDİRİLMESİ ŞARTLARI:……662
1.3.4.2. HİZMETİN TAMAMEN VEYA KISMEN
MALZEMELİ OLARAK YAPILMASI:…………………..663
XXXIV
1.3.4.3. MAL TESLİMİNE BAĞLI OLARAK
GERÇEKLEŞEN HİZMETLER:………………………….664
1.3.4.4. ELEKTRONİK ORTAMDA VERİLEN
HİZMETLER:…………………………………………………..664
1.3.4.5. VERGİYE TABİ OLMAYAN BEDELSİZ
HİZMETLER:…………………………………………………..665
1.3.4.6. VADE VE FİYAT FARKI İLE CİRO PRİMLERİNİN
DURUMU:………………………………………………………666
1.3.4.7. FASON İMALATÇILARIN DURUMU:………………….667
1.3.4.8. TAZMİNATLAR:……………………………………………….667
1.3.4.9.HİZMETTEN VAZGEÇME, HİZMETİN İPTAL
YA DA İADESİ:…………………………………………………667
BÖLÜM 1.4.
İŞLEMLERİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI…………………………………………….669
1.4.1. YASAL DÜZENLEMELER VE GENEL AÇIKLAMA:…….669
1.4.2. “TÜRKİYE” KAVRAMI:……………………………………………671
1.4.3. MAL TESLİMLERİNİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI:……….672
1.4.3.1. GENEL OLARAK: …………………………………………..672
1.4.3.2. YURT DIŞINDAKİ FİRMA ADINA TÜRKİYE’DE
YAPILAN TESLİMLER:……………………………………..673
1.4.3.3. ÖZEL DURUMLAR:…………………………………………675
1.4.4. HİZMETİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI VEYA
HİZMETTEN TÜRKİYE’DE FAYDALANILMASI:………….676
1.4.4.1. GENEL OLARAK HİZMETLERİN
VERGİLENDİRİLME ŞARTLARI VE SÜRECİ:…….676
1.4.4.2. HİZMETİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI
(İFA EDİLMESİ): ……………………………………………..678
1.4.4.2.1. Genel Esaslar:…………………………………………678
1.4.4.2.2. İşyeri, İş Merkezi veya İkametgahın
Türkiye’de Bulunması:………………………………680
1.4.4.3. HİZMETTEN TÜRKİYE’DE FAYDALANILMASI:…..681
1.4.4.3.1. Faydalanma (Yararlanma) Kriteri:……………….681
1.4.4.3.2. AB Direktiflerine Göre Hizmetin İfa Edildiği
Yer:………………………………………………………….685
XXXV
1.4.4.3.3. Hizmet Türlerine Göre Hizmetten
Faydalanılan Yerin Tespiti:…………………………688
a) Maliye Bakanlığı Tarafından Konuya ilişkin
Olarak Yapılan Genel Düzenlemeler: …………………….689
b) Gayrimenkullere İlişkin Hizmetler: ……………………..691
c) Menkul Mallara Yönelik Hizmetler: …………………….692
d) İhraç ve İthal Edilen Mallara İlişkin Hizmetler: ……..693
e) Taşımacılık Hizmetleri: ……………………………………..700
f) Aracılık, Komisyonculuk, Gözetim, Kontrol vb.
Hizmetleri: ………………………………………………………….704
g) İlan, Reklam ve Tanıtım Hizmetleri ile Basım
Yayın Hizmetleri: …………………………………………………708
h) Turizm ve Seyahat Hizmetleri: …………………………..713
i) Sağlık Hizmetleri: ……………………………………………..716
j) Eğitim Hizmetleri: ……………………………………………..717
k) Danışmanlık, Müşavirlik, Avukatlık, Mühendislik
Gibi Hizmetler: ……………………………………………………718
l) Fuar, Sergi ve Panayır Hizmetleri: ………………………722
m) Garanti Hizmetleri: ………………………………………….722
n) Haberleşme (Telekomünikasyon) ve İletişim
Hizmetleri: ………………………………………………………….723
o) İnternet Üzerinden Verilen Hizmetler ile Elektronik
Olarak İfa Edilen Hizmetler: ………………………………….725
p) Telif, Lisans, Royalty, Patent Gibi Gayrimaddi
Haklarla İlgili Hizmetler: ……………………………………….729
r) Finansman Hizmetleri ile Banka ve Sigortacılık
Hizmetleri: ………………………………………………………….732
s) Kiralama ve Finansal Kiralama Hizmetleri: ………….735
t) Tamir, Bakım, Onarım Hizmetleri: ……………………….741
u) Kültürel, Artistik, Sportif, Bilimsel, Eğitimsel,
Eğlence ve Benzeri Faaliyetler: …………………………….742
v) Fason İşçilikler: ……………………………………………….744
1.4.4.3.4. Faydalanma Kriterine İlişkin Genel
Değerlendirme:………………………………………..746
XXXVI
1.4.4.3.5. Faydalanma Konusundaki Yargı Kararları
ve Değerlendirilmesi:………………………………..755
1.4.4.3.6. Yurt Dışından İthal Edilen Hizmetlerin
Vergilendirilme Yöntemi:……………………………757
1.4.5. ULUSLARARASI TAŞIMA İŞLERİ:…………………………..759
İKİNCİ KISIM
MÜKELLEF, VERGİ SORUMLUSU
VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
BÖLÜM 2.1.
MÜKELLEF……………………………………………………………………………………763
2.1.1. YASAL DÜZENLEMELER VE GENEL AÇIKLAMA:……..763
2.1.2. MAL TESLİMİ VE HİZMET İFASI HALLERİNDE BU
İŞLERİ YAPANLAR:………………………………………………..764
2.1.3. İTHALATTA MAL VE HİZMET İTHAL EDENLER: ……….767
2.1.4. TRANSİT TAŞIMALARDA GÜMRÜK VEYA GEÇİŞ
İŞLEMİNE MUHATAP OLANLAR: ……………………………768
2.1.5. PTT İŞLETME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE RADYO
VE TELEVİZYON KURUMLARI: ………………………………769
2.1.6. HER TÜRLÜ ŞANS VE TALİH OYUNLARINI TERTİP
EDENLER:…………………………………………………………….769
2.1.7.PROFESYONEL SANATÇILARIN YER ALDIĞI
GÖSTERİLER VE KONSERLER İLE PROFESYONEL ………
SPORCULARIN KATILDIĞI SPORTİF FAALİYETLER,
MAÇLAR, YARIŞLAR VE YARIŞMALARI
TERTİPLEYENLER VEYA GÖSTERENLER:………………770
2.1.8.GELİR VERGİSİ KANUNUNUN 70 İNCİ MADDESİNDE
BELİRTİLEN MAL VE HAKLARI KİRAYA VERENLER: ..770
2.1.9. İSTEĞE BAĞLI MÜKELLEFİYETTE TALEPTE
BULUNANLAR: ……………………………………………………..771
2.1.10. ÖZELLİKLİ DURUMLAR:……………………………………….771
2.1.11. MÜKELLEFİYETİN BAŞLAMASI VE SONA ERMESİ:..774
BÖLÜM 2.2.
FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN VERGİLER………………………………………775
2.2.1. YASAL DÜZENLEMELER, TANIM VE KAPSAMI:……….775
XXXVII
2.2.1.1. VERGİYE TABİ BİR İŞLEM OLMADIĞI HALDE
VERGİ HESAPLANMASI:…………………………………776
2.2.1.2. KDV’Yİ FATURA VEYA BENZERİ VESİKALARDA
GÖSTERMEYE HAKKI OLMADIĞI HALDE
GÖSTERİLMİŞ OLMASI:………………………………….777
2.2.1.3. KANUNA GÖRE BORÇLU OLDUKLARI VERGİ
TUTARINDAN DAHA YÜKSEK BİR TUTARIN
GÖSTERİLMİŞ OLMASI:………………………………….778
2.2.2. FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN VERGİNİN BEYANI:…778
2.2.2.1. GENEL OLARAK:……………………………………………778
2.2.2.2. İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN EDİLEN
VERGİLERİN DURUMU:………………………………….779
2.2.3. FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN VERGİNİN İNDİRİMİ:..781
2.2.4. FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN VERGİNİN İADESİ:…..782
2.2.4.1. SATICI TARAFINDAN ALICIYA YAPILACAK
İADEYE İLİŞKİN İŞLEMLER:…………………………….786
2.2.4.2. VERGİ DAİRESİ TARAFINDAN SATICIYA
YAPILACAK İADEYE İLİŞKİN İŞLEMLER:………….787
2.2.4.3.FAZLA VEYA YERSİZ TEVKİF EDİLEN
VERGİLERİN İADESİ:………………………………………789
2.2.4.4. İTHALAT SIRASINDA FAZLA VEYA YERSİZ
UYGULANAN YA DA TEVKİF EDİLEN VERGİLERİN
İADESİ:………………………………………………………….791
2.2.4.5. 116 SERİ NO.LU KDV GENEL TEBLİĞİ İLE
YAPILAN DÜZENLEMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ .
VE SORUNLAR: …………………………………………..792
2.2.5. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİNİN
ORTAYA ÇIKTIĞI DİĞER DURUMLAR:…………………….797
2.2.5.1. TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDAKİ
KANUNA GÖRE YAPILAN MAL İADELERİ:………..797
2.2.5.2. ÖTV KANUNU’NUN 8/1 İNCİ MADDESİ
KAPSAMINDA TESLİM EDİLEN MALLARIN
ÖTV’Sİ ÜZERİNDEN HESAPLANAN KDV’NİN
DÜZELTİLMESİ:……………………………………………..798
2.2.5.3. BASİT USULE TABİ MÜKELLEFLER TARAFINDAN ..
YERSİZ ALINAN VERGİLERİN BEYANI VE
İNDİRİMİ:……………………………………………………….799
XXXVIII
2.2.6. ÖZELLİKLİ KONULAR:……………………………………………800
2.2.6.1. FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN VERGİLERİN
NOKSAN ÖDENDİĞİ GEREKÇESİYLE İLAVE
TARHİYAT YAPILAMAZ: ………………………………….800
2.2.6.2. İTHALATTA GÖZETİM UYGULAMASI SONUCU
ÖDENEN VERGİLER, FAZLA VEYA YERSİZ
HESAPLANAN VERGİ DEĞİLDİR: ……………………800
2.2.6.3. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİ,
DAHİLİ İŞLEMLER NEDENİYLE DE ORTAYA
ÇIKABİLİR: ……………………………………………………801
2.2.6.4. FAZLA VEYA YERSİZ VERGİNİN, GENEL
BÜTÇEYE DAHİL İDARELER VEYA MÜZAYEDE
MAHALLERİNDE YAPILAN SATIŞLARDA
HESAPLANMIŞ OLMASI: ……………………………….802
2.2.6.5. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİ İLE
KDVK’NUN 35 İNCİ MADDESİNDEKİ
DÜZENLEMENİN BAĞLANTISI VE FARKI:………..803
2.2.6.6. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİ,
İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEM KAPSAMINDA
İADE OLARAK ALINABİLİR Mİ?………………………..805
2.2.6.7. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİNİN,
SATICILAR TARAFINDAN BEYAN EDİLMEDEN
ÖNCE DÜZELTİLMESİ:……………………………………807
BÖLÜM 2.3.
VERGİ SORUMLUSU……………………………………………………………………..808
2.3.1. YASAL DÜZENLEMELER, SORUMLULUK
UYGULAMASININ GEREKÇESİ VE YAŞANAN
SÜREÇTEKİ GELİŞMELER:……………………………………808
2.3.1.1. GENEL OLARAK VERGİ SORUMLUSU
KAVRAMI VE BUNUN KDV UYGULAMASINDAKİ
YERİ:……………………………………………………………..808
2.3.1.2. MALİYE BAKANLIĞI TARAFINDAN
SORUMLULUK UYGULAMASI KONUSUNDA
YAPILAN DÜZENLEMELER: ……………………………813
2.3.1.3. KDV TEVKİFATINDAN KAYNAKLANAN
SORUMLULUK UYGULAMASININ VERGİ
HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ:…………………………………..815
XXXIX
2.3.1.3.1. Türkiye Uygulaması:…………………………………815
2.3.1.3.2. Dünya ve AB Uygulaması:…………………………821
2.3.2. TAM TEVKİFATA TABİ İŞLEMLER:…………………………..823
2.3.2.1. İKAMETGÂHI, İŞYERİ, KANUNİ MERKEZİ VE
İŞ MERKEZİ TÜRKİYEDE BULUNMAYANLAR
TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLER:………………….824
2.3.2.1.1. Tevkifata Konu İşlemler ve Tevkifat Yapacak
Olanlar: ………………………………………………….824
2.3.2.1.2. Hizmet İthalatı ve Türkiye’de Yapılan
Hizmetler:………………………………………………..828
a) Tanım, Kapsam ve Mahiyeti: …………………………….828
b) Yurt Dışından Sağlanan Hizmetlerin Türkiye’de
Tevkifata Tabi Tutulabilmesi Açısından Özellikli
Durumlar: …………………………………………………………..830
c) Hizmet İthalatında Vergi Tevkifatı Açısından Vergiyi
Doğuran Olayın Meydana Gelmesi ve Beyan
Dönemi: …………………………………………………………….834
d) Yapılacak Tevkifatın Matrahı: …………………………….837
2.3.2.1.3. Yurt Dışında Yerleşik Kişiler Tarafından
Türkiye’de Yapılan Mal Teslimlerinde KDV
Tevkifatı:………………………………………………….838
2.3.2.2. SERBEST MESLEK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER (TELİF
İŞLEMLERİ):………………………………………………….839
2.3.2.2.1. Uygulama Kapsamına Giren İşlemler ve
Tevkifat Yapacaklar: …………………………………839
2.3.2.2.2. Uygulamanın Kapsamı ve Mahiyeti:……………840
2.3.2.3. KİRALAMA İŞLEMLERİ:…………………………………..843
2.3.2.3.1. KDV Tevkifatına Tabi Kiralama İşlemlerinin
Kapsamı ve Tevkifat Yapacaklar:………………..843
2.3.2.3.2. Uygulamanın Usul ve Esasları:…………………..844
2.3.2.4. REKLÂM VERME İŞLEMLERİ:………………………….846
2.3.2.4.1. Yapılan Düzenleme ile Uygulamanın
Mahiyet ve Kapsamı:…………………………………846
2.3.2.4.2. Düzenlemenin Değerlendirilmesi:……………….848
2.3.3. KISMİ TEVKİFATA TABİ İŞLEMLER:…………………………850
XL
2.3.3.1. KISMİ TEVKİFATIN TANIMI, MAHİYETİ VE
KAPSAMI İLE TEVKİFAT UYGULAYACAK
ALICILAR:………………………………………………………850
2.3.3.1.1. Kısmi Tevkifatın Tanımı ve Mahiyeti: …………..850
2.3.3.1.2. Kısmi Tevkifat Yapmak Zorunda Olanlar: …….850
2.3.3.2. KISMİ TEVKİFAT UYGULANACAK HİZMETLER:..855
2.3.3.2.1. YAPIM İŞLERİ İLE BU İŞLERLE BİRLİKTE
İFA EDİLEN MÜHENDİSLİK-MİMARLIK VE
ETÜT-PROJE HİZMETLERİ:……………………..856
2.3.3.2.2. ETÜT, PLAN-PROJE, DANIŞMANLIK,
DENETİM VE BENZERİ HİZMETLER:………..860
2.3.3.2.3. MAKİNE, TEÇHİZAT, DEMİRBAŞ VE
TAŞITLARA AİT TADİL, BAKIM VE ONARIM
HİZMETLERİ……………………………………………864
2.3.3.2.4. YEMEK SERVİS VE ORGANİZASYON
HİZMETLERİ:……………………………………………865
2.3.3.2.5. İŞGÜCÜ TEMİN HİZMETLERİ:………………….867
2.3.3.2.6. YAPI DENETİM HİZMETLERİ:……………………877
2.3.3.2.7. FASON OLARAK YAPTIRILAN TEKSTİL
VE KONFEKSİYON İŞLERİ, ÇANTA VE
AYAKKABI DİKİM İŞLERİ VE BU İŞLERE
ARACILIK HİZMETLERİ:……………………………878
2.3.3.2.8. TURİSTİK MAĞAZALARA VERİLEN
MÜŞTERİ BULMA / GÖTÜRME
HİZMETLERİ:…………………………………………..882
2.3.3.2.9. SPOR KULÜPLERİNİN YAYIN, REKLÂM
VE İSİM HAKKI GELİRLERİNE KONU
İŞLEMLERİ:…………………………………………….882
2.3.3.2.10. TEMİZLİK, ÇEVRE VE BAHÇE BAKIM
HİZMETLERİ:………………………………………….884
2.3.3.2.11. SERVİS TAŞIMACILIĞI HİZMETİ:…………….887
2.3.3.2.12. HER TÜRLÜ BASKI VE BASIM
HİZMETLERİ:…………………………………………889
2.3.3.2.13.YUKARIDA BELİRLENENLER DIŞINDAKİ
HİZMETLER……………………………………………891
2.3.3.3. KISMİ TEVKİFAT UYGULANACAK TESLİMLER:..894
XLI
2.3.3.3.1. KÜLÇE METAL TESLİMLERİ:……………………895
2.3.3.3.2. BAKIR, ÇİNKO, ALÜMİNYUM VE KURŞUN
ÜRÜNLERİNİN TESLİMİ:………………………….897
2.3.3.3.3. HURDA VE ATIK TESLİMİ:………………………..899
2.3.3.3.4. METAL, PLASTİK, LASTİK, KAUÇUK,
KÂĞIT VE CAM HURDA VE ATIKLARDAN
ELDE EDİLEN HAMMADDE TESLİMİ:………..901
2.3.3.3.5. PAMUK, TİFTİK, YÜN VE YAPAĞI İLE HAM …….
POST VE DERİ TESLİMLERİ:……………………902
2.3.3.3.6. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ TESLİMİ:……903
2.3.3.4. KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASI İLE İLGİLİ
ORTAK HUSUSLAR:……………………………………….905
2.3.3.4.1. Kapsama Girmekle Beraber Kısmi Tevkifat
Uygulanmayacak İşlemler:…………………………905
2.3.3.4.2. Kısmi Tevkifat Uygulamasında Belge Düzeni:.907
2.3.3.4.3. Kısmi Tevkifata Tabi İşlemlerin
Beyannamede Gösterilmesi:………………………908
2.3.4. KDV TEVKİFATINA TABİ TÜM İŞLEMLERLE İLGİLİ
ORTAK HÜKÜMLER VE ÖZELLİKLİ KONULAR:………..910
2.3.4.1. TEVKİFATA KONU İŞLEMLERİN BEYANI VE
BEYAN DÖNEMİ:…………………………………………….910
2.3.4.2. TEVKİFAT YAPAN ALICILARIN VERGİ
İNDİRİMİ: ……………………………………………………..913
2.3.4.3. KDV TEVKİFATININ YAPILMAMASI VEYA
NOKSAN YA DA HATALI YAPILMASI:………………..915
2.3.4.4. TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDE MAL İADESİ
VEYA MATRAHTA DEĞİŞİKLİK NEDENİYLE
YAPILACAK DÜZELTME İŞLEMLERİ:……………….921
2.3.4.4.1. Mal İadeleri:…………………………………………….921
2.3.4.4.2. Matrahta Değişiklik:…………………………………..922
2.3.4.4.3. Düzenlemenin Değerlendirilmesi:……………….924
2.3.4.4.4. Fazla veya Yersiz Tevkif Edilen Vergilerin
İadesi:…………………………………………………….925
2.3.4.5. BİLDİRİM ZORUNLULUĞU VE MÜTESELSİL
SORUMLULUK:………………………………………………925
2.3.4.5.1. Bildirim Zorunluluğu:…………………………………925
XLII
2.3.4.5.2. Müteselsil Sorumluluk……………………………….926
2.3.4.6. TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDE MASRAF
AKTARIMI:……………………………………………………..926
2.3.4.7. TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDE KDV İADESİ:…….926
2.3.4.7.1. Genel Olarak:…………………………………………..926
2.3.4.7.2. İade Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar:….927
2.3.4.8. YURT DIŞINDAKİ FİRMALARDAN TEVKİF
EDİLEN VERGİLERİN BU FİRMALARA
İADESİ:………………………………………………………….932
2.3.5. BELGESİZ MAL VEYA HİZMETLERE AİT
SORUMLULUK:……………………………………………………..934
2.3.5.1. GENEL OLARAK İŞLEMİN GEREKÇESİ VE
MAHİYETİ:……………………………………………………..934
2.3.6. TARIM ÜRÜNLERİ LİSANSLI DEPOCULUK
KANUNUNA GÖRE YAPILACAK BAZI İŞLEMLERDE
SORUMLULUK:………………………………………………………937
2.3.7. MÜTESELSİL SORUMLULUK:…………………………………938
2.3.7.1. TANIMI VE MAHİYETİ:…………………………………….938
2.3.7.2. VERGİ HUKUKUNDA VE KDV UYGULAMASINDA
MÜTESELSİL SORUMLULUKLA İLGİLİ
DÜZENLEMELER:…………………………………………..939
2.3.7.7.2. İşleme Doğrudan Taraf Olanlar Açısından
KDV Uygulamasında Müteselsil
Sorumluluğun Usul ve Esasları: …………………944
2.3.7.2.3. İşleme Doğrudan Taraf Olmayanlar
Açısından Uygulama: ……………………………….952
2.3.2.7.4. Müteselsil Sorumluluk Uygulaması: ……………953
2.3.7.3. MÜTESELSİL SORUMLULUKLA İLGİLİ
ÖZELLİK ARZEDEN HUSUSLAR: …………………….954
2.3.7.3.1. KDV İade İşlemlerinde Müteselsil
Sorumluluk Uygulaması: …………………………..954
2.3.7.3.2. Müteselsil Sorumluluk – Vergi Ziyaı
Ayırımı: …………………………………………………..955
2.3.7.3.3. Müteselsil Sorumlu Tutulan Tutar İçin Amme
Alacağının Korunma Hükümleri
Uygulanabilir mi? …………………………………….956
XLIII
BÖLÜM 2.4.
VERGİYİ DOĞURAN OLAY……………………………………………………………..961
2.4.1. YASAL DÜZENLEMELER:……………………………………….961
2.4.2. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN TANIMI, MAHİYETİ
VE ÖNEMİ:……………………………………………………………962
2.4.3. MAL TESLİMİ VE HİZMET İFASI HALLERİNDE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…………………………………….964
2.4.3.1. MAL TESLİMİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY:….964
2.4.3.1.1. Genel Olarak:…………………………………………..964
2.4.3.1.2. Kısım Kısım Mal Teslimlerinde Vergiyi
Doğuran Olay:………………………………………….966
2.4.3.2. HİZMET İFASI HALLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:…………………………………………..970
2.4.3.2.1. Genel Olarak:…………………………………………..970
2.4.3.2.2. Kısım Kısım Hizmet İfalarında Vergiyi
Doğuran Olay:………………………………………….972
2.4.4. MALIN TESLİMİNDEN VEYA HİZMETİN
YAPILMASINDAN ÖNCE FATURA VEYA BENZERİ
BELGELERİN DÜZENLENMESİ:……………………………..974
2.4.4.1. GENEL AÇIKLAMA:…………………………………………974
2.4.5. KOMİSYONCULAR VASITASIYLA VEYA
KONSİNYASYON SURETİYLE YAPILAN SATIŞLARDA
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…………………………………….976
2.4.6. MALIN ALICIYA VEYA ONUN ADINA HAREKET
EDENLERE GÖNDERİLMESİ HALİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:………………………………………………….977
2.4.7. SU, ELEKTRİK, GAZ, ISITMA, SOĞUTMA VE BENZERİ
ENERJİ DAĞITIM VEYA KULLANIMLARINDA
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…………………………………….978
2.4.8. İTHALATTA VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…………………..979
2.4.8.1. MAL İTHALATINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…979
2.4.8.1.1. Gümrük Vergisine Tabi Olan İşlemler:………….979
2.4.8.1.2. Gümrük Vergisine Tabi Olmayan İşlemler: …..980
2.4.8.1.3. Eşyanın Gümrük Kanununa Aykırı Olarak
Türkiye Gümrük Bölgesine Girmesi veya
Gümrük Kanunu’nda Tanınan İmkanların
İhlal Edilmesi:…………………………………………..980
XLIV
2.4.8.2. HİZMET İTHALATINDA VERGİYİ DOĞURAN
OLAY:…………………………………………………………….982
2.4.9. İKAMETGÂHI, İŞYERİ, KANUNÎ MERKEZİ VE İŞ
MERKEZİ TÜRKİYE’DE BULUNMAYANLAR
TARAFINDAN YABANCI ÜLKELER İLE TÜRKİYE
ARASINDA YAPILAN TAŞIMACILIK İLE TRANSİT
TAŞIMACILIKTA VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…………….982
2.4.10. 5300 SAYILI TARIM ÜRÜNLERİ LİSANSLI
DEPOCULUK KANUNUNA GÖRE DÜZENLENEN
ÜRÜN SENETLERİNİN TEMSİL ETTİĞİ ÜRÜNLERİN
DEPODAN ÇEKİLMESİ:………………………………………..983
2.4.11. MAL TESLİMLERİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
KONUSUNDA ÖZEL DURUMLAR:………………………….983
2.4.11.1. TESLİM SAYILAN HALLERDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY: …………………………………………983
2.4.11.2. MALIN BİR ŞİRKETE AYNİ SERMAYE OLARAK
KONULMASINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY:…984
2.4.11.3. TESLİM ANINDA MAL BEDELİNİN BELLİ
OLMAMASININ VERGİYİ DOĞURAN OLAYA
ETKİSİ:………………………………………………………….985
2.4.11.4. DİĞER ÖZELLİKLİ İŞLEMLER:……………………….985
2.4.12. HİZMET İFALARINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY
KONUSUNDA ÖZEL DURUMLAR:………………………….986
2.4.12.1. İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:…………………………………………986
2.4.12.2. SERBEST MESLEK İŞLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:…………………………………………988
2.4.12.2.1.Genel Açıklama:………………………………………988
2.4.12.2.2. Konunun Belge Düzeni, Tahsilat Esası ve
İndirim Hakkı Açısından Değerlendirilmesi: .993
2.4.12.3. FİNANSMAN TEMİNİ HİZMETLERİNDE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:……………………………996
2.4.12.4. KİRALAMA İŞLEMLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:…………………………………………997
2.4.12.5. FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:………………………….1002
XLV
2.4.12.6. OTEL VE TATİL KÖYLERİNDE VERİLEN
KONAKLAMA VE DİĞER HİZMETLERDE
(ÖN ÖDEMELİ SİSTEMLER DAHİL)
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:………………………….1004
2.4.12.7. EĞİTİM VE KURS HİZMETLERİNDE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:………………………….1005
2.4.12.7.1.Eğitim Hizmetleri:…………………………………..1005
2.4.12.7.2. Kurs Hizmetleri:…………………………………….1007
2.4.12.8. TAŞIMACILIK İŞLEMLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:……………………………………….1009
2.4.12.9. HABERLEŞME HİZMETLERİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY:……………………………………….1010
2.4.12.10. CİRO PRİMLERİNDE VERGİYİ DOĞURAN
OLAY:………………………………………………………. 1011
2.4.12.11. MAL SATIŞIYLA BİRLİKTE VERİLEN
HİZMETLER: ……………………………………………. 1011
2.4.13. GENEL OLARAK VERGİYİ DOĞURAN OLAY İLE
İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR:……………………………1012
2.4.13.1. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN, İŞLEM
BEDELİNİN TAHSİL EDİLMESİ İLE
BAĞLANTISI: ……………………………………………..1012
2.4.13.2. VERGİYİ DOĞURAN OLAY İLE VERGİ
İNDİRİMİ BAĞLANTISI:………………………………..1014
2.4.13.3. KDV UYGULAMASINDA ZAMANAŞIMI,
ÖDENECEK VERGİNİN ÇIKTIĞI DÖNEMDE
DEĞİL VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN MEYDAN
GELDİĞİ DÖNEMDE BAŞLAR:……………………..1016
2.4.13.4. FATURA VE BENZERİ BELGELER İLE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY İLİŞKİSİ:……………..1018
2.4.13.5. HEDİYE VE ALIŞVERİŞ ÇEKLERİNDE
VERGİYİ DOĞURAN OLAY:………………………….1020
2.4.13.6. İŞLEM BEDELİNE İLİŞKİN OLARAK
SONRADAN ORTAYA ÇIKAN VADE FARKI,
FİYAT FARKI, KUR FARKI GİBİ UNSURLAR:….1020
2.4.14. AB DİREKTİFLERİ VE BAZI ÜYE ÜLKE
UYGULAMALARINDA VERGİYİ DOĞURAN
OLAYIN TANIMINA GENEL BİR BAKIŞ VE
TÜRKİYE UYGULAMASI İLE
KARŞILAŞTIRILMASI:…………………………………………1021
XLVI
ÜÇÜNCÜ KISIM
İSTİSNALAR
BÖLÜM 3.1.
İHRACAT İSTİSNASI…………………………………………………………………….1029
3.1.1. MAHİYETİ VE KAPSAMI:………………………………………1029
3.1.2. YASAL DÜZENLEMELER:……………………………………..1030
3.1.3. MAL İHRACATI…………………………………………………….1035
3.1.3.1. İHRACATIN TANIMI VE İSTİSNA
UYGULAMASINA İLİŞKİN USUL VE
ESASLAR:……………………………………………………1035
3.1.3.1.1. Genel Açıklama:……………………………………..1035
a) Yurt Dışındaki Müşteri: …………………………………..1036
b) Dış Ülkeye Vasıl Olma: …………………………………..1037
c) Serbest Bölgedeki Alıcıya Vasıl Olma: ………………1037
d) Yetkili Gümrük Antreposuna Yapılan Teslimler: ….1037
e) İhracat Öncesinde Malın İşlenmesi: ………………..1038
3.1.3.1.2. Özellikli Durumlar:…………………………………..1038
a) İstisnadan Yararlanabilecekler: ………………………..1038
b) İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesi: …………………1039
c) İhracat Faturasının VUK Hükümlerine Uygun
Düzenlenmemesi veya Malın Resmi Olmayan Yollarla
Yurt Dışı Edilmesi: …………………………………………….1039
d) Yurt Dışındaki Alıcı Adına İhracatçıya Yapılan
Teslimler: …………………………………………………………1040
e) Dış Ülkelerde Yapılan Tamamlayıcı İşçilikler: …….1040
f) Yabancı Firmalara Türkiye’de Yapılan Teslimler: …1040
g) Geçici Olarak Yurt Dışına Gönderilen Mallar ve
Araçların Yurt Dışında Satışı:………………………………1041
3.1.3.2. İHRACAT ŞEKİLLERİ VE İSTİSNA
UYGULAMASI:……………………………………………..1042
3.1.3.2.1. Dış Ticaret Mevzuatında Tanımlanan
İhracat Şekilleri:……………………………………..1043
a) Özellik Arz Etmeyen İhracat (Serbest İhracat) …..1043
XLVII
b) Kayda Bağlı İhracat ………………………………………1043
c) Kredili İhracat ……………………………………………….1044
d) Konsinye İhracat …………………………………………..1044
e) İthal Edilmiş Malların İhracı ……………………………1044
f) Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat ………………..1045
g) Bağlı Muamele veya Takas Yoluyla Yapılacak
İhracat …………………………………………………………….1045
h) Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat …………1045
i) Transit Ticaret ……………………………………………….1046
j) Bedelsiz İhracat ……………………………………………1046
k) Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında
Yapılacak İhracat: ……………………………………………..1048
l) Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım: …………………..1048
m) e-Ticaret Kapsamındaki Mal İhracı: …………………1049
3.1.3.2.2. İhracat İşlemlerinde Özellikli Konular:………..1049
a) Aracılı İhracat: ………………………………………………1049
b) Geçici İhracat: ………………………………………………1049
c) Türk Lirası Cinsinden Yapılan İhracat İle
KKTC’ne Yapılan İhracat: …………………………………..1050
d) Sınır ve Kıyı Ticareti Kapsamında Yapılan
İhracat: …………………………………………………………….1050
e) Posta ve Kargo ile Yurt Dışına Ticari Eşya
Gönderilmesi: …………………………………………………..1050
f) Uluslararası Deniz ve Hava Taşımacılığı Yapan
Araçlara Yapılan Teslimler: …………………………………1052
g) Ayni Sermaye İhracı: ……………………………………..1054
h) Yurt Dışındaki Şube, Büro, Temsilcilik Gibi Yerlere
Mal Gönderilmesi: ……………………………………………..1055
i) Ticari Numuneler: …………………………………………..1055
j) Kısmi İstisna Kapsamına Giren Malların İhraç
Edilmesi: ………………………………………………………….1056
k) Özel Matrah Şekline Tabi Malların İhracı: ………….1057
l) Mahrece İade Nedeniyle Yapılan İhracat: …………..1058
XLVIII
m) Offset Yoluyla Yapılacak İhracat: …………………….1058
n) Teşvik Mevzuatı Açısından İhracat Sayılan Yurt
İçi Teslimler: ……………………………………………………..1059
o) Free Shoplara Mal Gönderilmesi: …………………….1059
3.1.3.3. İHRACAT İSTİSNASININ BEYANI, TEVSİKİ VE
BEYAN DÖNEMİ:…………………………………………..1060
3.1.3.3.1. İhracat İstisnasının Beyanına İlişkin
Esaslar:…………………………………………………1060
3.1.3.3.2. İstisnanın Tevsiki:……………………………………1063
3.1.3.4. İHRAÇ EDİLEN MALLARIN GERİ GELMESİ
VEYA ZAYİ OLMASI:………………………………………1065
3.1.3.4.1. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi: ………….1065
3.1.3.4.2. Alıcısı Tarafından Kabul Edilmeyen Mallar:…1067
3.1.3.4.3. İhraç Konusu Malların Zayi Olması:…………..1068
3.1.3.4.4. Reklamasyon Uygulaması:………………………1069
3.1.3.5. İHRACAT TESLİMLERİNE YÖNELİK VERİLEN
HİZMETLER:…………………………………………………1069
3.1.3.6. İHRACAT İŞLEMİNİN GİRDİ VERGİLERDEN
ARINDIRILMASI: ………………………………………….1072
3.1.4. HİZMET İHRACATI:………………………………………………1075
3.1.4.1. HİZMET İHRACATININ ŞARTLARI:…………………1075
3.1.4.1.1. Mahiyeti ve Gerekçesi:…………………………….1075
3.1.4.1.2. Uygulamanın Usul ve Esasları:…………………1076
3.1.4.2. HİZMET İHRACATININ BEYANI VE TEVSİKİ: …1083
3.1.4.3. ÖZELLİKLİ DURUMLAR:………………………………..1084
3.1.5. ROAMİNG HİZMETLERİ:………………………………………1085
3.1.5.1. KAPSAM VE MAHİYETİ: ……………………………….1085
3.1.5.2. İSTİSNANIN BEYANI: ……………………………………1086
3.1.5.3. İSTİSNANIN TEVSİKİ: …………………………………..1086
3.1.6. SERBEST BÖLGELERDEKİ MÜŞTERİLER İÇİN
YAPILAN FASON HİZMETLER ………………………………1087
3.1.6.1. İSTİSNANIN KAPSAMI: …………………………………1087
3.1.6.2. BEYAN: ……………………………………………………….1087
XLIX
3.1.6.3. İSTİSNANIN TEVSİKİ:……………………………………1088
3.1.7. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE YAPILAN
MAL TESLİMLERİ:………………………………………………..1089
3.1.7.1. DÜZENLEMENİN KAPSAMI VE MAHİYETİ:……..1089
3.1.7.2. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE KDV
TAHSİL ETMEKSİZİN ÖZEL FATURA İLE
YAPILAN SATIŞLAR (BAVUL TİCARETİ):…………1091
3.1.7.2.1. Bu Kapsamdaki Satışların Mahiyeti ve
Özelliği: ………………………………………………..1091
3.1.7.2.2. Konuyla İlgili 61 Seri No.lu Genel Tebliğ’de
Yapılan Düzenlemeler: ……………………………1092
3.1.7.3. YOLCU BERABERİ EŞYA KAPSAMINDA
YAPILAN SATIŞLAR (TÜRKİYE’DE İKAMET
ETMEYENLERE KDV HESAPLANARAK
YAPILAN SATIŞLAR)……………………………………..1099
3.1.7.3.1. Genel Açıklamalar ve Eski Uygulama:……….1099
3.1.7.3.2. Konuyla İlgili Usul ve Esaslar:………………….. 1100
3.1.7.3.3. Verginin Alıcıya İade Edilmesi: ………………… 1103
3.1.7.3.4. Aracı Firmalar ve Yetkilendirilmeleri: ………… 1104
3.1.7.3.5. Satıcının Yükümlülükleri: ……………………….. 1108
3.1.7.3.6. Beyan: …………………………………………………. 1109
3.1.7.3.7. Bavul Ticareti Kapsamında Yapılan İşlemler
ile Yolcu Beraberi Eşya Kapsamında Yapılan
İşlemlerin Karşılaştırılması:……………………… 1110
3.1.7.4. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYEN TAŞIMACILAR
İLE FUAR, SERGİ, PANAYIR KATILIMCILARINA
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLERDE İSTİSNA….1111
3.1.7.4.1. İstisnanın Kapsamı: ……………………………….1111
3.1.7.4.2. İstisna Uygulaması Kapsamında Verginin
İade Edilmesi:……………………………………….. 1112
3.1.7.5. YABANCI YAPIMCILAR TARAFINDAN
GERÇEKLEŞTİRİLEN SİNEMA YAPIMLARI:…….. 1113
3.1.7.5.1. İstisnanın Kapsamı: ………………………………. 1114
3.1.7.5.2. İstisna Uygulaması Kapsamında Yapılacak
İade …………………………………………………….. 1114
3.1.8. İHRAÇ KAYITLI TESLİMLER:……………………………….. 1119
L
3.1.8.1. MAHİYETİ VE KAPSAMI:………………………………. 1119
3.1.8.1.1. Düzenlemenin Gerekçesi:……………………….. 1119
3.1.8.1.2. Düzenlemenin Kapsamı ve Esasları:………… 1120
3.1.8.2. İHRAÇ KAYITLI MAL TESLİMİNDE
BULUNABİLECEKLER VE BU KAPSAMDA
TESLİM EDİLEBİLECEK MALLAR: ………………… 1121
3.1.8.2.1. Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamında İşlem
Yapacak Satıcılar:………………………………….. 1121
a) İmalatçı Tanımı: …………………………………………… 1121
b) İmalatçıların Hazır Olarak Aldıkları Mallar: ……….. 1124
c) Fason Olarak Mal İmal Ettirenler: ……………………. 1125
d) Sanayi Sicil Belgesinde Yer Almayan Malların
Üretimi ve Fason Olarak Yaptırılması: …………………. 1127
e) Diğer Şartları Taşımakla Beraber, Sadece Sanayi
Sicil Belgesi Veya Üretici Belgesine Sahip Olmayan
Mükellefler: …………………………………………………….. 1128
f) Fason İş Yapanların Durumu: ………………………….. 1129
g) İmalatçı Olmadığı Halde İhraç Kayıtlı Mal
Satabilecekler: …………………………………………………. 1129
3.1.8.2.2. Tecil-Terkin Uygulanacak Teslimler: …………. 1130
a) İmalatçıların İhracatçılara Yapacakları Teslimler: .1130
b) Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura ile Satış
Yapan (Bavul Ticareti) KDV Mükelleflerine İmalatçı
Vasfını Haiz Mükelleflerin Yapacakları Teslimler: ….. 1130
c) Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile Sektörel Dış
Ticaret Şirketlerine Yapılan Teslimler: ………………….. 1131
3.1.8.2.3. Uygulama Kapsamına Giren Mallar: ………… 1131
a) İhraç Kaydıyla Teslimin Nihai Mallara
Uygulanması: ………………………………………………….. 1131
b) İhraç Edilecek Malın Eklenti veya Ayrılmaz
Parçaları ile Ambalaj Maddesi veya Malzemelerinin
Durumu: ………………………………………………………….. 1133
c) Bedelsiz İhracat ile Geçici İhracatta Tecil-Terkin
Uygulaması …………………………………………………….. 1136
d) İhraç Kaydıyla Satın Alınan Malların Konsinye
Olarak İhraç Edilmesi: ………………………………………. 1136
LI
3.1.8.3. TECİL EDİLECEK VERGİNİN HESABI VE
TERKİNİ:……………………………………………………… 1137
3.1.8.3.1. Tecil ve İade Edilecek Verginin Hesabı: ……. 1137
3.1.8.3.2. Tecil Edilen Verginin Terkini: ……………………. 1138
3.1.8.3.3. İhracatın Kısmen Gerçekleşmesi veya
Malların Kısım Kısım İhraç Edilmesi
Durumunda Tecil-Terkin Edilecek Vergi ile
İade Edilecek Verginin Hesaplanması:……… 1140
3.1.8.4. İHRAÇ KAYDIYLA TESLİME İLİŞKİN BELGE
DÜZENİ İLE BU TESLİMLERİN BEYANI VE
BEYAN EDİLECEK DÖNEM:………………………….. 1141
3.1.8.4.1. İhraç Kayıtlı Teslimlerde Belge Düzeni: …… 1141
3.1.8.4.2. İhraç Kaydıyla Teslimin Beyanı:……………….. 1142
3.1.8.4.3. İhraç Kayıtlı Satıştan Kaynaklanan İade
Tutarının Hesaplanması ve Beyanı: …………. 1144
3.1.8.5. İHRACAT İÇİN EK SÜRE VERİLMESİ: …………… 1146
3.1.8.5.1. Genel Esaslar:………………………………………. 1146
3.1.8.5.2. Mücbir Sebep ve Beklenmedik Durum
Sayılan ve Sayılmayan Haller:…………………. 1148
3.1.8.6. İHRACATIN GERÇEKLEŞMEMESİ HALİ:………… 1149
3.1.8.6.1. İmalatçı Açısından Yapılacak İşlem:………….. 1149
3.1.8.6.2. İhracatçı Açısından Yapılacak İşlemler ve
İhracatçının Rücu Yoluyla İmalatçıya
Ödediği Vergiler:……………………………………. 1150
3.1.8.6.3. İhraç Edilmeyen Malların İmalatçıya İade
Edilmesi:………………………………………………. 1153
3.1.8.7. İŞLEM MATRAHININ DEĞİŞMESİ:…………………. 1154
3.1.8.7.1. İmalatçı Lehine Matrahta Meydana Gelen
Değişiklik: …………………………………………….. 1154
3.1.8.7.2. İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen
Değişiklik:……………………………………………… 1155
3.1.8.8. İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM EDİLEREK İHRAÇ
EDİLEN MALLARIN GERİ GELMESİ ……………… 1157
3.1.8.9. UYGULAMAYLA İLGİLİ ÖZELLİKLİ
DURUMLAR:………………………………………………… 1158
LII
3.1.8.9.1. İhracatın Gerçekleştirilmemesi Halinde
Ceza Uygulaması:………………………………….. 1158
3.1.8.9.2. Teslimi Vergiden İstisna Olan Malların
İhraç Kayıtlı Teslimi:……………………………….. 1159
3.1.8.9.3. Bu Kapsamda Teslim Edilen Malların
Gümrük Beyannameli İhracat Dışında
İhraç Edilmesi: (Bavul Ticareti, Sınır Ticareti,
Kumanya Vb)………………………………………… 1159
3.1.8.9.4. İhraç Bedelinin Satın Alma Bedelinden
Düşük Olması:………………………………………. 1160
3.1.8.9.5. İhracatın Yasal Süreden Sonra Yapılması:… 1160
3.1.8.9.6. Kanuni Süresinden Sonra Verilen
Beyannameler ile Düzeltme Beyannamelerinde ..
Tecil Terkin Uygulaması:…………………………. 1161
3.1.8.9.7. Fazladan Tecil Yapılması:……………………….. 1162
3.1.8.9.8. İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Mal Miktarı ile
Fiilen İhraç Edilen Mal Miktarının Farklı
Olması:…………………………………………………. 1162
3.1.8.9.9. Kota Devirlerinde Uygulama:…………………… 1162
3.1.8.9.10. İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Malların
Tevkifat Kapsamında Olması:………………… 1163
3.1.8.9.11. Masraf ve Reklamasyonun İmalatçıya
Yansıtılması: ……………………………………….. 1164
3.1.8.9.12. İhraç Kaydıyla Teslim Edilen Malların
Başka İhracatçı Tarafından İhraç Edilmesi:.1165
3.1.8.9.13. İhracat Bedelinin Türkiye’ye Getirilmemesi
veya Eksik Getirilmesi:………………………….. 1165
3.1.8.9.14. İhraç Kayıtlı Teslim Nedeniyle Fazla veya
Yersiz Hesaplanan Verginin Ortaya
Çıkması:……………………………………………… 1165
3.1.8.9.15. İade Hakkının İndirim Yoluyla
Kullanılması:……………………………………….. 1166
3.1.9. DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİ
KAPSAMINDA YAPILAN TESLİMLER…………………….. 1167
3.1.9.1. İŞLEMİN MAHİYETİ VE KAPSAMI: ………………… 1167
3.1.9.2. UYGULAMADAN YARARLANACAK
MÜKELLEFLER: ………………………………………….. 1169
LIII
3.1.9.3. UYGULAMA KAPSAMINDA TESLİMDE
BULUNABİLECEK SATICILAR: ……………………… 1169
3.1.9.4. UYGULAMA KAPSAMINDA TESLİM
EDİLEBİLECEK MALLAR: …………………………….. 1170
3.1.9.4.1. Genel Esaslar ve Uygulanacak Asgari
Satış Tutarı:…………………………………………… 1170
3.1.9.4.2. Miktar Yönünden Kısıtlama ve Eşdeğer
Eşya Kullanımı: …………………………………….. 1172
3.1.9.5. TECİL-TERKİN UYGULAMASINA İLİŞKİN
USUL VE ESASLAR: ……………………………………. 1174
3.1.9.5.1. Alıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler: …….. 1174
3.1.9.5.2. Satıcılar Tarafından Yapılacak İşlemler
ve Beyan: …………………………………………….. 1175
3.1.9.5.3. Tecil ve İade Edilecek Verginin Hesabı ile
Terkin ve İade İşlemi:……………………………… 1176
3.1.9.6. BELGE KAPSAMINDA ÜRETİLEN MALLARIN
İHRACI VE ŞARTLARA UYULMAMASI HALİNDE
UYGULANACAK YAPTIRIMLAR:……………………. 1179
3.1.9.6.1. Dahilde İşleme Rejimine Göre İhracatın
Süresi ve Şartları:………………………………….. 1179
3.1.9.6.2. Üretilen Malların İhracı:…………………………… 1182
3.1.9.6.3. İhracatın Belgede Öngörülen Süre ve
Şartlara Uygun Olarak Yapılmaması: ……….. 1183
3.1.9.7. ÖZELLİKLİ DURUMLAR:……………………………….. 1187
3.1.9.7.1. Düzenlenecek YMM Raporu ile İlgili Olarak
Dikkat Edilecek Hususlar:……………………….. 1187
3.1.9.7.2. Belgede Mal Miktar ve Cinsinin
Belirtilmemesi:……………………………………….. 1188
3.1.9.7.3. Belgede Yer Almayan Malların Satılması
veya Belgede Belirtilen Miktardan Fazla
Satılması Halinde Tecil-Terkin
Uygulaması:………………………………………….. 1188
3.1.9.7.4. Satıcının Terkin İçin Belge İbraz
Etmemesi: ……………………………………………. 1189
3.1.9.7.5. İhracatın Mücbir Sebep Nedeniyle
Gerçekleştirilememesi ya da Belge
Kapsamındaki İhracat
Taahhüdünün Re’sen Kapatılması:…………… 1190
LIV
3.1.9.7.6. Kısmi Terkin veya İade Mümkün mü?……….. 1191
3.1.9.7.7. DİİB Kapsamındaki İmalatlarda Ortaya
Çıkan Fireler ve İkincil İşlem Görmüş
Ürünler:………………………………………………… 1192
3.1.9.7.8. İhraç Edilen Malın Geri Gelmesi:……………… 1192
3.1.9.7.9. Belgenin İptal Edilmesi veya Kaybedilmesi:.. 1193
3.1.9.7.10. Satıcının İade Edilecek Vergiyi İndirim
Konusu Yapması:………………………………… 1193
3.1.9.7.11. DİİB Kapsamında Yapılan İthalatlar:……….. 1194
3.1.9.8. KONUYLA İLGİLİ GÖRÜŞ VE ÖNERİMİZ:……….. 1195
LV
İÇİNDEKİLER (2. CİLT)
BÖLÜM 3.2.
ARAÇLAR, KIYMETLİ MADEN VE PETROL ARAMALARI İLE ULUSAL
GÜVENLİK HARCAMALARI VE YATIRIMLARDA İSTİSNA………………… 1197
3.2.1. GENEL AÇIKLAMALAR VE YASAL
DÜZENLEMELER:……………………………………………………… 1197
3.2.2. DENİZ, HAVA VE DEMİRYOLU TAŞIMA ARAÇLARINA
İLİŞKİN İSTİSNA (KDVK Madde 13/a):………………………….. 1200
3.2.2.1. MAHİYETİ VE KAPSAMI:………………………………. 1200
3.2.2.2. ARAÇ VE TESİSLERİN TESLİMİNDE İSTİSNA:.. 1201
3.2.2.2.1. İstisnadan Faydalanabilecek Mükellefler:….. 1201
3.2.2.2.2. İstisna Kapsamında Teslim Edilebilecek
Araçlar: ……………………………………………….. 1202
3.2.2.2.3. İstisna Uygulamasına İlişkin Şartlar:…………. 1204
3.2.2.2.4. İstisna Kapsamında Satış Yapabilecek
Satıcılar:……………………………………………….. 1205
3.2.2.2.5. Finansal Kiralama Kapsamındaki İşler:……… 1206
3.2.2.2.6. İstisna Uygulaması ile İlgili Özellikli Konular:.1207
3.2.2.3. ARAÇ VE TESİSLERİN TADİL, ONARIM VE
BAKIM HİZMETLERİNDE İSTİSNA: ……………….. 1208
3.2.2.3.1. Genel Uygulama:…………………………………… 1208
3.2.2.3.2. Yabancı Bayraklı Gemilere Türk Liman ve
Tersanelerinde Verilen Tadil, Bakım,
Onarım Hizmetleri:…………………………………. 1210
3.2.2.4. ARAÇ VE TESİSLERİN İMAL VE İNŞASI İLE
İLGİLİ TESLİM VE HİZMETLERDE İSTİSNA:…… 1211
3.2.2.4.1. İstisna Uygulaması ile İlgili Genel
Açıklama ve Esaslar: ……………………………… 1211
3.2.2.4.2. Faaliyetleri İstisna Kapsamındaki Araç ve
Tesislerin Kiralanması veya Çeşitli Şekillerde
İşletilmesi Olan Mükelleflere Bu Araçların
İmal ve İnşası ile İlgili Yapılan Teslim ve
Hizmetlerle İlgili Genel Esaslar: ………………. 1212
3.2.2.4.3. Araç ve Tesisleri Bizzat İmal veya İnşa
Edenlerle İlgili Uygulama: ……………………….. 1213
LVI
3.2.2.4.4. İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesislerin
Sipariş Üzerine İmal ve İnşa Edilmesi:………. 1214
3.2.2.4.5. Faaliyetleri Deniz Taşıma Araçları ile Yüzer
Tesis ve Araçların İmal ve İnşası Olanlara
Bu Araçların İmal ve İnşası ile İlgili Yapılan
Teslim ve Hizmetlere Yönelik İstisna
Uygulaması ………………………………………….. 1217
3.2.2.5. İSTİSNA UYGULAMASI İLE İLGİLİ ORTAK
HÜKÜMLER:………………………………………………… 1219
3.2.2.5.1. İstisnanın Beyanı:…………………………………… 1219
3.2.2.5.2. Şartların İhlali Halinde Yapılacak İşlemler
ve Müteselsil Sorumluluk: ………………………. 1219
3.2.2.6. BU BÖLÜMDE YER ALAN İSTİSNA İLE İLGİLİ
ÖRNEK OLAYLAR: ………………………………………. 1222
3.2.2.7. İSTİSNA UYGULAMASINA İLİŞKİN EKLER:…….. 1224
3.2.3. DENİZ VE HAVA TAŞIMA ARAÇLARINA LİMAN VE HAVA
MEYDANLARINDA VERİLEN HİZMETLERE İLİŞKİN
İSTİSNA (KDVK Md. 13/b):………………………………………….. 1233
3.2.3.1. MAHİYETİ VE KAPSAMI:………………………………. 1233
3.2.3.2. İSTİSNA UYGULAMASININ USUL VE
ESASLARI: …………………………………………………. 1235
3.2.3.2.1. Genel Olarak:………………………………………… 1235
3.2.3.2.2. İstisna Kapsamına Giren Hizmetler:………….. 1239
3.2.3.2.3. İstisna Kapsamına Girmeyen Hizmetler: …… 1242
3.2.3.2.4. İstisna Kapsamına Giren Hizmetlerin Aynı
Zamanda Başka İstisna Kapsamına da
Girmesi:………………………………………………… 1243
3.2.3.2.5. Yolcu Servis Ücretleri:…………………………….. 1244
3.2.3.3. İSTİSNANIN BEYANI:……………………………………. 1245
3.2.4. KIYMETLİ MADEN VE PETROL ARAMALARINA
İLİŞKİN İSTİSNA (KDVK Madde 13/c):………………………….. 1245
3.2.4.1. DÜZENLEMENİN MAHİYET VE KAPSAMI:……… 1245
3.2.4.2. PETROL ARAMA FAALİYETLERİNE İLİŞKİN
İSTİSNA:……………………………………………………… 1247
3.2.4.2.1. İstisnanın Kapsamı: ……………………………….. 1247
3.2.4.2.2. İstisnanın Uygulanması …………………………. 1248
LVII
3.2.4.2.3. Beyan: …………………………………………………. 1249
3.2.4.3. ALTIN, GÜMÜŞ, PLATİN İLE İLGİLİ ARAMA,
İŞLETME VE ZENGİNLEŞTİRME
FAALİYETLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA:………………. 1250
3.2.4.3.1. İstisnanın Kapsamı:………………………………… 1250
3.2.4.3.2. İstisnanın Uygulanması: …………………………. 1252
3.2.4.3.3. Beyan: …………………………………………………. 1253
3.2.4.3.4. İstisna Uygulamasına İlişkin Diğer
Hususlar……………………………………………….. 1254
3.2.5. YATIRIM TEŞVİK BELGESİ KAPSAMINDA MAKİNE
TEÇHİZAT TESLİMLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA
(KDVK Madde 13/d):…………………………………………………… 1255
3.2.5.1. İSTİSNANIN TANIMI VE MAHİYETİ:……………….. 1255
3.2.5.2. İSTİSNANIN KAPSAMI VE ŞARTLARI:…………… 1257
3.2.5.2.1. İstisnadan Faydalanabilecekler ile Makine
ve Teçhizatın Mal veya Hizmet Üretiminde
Kullanılması:…………………………………………. 1257
3.2.5.2.2. Makine ve Teçhizatın Yatırım Teşvik
Belgesinde Yer Alması:…………………………… 1258
3.2.5.2.3. Makine ve Teçhizatın Tanımı:…………………… 1259
3.2.5.2.4. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Alınan
Makine ve Teçhizatın Devri:……………………… 1261
3.2.5.2.5. Yatırım Teşvik Belgesinin Devri, Süresinin
Uzatılması, YTB Süresinden Önce veya
Sonra Satın Alınan Mallar: ……………………… 1262
3.2.5.3. İSTİSNA UYGULAMASI: ……………………………….. 1263
3.2.5.4. FİNANSAL KİRALAMA YOLUYLA MAKİNETEÇHİZAT
ALIMLARINDA UYGULAMA: …………. 1266
3.2.5.5. BİLDİRİM ZORUNLULUĞU: ………………………….. 1267
3.2.5.5.1. Yatırım Teşvik Belgesini Veren İdarelerin
Bildirimleri: …………………………………………… 1267
3.2.5.6. YATIRIMIN USULÜNE UYGUN OLARAK
GERÇEKLEŞMEMESİ: …………………………………. 1268
3.2.5.7. İSTİSNANIN BEYANI: …………………………………… 1269
3.2.5.8. İSTİSNA UYGULAMASI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ
DURUMLAR:………………………………………………… 1269
LVIII
3.2.5.8.1. İstisna Uygulaması Zorunlu mudur?…………. 1269
3.2.5.8.2. Makine ve Teçhizatın İmal veya
İnşa Edilmesi:………………………………………… 1271
3.2.5.8.3. Satın Alınacak Makine ve Teçhizatta
Miktar ve Tutar Sınırlaması:……………………… 1272
3.2.5.8.4. Makine ve Teçhizatın Satın Alma Bedeli
Dışındaki Maliyet Unsurları ile Sonradan
Ortaya Çıkan Kur Farkı, Vade Farkı Gibi
Unsurlar:………………………………………………. 1274
3.2.5.8.5. İstisna Kapsamında Satın Alınan Makine
ve Teçhizatın İade Edilmesi:……………………. 1275
3.2.6. DEMİRYOLU HATLARI, LİMANLAR VE HAVA
MEYDANLARI İNŞAASINA İLİŞKİN İSTİSNA
(KDVK Madde 13/e):…………………………………………………… 1277
3.2.6.1. İSTİSNANIN TANIMI VE MAHİYETİ:……………….. 1277
3.2.6.2. İSTİSNANIN KAPSAMI: ………………………………… 1278
3.2.6.2.1. İstisna Kapsamında İnşa Edilecek Tesisler:.. 1278
3.2.6.2.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemler ve
İstisnanın Muhatabı: ………………………………. 1280
3.2.6.2.3. Yap-İşlet-Devret Modelinde İstisna
Uygulaması:…………………………………………… 1281
3.2.6.3. İSTİSNA UYGULAMASI: ……………………………….. 1282
3.2.6.4. İSTİSNANIN BEYANI:……………………………………. 1284
3.2.6.5. MÜTESELSİL SORUMLULUK UYGULAMASI … 1285
3.2.7. ULUSAL GÜVENLİK AMAÇLI TESLİM VE HİZMETLERE
İLİŞKİN İSTİSNA (KDVK Madde 13/f):………………………………1286
3.2.7.1. İSTİSNANIN MAHİYETİ:………………………………… 1286
3.2.7.2. İSTİSNANIN KAPSAMI:…………………………………. 1287
3.2.7.2.1. Alıcılar Bakımından: ………………………………. 1287
3.2.7.2.2. İşlemler Bakımından: …………………………….. 1287
3.2.7.3. İSTİSNANIN UYGULANMASI: ……………………….. 1288
3.2.7.3.1. Ulusal Güvenlik Kuruluşlarına Doğrudan
Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna
Uygulaması: …………………………………………. 1288
LIX
3.2.7.3.2. Yüklenici Firmalara Yapılacak Teslim ve
Hizmetlerde İstisna Uygulaması:……………… 1289
3.2.7.4. İSTİSNANIN BEYANI: …………………………………… 1290
3.2.7.5. MÜTESELSİL SORUMLULUK:……………………….. 1291
3.2.8. BAŞBAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATINA TESLİM
EDİLECEK ARAÇLARA İLİŞKİN İSTİSNA
(KDVK Madde 13/g):…………………………………………………… 1295
3.2.9. TARIM ÜRÜNLERİ LİSANSLI DEPOCULUK KANUNUNA
İLİŞKİN İSTİSNA (KDVK Madde 13/ğ):………………………….. 1295
3.2.10. KANUNUN 13 ÜNCÜ MADDESİNDE YER ALAN
İSTİSNALARDA SINIR:……………………………………………… 1296
BÖLÜM 3.3.
TAŞIMACILIK İSTİSNASI………………………………………………………………. 1298
3.3.1. GENEL AÇIKLAMALAR VE YASAL DÜZENLEMELER:…… 1298
3.3.2. TRANSİT VE TÜRKİYE İLE YABANCI ÜLKELER
ARASINDA YAPILAN TAŞIMACILIK İŞLERİNDE
İSTİSNA UYGULAMASI ……………………………………………… 1299
3.3.2.1. İSTİSNANIN KAPSAMI VE UYGULAMASI:……… 1299
3.3.2.1.1. Genel Olarak:………………………………………… 1299
3.3.2.1.2. Transit Taşımacılık:…………………………………. 1301
3.3.2.1.3. Uluslararası Taşımacılık:…………………………. 1303
3.3.2.1.4. Organizatör Firmalar Tarafından
Gerçekleştirilen Taşımacılık İşlemleri: ………. 1305
3.3.2.2. İSTİSNANIN BEYANI VE TEVSİKİ:…………………. 1307
3.3.2.2.1. İstisnanın Beyan Edileceği Dönem:………….. 1307
3.3.2.2.2. İstisnanın Tevsiki İçin İbraz Edilmesi
Gereken Belgeler:………………………………….. 1309
3.3.2.3. YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARINCA
YAPILAN TAŞIMACILIK:………………………………… 1315
3.3.2.4. İSTİSNA İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR:…… 1317
3.3.2.4.1. Taşımacılık Faaliyeti İle Bağlantılı Olarak
Elde Edilen Gelirler: ………………………………. 1317
3.3.2.4.2. Araç Kiralama İşlemleri:………………………….. 1318
LX
3.3.2.4.3. Time Charter Sözleşmeleri Kapsamında
Yapılan Taşımacılık İşlemleri:…………………… 1320
3.3.2.4.4. Yetki Belgesi Olmadan Yapılan Taşımacılık
İşlemlerinin Durumu:……………………………….. 1322
3.3.2.4.5. Türkiye’den Serbest Bölgeye veya Serbest
Bölgeden Türkiye’ye Yapılan Taşıma
İşlemleri:………………………………………………… 1323
3.3.2.4.6. İhracatın CIF Veya CF Yöntemi İle
Yapılması:…………………………………………….. 1324
3.3.2.4.7. Seyahat Acenteleri ve Bilet Satış
Komisyonları ile Diğer Komisyonlar:…………. 1325
3.3.2.4.8. Uluslararası Taşımacılık İşleminin Hizmet
İhracatı Karşısındaki Durumu:…………………. 1328
3.3.3. İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA MOTORİN
TESLİMİNE İLİŞKİN İSTİSNA………………………………………. 1329
3.3.3.1. İSTİSNANIN KAPSAMI:…………………………………. 1329
3.3.3.1.1. Genel Olarak:………………………………………… 1329
3.3.3.1.2. Standart Yakıt Deposu Kavramı ve Tanımı:.. 1331
3.3.3.2. İSTİSNANIN BEYANI: …………………………………… 1333
BÖLÜM 3.4.
DİPLOMATİK İSTİSNA İLE ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA
TANINAN İSTİSNALAR…………………………………………………………………. 1335
3.4.1. İSTİSNANIN MAHİYETİ HAKKINDA GENEL
AÇIKLAMALAR VE YASAL DÜZENLEMELER:………………. 1335
3.4.2. DİPLOMATİK TEMSİLCİLİK VE KONSOLOSLUKLARA
YAPILACAK TESLİM VE HİZMETLERDE İSTİSNA ……….. 1337
3.4.2.1. KAPSAM VE UYGULAMA:…………………………….. 1337
3.4.2.2. İSTİSNANIN BEYANI: …………………………………… 1339
3.4.3. ULUSLARARASI KURULUŞLARA YAPILACAK TESLİM
VE HİZMETLERDE İSTİSNA ………………………………………. 1339
3.4.3.1. İSTİSNANIN KAPSAMI: ………………………………… 1339
3.4.3.2. BAZI KURULUŞLARLA İLGİLİ İSTİSNA
UYGULAMASI:…………………………………………….. 1341
LXI
3.4.3.2.1. Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı Müşterek
Enfrastrüktür Programları Gereğince
Türkiye’de Yapılacak İnşa ve Tesis
İşlemlerine İlişkin İstisna Uygulaması: ……… 1341
3.4.3.2.2. Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri
Arasında Vergi Muafiyetleri Anlaşması
Gereğince, Ortak Savunma Amacıyla
Amerika Birleşik Devletleri Tarafından
veya Onun Namına Yapılacak Mal ve
Hizmet Alımlarında İstisna Uygulaması ……. 1342
3.4.3.2.3. Birleşmiş Milletler (BM) Teşkilatı ve Bağlı
Kuruluşlara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde
İstisna Uygulaması: ……………………………….. 1343
3.4.3.2.4. Diğer Uluslararası Kuruluşlar:………………….. 1344
3.4.3.3. BU BÖLÜMDEKİ İSTİSNALARIN BEYANI: ……… 1345
3.4.4. YABANCI DEVLETLERİN DİPLOMATİK TEMSİLCİLİK
VE KONSOLOSLUK MENSUPLARI İLE ULUSLARARASI
KURULUŞ MENSUPLARINA YAPILAN TESLİM VE
HİZMETLERDE İSTİSNA ……………………………………………. 1346
3.4.4.1. İSTİSNANIN KAPSAMI: ………………………………… 1346
3.4.4.2. İSTİSNA UYGULAMASI: ……………………………….. 1347
3.4.4.3. VERGİNİN DİPLOMATİK TEMSİLCİLİK VE
ULUSLARARASI KURULUŞLARIN
MENSUPLARINA İADE EDİLMESİ:…………………. 1348
3.4.4.3.1. İlgili Personel Tarafından Yapılacak
İşlemler:……………………………………………….. 1348
3.4.4.3.2. Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler: ………. 1351
3.4.5. DİPLOMATİK TEMSİLCİLİK, KURULUŞ VE
MENSUPLARIN TAKRİR YÖNTEMİ İLE YAPACAKLARI
ALIMLAR:…………………………………………………………………… 1351
3.4.5.1. GENEL AÇIKLAMA:………………………………………. 1351
3.4.5.2. TAKRİR YÖNTEMİ İLE ALINACAK MALLAR:…… 1352
3.4.5.2.1. Akaryakıt ve Doğalgaz Alımları:……………….. 1352
3.4.5.2.2. Motorlu Taşıt Alımları:……………………………… 1354
3.4.5.2.3. Taşınmaz Alımları:………………………………….. 1355
3.4.6. ULUSLARARASI ANLAŞMALARLA VERGİDEN
İSTİSNA EDİLEN İŞLEMLER:……………………………………… 1355
LXII
3.4.6.1. GENEL AÇIKLAMALAR:………………………………… 1355
3.4.6.2. BAZI ULUSLARARASI ANLAŞMALAR
KAPSAMINDA İSTİSNA UYGULAMASI:………….. 1356
3.4.6.2.1. Mavi Akım Projesine İlişkin KDV İstisnası: … 1357
3.4.6.2.2. Bakü – Tiflis – Ceyhan Ham Petrol Boru
Hattı Projesine İlişkin KDV İstisnası:…………. 1357
3.4.6.2.3. MEDA Programı Çerçevesine Uygulanan
KDV İstisnası:……………………………………….. 1359
3.4.6.2.4. Türkiye – AB Çerçeve Anlaşması
Kapsamında İstisna Uygulamaları:…………… 1360
3.4.6.3. TÜRKİYE – AB KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI
(IPA) ÇERÇEVE ANLAŞMASI KAPSAMINDA
İSTİSNA UYGULAMASI:………………………………… 1362
3.4.6.3.1. Genel Açıklamalar ve Anlaşmanın
Mahiyeti: ………………………………………………. 1362
3.4.6.3.2. Kullanılacak Bazı Kavramların Tanımları:…… 1363
3.4.6.3.3. İthalat İşlemlerinde Vergi İstisnası ve
Uygulaması:………………………………………….. 1364
3.4.6.3.4. Katma Değer Vergisi İstisnası ve
Uygulaması:………………………………………….. 1365
BÖLÜM 3.5.
İTHALAT İSTİSNASI…………………………………………………………………….. 1379
3.5.1. GENEL AÇIKLAMALAR VE YASAL DÜZENLEMELER:…… 1379
3.5.2. KDV KANUNUNA GÖRE VERGİDEN İSTİSNA OLAN
MAL VE HİZMETLERİN İTHALİNE İLİŞKİN İSTİSNA:…….. 1380
3.5.3. GÜMRÜK KANUNUNA GÖRE GÜMRÜK VERGİSİNDEN
MUAF VEYA MÜSTESNA OLAN EŞYANIN İTHALİ: ………. 1383
3.5.4. GEÇİCİ İTHALAT VE HARİÇTE İŞLEME REJİMLERİ
KAPSAMINDA GÜMRÜK VERGİSİNDEN MUAF VEYA
MÜSTESNA OLAN EŞYANIN İTHALİ:…………………………… 1387
3.5.4.1. GEÇİCİ İTHALAT YOLUYLA
GERÇEKLEŞTİRİLEN İTHALAT:…………………….. 1387
3.5.4.2. HARİÇTE İŞLEME REJİMİ KAPSAMINDA
İTHALAT: …………………………………………………….. 1388
LXIII
3.5.5. GERİ GELEN EŞYAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ
KAPSAMINDA GÜMRÜK VERGİSİNDEN MUAF
VEYA MÜSTESNA OLAN EŞYANIN İTHALİ:………………….. 1390
3.5.6. GÜMRÜK KANUNUNDAKİ TRANSİT VE GÜMRÜK
ANTREPO REJİMLERİ İLE GEÇİCİ DEPOLAMA VE
SERBEST BÖLGE HÜKÜMLERİNİN UYGULANDIĞI
MALLAR:………………………………………………………………….. 1393
3.5.6.1. GENEL ESASLAR VE İSTİSNANIN MAHİYETİ:.. 1393
3.5.6.2. İSTİSNA UYGULAMASINA KONU OLAN REJİM
VE YERLER:………………………………………………… 1395
3.5.6.2.1. Transit Rejim Hükümlerinin Uygulandığı
Mallar:………………………………………………….. 1396
3.5.6.2.2. Gümrük Antreposu Rejiminin Uygulandığı
Mallar:………………………………………………….. 1396
3.5.6.2.3. Geçici Depolama Hükümlerinin Uygulandığı
Mallar:………………………………………………….. 1398
3.5.6.2.4. Serbest Bölge Hükümlerinin Uygulandığı
Mallar:………………………………………………….. 1398
3.5.6.3. İSTİSNANIN UYGULANMASI:………………………… 1399
3.5.6.4. GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARINDA
YAPILAN İŞLEMLER:……………………………………. 1400
BÖLÜM 3.6.
SOSYAL VE ASKERİ AMAÇLI İSTİSNALARLA DİĞER İSTİSNALAR….. 1401
3.6.1. GENEL AÇIKLAMALAR:……………………………………………… 1401
3.6.2. KÜLTÜR VE EĞİTİM AMACI TAŞIYAN İSTİSNALAR………. 1403
3.6.2.1. GENEL AÇIKLAMA VE DÜZENLEMENİN
KAPSAMI: ………………………………………………….. 1403
3.6.2.2. İSTİSNADAN YARARLANACAK KURUM VE
KURULUŞLAR İLE İSTİSNA KAPSAMINA
GİREN FAALİYETLER:………………………………….. 1403
3.6.2.3. İLİM, FEN VE GÜZEL SANATLARI YAYMAK
VE TEŞVİK ETMEK:……………………………………… 1405
3.6.2.3.1. İlim, Fen ve Güzel Sanatların Tanımı ve
Mahiyeti:……………………………………………….. 1405
LXIV
3.6.2.3.2. İlim, Fen ve Güzel Sanatları Yaymak ve
Teşvik Etmek Amacıyla Yapılan
Faaliyetler:……………………………………………. 1406
3.6.2.4. TARIMI YAYMAK, ISLAH VE TEŞVİK ETMEK:……… 1414
3.6.2.5. TİYATRO, KONSER SALONU, KÜTÜPHANE,
SERGİ, OKUMA VE KONFERANS SALONLARI
İLE SPOR TESİSLERİNİN İŞLETİLMESİ VEYA
YÖNETİLMESİ:…………………………………………………. 1418
3.6.3. SOSYAL AMAÇ TAŞIYAN İSTİSNALAR:……………………….. 1421
3.6.3.1. DÜZENLEMENİN KAPSAMI VE MAHİYETİ:…………. 1421
3.6.3.2. KANUNUN 17/1 İNCİ MADDESİNDE SAYILAN
KURUM VE KURULUŞLAR TARAFINDAN
GERÇEKLEŞTİRİLEN BAZI İŞLEMLER:……………… 1424
3.6.3.2.1. İstisnanın Kapsamı ve Mahiyeti:………………. 1424
3.6.3.2.2. İstisna Uygulaması:………………………………… 1425
3.6.3.3. SAĞLIK HİZMETİ SUNAN KURUM VE
KURULUŞLARIN BİRBİRLERİNE YAPACAKLARI
TESLİM VE HİZMETLER:…………………………………… 1427
3.6.3.4. BEDELSİZ EĞİTİM VE ÖĞRETİM HİZMETLERİ
İLE YURT HİZMETLERİ:…………………………………….. 1427
3.6.3.4.1. Düzenlemenin Kapsamı ve Mahiyeti:………… 1427
3.6.3.4.2. Bedelsiz Verilen Eğitim ve Öğretim
Hizmetleri:…………………………………………….. 1429
3.6.3.4.3. Bedelsiz Verilen Yurt Hizmetleri:………………. 1432
3.6.3.4.4. Vergiden İstisna Olan Bedelsiz Hizmetlerin
Sınırı ile Kısmi Bursların Durumu: …………….. 1434
3.6.3.4.5. Pazarlama, Satış ve Dağıtım Gideri
Niteliğinde Olan Bedelsiz Eğitim ve Öğretim
Hizmetleri ile Yurt Hizmetleri:…………………… 1439
3.6.3.5. KANUNLARIN GÖSTERDİĞİ GEREK ÜZERİNE
BEDELSİZ OLARAK YAPILAN MAL TESLİMİ VE
HİZMET İFALARI:……………………………………………… 1439
3.6.3.6. KANUNUN 17/1-a MADDESİNDE SAYILAN
KURUM VE KURULUŞLARA BEDELSİZ OLARAK
YAPILAN HER TÜRLÜ MAL TESLİMİ VE HİZMET
İFALARI:…………………………………………………………… 1442
3.6.3.7. GIDA BANKACILIĞI FAALİYETİNDE BULUNAN
DERNEK VE VAKIFLARA YAPILAN YARDIMLAR:… 1444
LXV
3.6.3.7.1. Bağışın Yapılacağı Dernek veya Vakıflar…… 1445
3.6.3.7.2. Bağışa Konu Olacak Mallar ve Bağışın
Niteliği………………………………………………….. 1445
3.6.3.7.3. Söz Konusu İşlemlerde Belge Düzeni:………. 1446
3.6.3.7.4. Kayıt Düzeni ve Beyannamelerde
Gösterim………………………………………………. 1446
3.6.3.8. YABANCI DİPLOMATİK TEMSİLCİLİKLER İLE
HAYIR VE YARDIM KURULUŞLARINA YAPILACAK
TESLİM VE HİZMETLER:……………………………………. 1447
3.6.3.9. TESCİLLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ
RÖLÖVE, RESTORASYON VE RESTİTÜSYON
PROJELERİNE YÖNELİK TESLİM VE
HİZMETLER:…………………………………………………….. 1448
3.6.3.9.1. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler… 1448
3.6.3.9.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemlerde
Alt Sınır ………………………………………………. 1449
3.6.3.9.3. İstisna Uygulaması ………………………………… 1450
3.6.3.10. MESLEK KURULUŞLARI TARAFINDAN
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER: …………………. 1452
3.6.4. ASKERİ AMAÇ TAŞIYAN İSTİSNALAR…………………………. 1452
3.6.5. DİĞER İSTİSNALAR………………………………………………….. 1453
3.6.5.1. GELİR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE VERGİDEN
MUAF ESNAF, GERÇEK USULDE VERGİYE TABİ ………
OLMAYAN ÇİFTÇİLER VE VERGİDEN MUAF OLAN
SERBEST MESLEK ERBABI İLE BASİT USULDE
VERGİLENDİRİLEN MÜKELLEFLER TARAFINDAN
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER
(17/4-a, 17/4-b): ………………………………………………. 1453
3.6.5.1.1. İşlemleri İstisna Kapsamına Giren Esnaf,
Çiftçi ve Serbest Meslek Sahipleri
Tarafından Yapılan Teslim ve Hizmetler: …… 1453
3.6.5.1.2. Gelir Vergisi Kanununa Göre Basit Usulde
Vergilendirilen Mükelleflere İlişkin İstisna: …. 1454
3.6.5.2. GELİR VERGİSİ KANUNUNUN 81 inci MADDESİ
KAPSAMINDAKİ İŞLEMLER İLE KURUMLAR
VERGİSİ KANUNUNA GÖRE YAPILAN DEVİR VE
BÖLÜNME İŞLEMLERİ (17/4-c): ………………………… 1456
LXVI
3.6.5.2.1. İstisnanın Kapsamı ve Mahiyeti:………………. 1456
3.6.5.2.2. GVK’nun 81 inci Maddesinde Belirtilen
İşlemlerde İstisna Uygulaması:………………… 1458
3.6.5.2.3. KVK’na Göre Yapılan Devir ve Bölünme
İşlemlerinde İstisna Uygulaması:……………… 1467
a) Devir İşlemleri ve İstisna Uygulamasının
Şartları: …………………………………………………………… 1468
b) Tam Bölünme İşlemleri ve İstisna Uygulamasının
Şartları: …………………………………………………………… 1469
c) Kısmi Bölünme İşlemleri ve İstisna Uygulamasının
Şartları: …………………………………………………………… 1469
d) Devir ve Bölünme İşlemleri İle İlgili Ortak
Hükümler: ……………………………………………………….. 1472
e) İndirilecek Katma Değer Vergisinin Durumu: …….. 1472
f) Devir ve Bölünme İşlemi İle İlgili Özellikli
Durumlar ve Örnek Uygulamalar: ……………………….. 1474
3.6.5.3. İKTİSADİ İŞLETMELERE DAHİL OLMAYAN
GAYRİMENKULLERİN KİRALANMASI
İŞLEMLERİ(17/4-d): ………………………………………….. 1478
3.6.5.4. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ
KAPSAMINA GİREN İŞLEMLER İLE KREDİ
TEMİNATI SAĞLAMA İŞLEMLERİ (17/4-e): …………. 1479
3.6.5.4.1. İstisna Uygulamasının Mahiyeti:………………. 1479
3.6.5.4.2. BSMV Kapsamına Giren İşlemler:……………. 1479
3.6.5.4.3. Kredi Teminatı Sağlamak Üzere Kurulmuş
Kurumlar:……………………………………………… 1481
3.6.5.5. DARPHANE VE DAMGA MATBAASI TARAFINDAN
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER(17/4-f):………….. 1483
3.6.5.6. KÜLÇE ALTIN, KÜLÇE GÜMÜŞ, KIYMETLİ TAŞLAR,
DÖVİZ, PARA, DAMGA PULU, DEĞERLİ KÂĞITLAR,
HİSSE SENEDİ, TAHVİL, VARLIK KİRALAMA
ŞİRKETLERİ TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN KİRA
SERTİFİKALARI İLE HURDA VE ATIKLARININ
TESLİMİ(17/4-g): ……………………………………………… 1484
3.6.5.6.1. İstisnanın Kapsamı ve Mahiyeti: ……………… 1484
3.6.5.6.2. Külçe Altın ve Külçe Gümüş Teslimlerine
İlişkin İstisna:…………………………………………. 1487
LXVII
3.6.5.6.3. Kıymetli Taş Teslimlerine İlişkin İstisna: ……. 1488
3.6.5.6.4. Döviz ve Para Teslimlerine İlişkin İstisna:….. 1488
3.6.5.6.5. Damga Pulu ve Değerli Kağıtların
Teslimlerine İlişkin İstisna:……………………….. 1489
3.6.5.6.6. Hisse Senedi, Tahvil ve Benzeri Kıymetlerin
Teslimlerine İlişkin İstisna:……………………….. 1490
3.6.5.6.7. Hurda ve Atık Teslimlerine İlişkin İstisna:…… 1492
a) İstisnanın Mahiyeti ve Gerekçesi: ……………………. 1492
b) İstisna Kapsamına Giren İşlemler: ………………….. 1493
c) İstisna Kapsamına Girmeyen Hurda ve Atıklar: …. 1494
d) İmalat Artıklarının Teslimi: ………………………………. 1495
e) Hurda Metalden Elde Edilen Külçeler ile Plastik
Granüllerin Teslimi: …………………………………………… 1495
f) İstisnadan Vazgeçen Mükelleflerin İşlemleri: …….. 1496
g) Hurda Olarak Satılan Mal ve Diğer İktisadi
Kıymetlerle İlgili Vergi İndirimi: ……………………………. 1496
3.6.5.7. ZİRAÎ AMAÇLI SU TESLİMLERİ İLE TİCARÎ
AMAÇLI OLMAYAN PERAKENDE İÇME SUYU
TESLİMLERİ VE ARAZİ ISLAHINA AİT
HİZMETLER (17/4-h):………………………………………… 1499
3.6.5.8. SERBEST BÖLGELERDE VERİLEN
HİZMETLER (17/4-ı): ………………………………………… 1501
3.6.5.9. BORU HATTI İLE YAPILAN YABANCI HAM
PETROL, GAZ VE BUNLARIN ÜRÜNLERİNİN
TAŞINMASI HİZMETLERİ(17/4-j): ………………………. 1501
3.6.5.10. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İLE KÜÇÜK
SANAYİ SİTELERİNİN KURULMASI AMACIYLA
OLUŞTURULAN İKTİSADİ İŞLETMELERİN ARSA
VE İŞYERİ TESLİMLERİ İLE KONUT YAPI
KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT
TESLİMLERİ (17/4-k): ……………………………………… 1502
3.6.5.11. VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN TESLİMİ
(17/4-l)……………………………………………………………. 1502
3.6.5.12. BAZI MAL VE HAKLARIN TASARRUF MEVDUATI
SİGORTA FONUNA TESLİMİ İLE BU FON
TARAFINDAN TESLİMİ (17/4-m):………………………. 1505
LXVIII
3.6.5.13. BASIN, YAYIN VE ENFORMASYON GENEL
MÜDÜRLÜĞÜNE VERİLEN HABER
HİZMETLERİ(17/4-n):………………………………………. 1506
3.6.5.14. GÜMRÜK ANTREPOLARI VE GEÇİCİ
DEPOLAMA YERLERİ İLE GÜMRÜK
HİZMETLERİNİN VERİLDİĞİ GÜMRÜKLÜ
SAHALARDA VERİLEN HİZMETLER (17/4-o):……. 1507
3.6.5.14.1. İstisnanın Tanımı ve Mahiyeti: ……………….. 1507
3.6.5.14.2. İstisna Kapsamında Faaliyet Yapılabilecek
Yerlerin Tanımı:……………………………………. 1508
3.6.5.14.3. İstisnanın Kapsamı ve İstisna
Uygulaması:………………………………………… 1509
3.6.5.14.4. Vergisiz Satış Yapılan İşyerlerinin ve
Bu İşyerlerine Ait Depo ve Ardiye Gibi
Bağımsız Birimlerin Kiralanması İşlemleri:.. 1514
3.6.5.15. HAZİNECE YAPILAN TAŞINMAZ TESLİMİ VE
KİRALAMALARI(17/4-p):………………………………….. 1515
3.6.5.15.1. İstisnanın Kapsamı ve Mahiyeti:…………….. 1515
3.6.5.15.2. Hazine Tarafından Yapılan Taşınmaz
Teslimleri:……………………………………………. 1516
3.6.5.15.3. Hazinece Yapılan Taşınmaz Kiralamaları,
İrtifak Hakkı Tesisi, Kullanma İzni ve
Ön İzin Verilmesi İşlemleri:…………………….. 1518
3.6.5.15.4. Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca
Yapılan Arsa ve Arazi Teslimleri:…………….. 1520
3.6.5.16. GAYRİMENKUL VE İŞTİRAK HİSSELERİNİN
SATIŞI İSTİSNASI (17/4-r): ………………………………. 1521
3.6.5.16.1. İstisnanın Tanımı ve Mahiyeti:………………… 1521
3.6.5.16.2. İstisnanın Kapsamı ve Şartları:………………. 1522
3.6.5.16.3. Taşınmaz Teslimlerinde İstisna
Uygulaması:………………………………………… 1524
3.6.5.16.4. İştirak Hissesi Teslimlerinde İstisna
Uygulaması:………………………………………… 1526
3.6.5.16.5. Taşınmaz ve İştirak Hisselerinin
2 Yıl Elde Bulundurma Şartı:………………….. 1527
3.6.5.16.6. Taşınmaz ve Menkul Kıymet Ticareti
Yapanların Bu Amaçla Aktiflerinde
Bulundurdukları Kıymetler:…………………….. 1531
LXIX
3.6.5.16.7. Belediyeler ve İl Özel İdarelerinin
Teslimleri:……………………………………………. 1534
3.6.5.16.8. İstisna Uygulaması Konusunda Mali
İdare Uygulamaları:……………………………… 1534
3.6.5.16.9. Bankalara Borçlu Olanlar ile Bunların
Kefillerinin Teslimleri:……………………………. 1537
3.6.5.16.10. İstisna Kapsamındaki İşlemler
Nedeniyle Yüklenilen Vergilerin İndirimi:… 1538
3.6.5.17. ENGELLİLERİN KULLANIMINA MAHSUS ARAÇ
VE GEREÇLERİN TESLİMİNDE İSTİSNA
UYGULAMASI (17/4-s):……………………………………. 1540
3.6.5.17.1. İstisnanın Kapsamı: …………………………….. 1540
3.6.5.17.2. İstisnanın Beyanı ………………………………… 1541
3.6.5.18. KONUT FİNANSMANI AMACIYLA TEMİNAT
GÖSTERİLEN VEYA İPOTEK KONULAN
KONUTUN TESLİMİ(17/4-ş):…………………………….. 1542
3.6.5.19. 5300 SAYILI TARIM ÜRÜNLERİ LİSANSLI
DEPOCULUK KANUNU KAPSAMINDA
DÜZENLENEN ÜRÜN SENETLERİNİN
TESLİMİ(17/4-t):……………………………………………… 1543
3.6.5.19.1. Uygulamanın Kapsamı:…………………………. 1543
3.6.5.19.2. Ürün Senetlerinin İlk Teslimi ile Ürünü
Depodan Çekecek Olanlara Teslimi
Arasındaki Teslimleri……………………………. 1545
3.6.5.20. MENKUL, GAYRİMENKUL VE MADDİ OLMAYAN
VARLIKLARIN, VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİNE
DEVRİ İLE BU VARLIKLARIN VARLIK KİRALAMA
ŞİRKETLERİNCE KİRALANMASI VE
DEVRALINAN KURUMA DEVRİ(17/4-u):……………. 1547
3.6.5.21. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU TARAFINDAN
VERİLEN HİZMETLER (17/4-v):………………………… 1549
3.6.5.22. FİNANSAL KİRALAMA KAPSAMINDA
TAŞINMAZLARLA İLGİLİ SAT VE GERİ KİRALA
İŞLEMLERİ:……………………………………………………. 1549
3.6.5.22.1. Genel Olarak:………………………………………. 1549
3.6.5.22.2. Vergi İndirimi Açısından Değerlendirilmesi
ve Kanunun 17/4-r Maddesinde Yer Alan
İstisna Uygulaması İle Bağlantısı:…………… 1552
LXX
3.6.5.22.3. 6361 Sayılı Kanunun Yürürlük Tarihi ile 6495
Sayılı Kanunun Yürürlük Tarihi Arasında Yapılan
Sözleşmelerle İlgili İşlemlerde, 02.08.2013
Tarihinden Sonra KDV Uygulaması:……….. 1555
BÖLÜM 3.7.
GEÇİCİ MADDELER İLE DİĞER KANUNLARDA
DÜZENLENEN İSTİSNALAR…………………………………………………………. 1557
3.7.1.ÖZELLEŞTİRME KANUNU KAPSAMINDAKİ
İŞLEMLER (Geçici madde 12):……………………………………… 1557
3.7.2. KONUT YAPI KOOPERATİFLERİ İLE SOSYAL GÜVENLİK
KURULUŞLARI VE BELEDİYELERE YAPILAN İNŞAAT
TAAHHÜT İŞLERİ (Geçici madde 15):…………………………… 1559
3.7.2.1. İSTİSNANIN KAPSAMI:……………………………………… 1559
3.7.2.2. KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNE YAPILAN
İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİ: ……………………………….. 1559
3.7.2.3. KANUNLA KURULMUŞ SOSYAL GÜVENLİK
KURULUŞLARI İLE BELEDİYELERE YAPILAN
İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA
UYGULAMASI …………………………………………………. 1560
3.7.3. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDEKİ
FAALİYETLER İLİŞKİN İSTİSNA(Geçici madde 20): ………. 1561
3.7.4. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA BİLGİSAYAR VE
DONANIMLARININ BEDELSİZ TESLİMLERİ İLE
BUNLARA İLİŞKİN YAZILIM TESLİMİ VE HİZMETLERİ
(Geçici madde 23):……………………………………………………… 1565
3.7.4.1. İSTİSNANIN KAPSAM VE MAHİYETİ:…………………. 1565
3.7.4.2. İSTİSNANIN UYGULANMASI:…………………………….. 1566
3.7.4.2.1. İstisna Belgesinin Düzenlenmesi: ……………. 1566
3.7.4.2.2. Katma Değer Vergisi Mükelleflerince
Yapılacak Bedelsiz Teslim ve/veya İfalarda
İstisna Uygulaması: ……………………………….. 1568
3.7.4.2.3. Katma Değer Vergisi Mükellefi
Olmayanlarca Yapılacak Bedelsiz Teslim
ve/veya İfalarda İstisna Uygulaması: ……….. 1568
3.7.4.2.4. Nakdi Bağışlarla Alınacak Bilgisayarlarda
İstisna Uygulaması: ……………………………….. 1569
LXXI
3.7.4.3. İNDİRİM: …………………………………………………………. 1569
3.7.5. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, NATO VE OECD’YE
YAPILACAK BAZI TESLİM VE HİZMETLER
(Geçici madde 26): ……………………………………………………… 1570
3.7.5.1. İSTİSNANIN KAPSAMI: …………………………………….. 1570
3.7.5.2. İSTİSNA UYGULAMASI: …………………………………… 1571
3.7.5.3. BEYAN …………………………………………………………… 1572
3.7.5.4. İNDİRİM VE İADE:…………………………………………….. 1572
3.7.6. YAP-İŞLET-DEVRET VEYA KİRALAMA KARŞILIĞI
YAPTIRILAN PROJELERDE KDV İSTİSNASI
(Geçici madde 29):…………………………………………………….. 1573
3.7.6.1. İSTİSNANIN TANIMI, MAHİYETİ VE GEREKÇESİ:.. 1573
3.7.6.2. İSTİSNANIN KAPSAMI: …………………………………….. 1575
3.7.6.2.1. İstisnadan Yararlanacak Projeler …………….. 1575
3.7.6.2.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemler: …………… 1576
3.7.6.2.3. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler: .1577
3.7.6.3. İSTİSNANIN UYGULANMASI: ……………………………. 1577
3.7.6.4. TEKLİFLERİ ALINMIŞ YA DA İHALESİ VEYA
GÖREVLENDİRMESİ YAPILMIŞ İŞLERDE
İSTİSNA UYGULAMASI: ……………………………………. 1579
3.7.6.5. BEYAN: …………………………………………………………… 1580
3.7.6.6. MÜTESELSİL SORUMLULUK: …………………………… 1581
3.7.7. BÜYÜK VE STRATEJİK YATIRIMLAR KAPSAMINDAKİ
İŞLEMLER (Geçici madde 30):…………………………………….. 1581
3.7.7.1. İSTİSNANIN MAHİYETİ: ……………………………………. 1581
3.7.7.2. İSTİSNANIN KAPSAMI: …………………………………….. 1583
3.7.7.3. İSTİSNANIN UYGULAMASI:………………………………. 1584
3.7.8. BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNE AKTARILMAK
AMACIYLA TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ TESLİMİ
(Geçici madde 31):…………………………………………………….. 1584
3.7.9. ŞEHİR İÇİ ULAŞIM SİSTEMLERİNE İLİŞKİN İSTİSNA
(Geçici madde 32):…………………………………………………….. 1586
3.7.10. BAŞKA KANUNLARDA YER ALAN İSTİSNALAR:………… 1587
LXXII
3.7.10.1. HAZIRLIK PROJESİ (İSMEP) KAPSAMINDA,
İSTANBUL İL ÖZEL İDARESİNE BAĞLI OLARAK
FAALİYET GÖSTEREN İSTANBUL PROJE
KOORDİNASYON BİRİMİNE YAPILACAK TESLİM
VE HİZMETLER:……………………………………………… 1587
3.7.10.1.1. İstisnanın Mahiyeti ve Kapsamı:…………….. 1587
3.7.10.1.2. İstisna Uygulaması: ……………………………… 1588
3.7.10.1.3. İstisnanın Beyanı: ……………………………….. 1588
3.7.10.2. OLAĞANÜSTÜ HAL BÖLGE VALİLİĞİNE
YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER:…………………… 1589
BÖLÜM 3.8.
İSTİSNADAN VAZGEÇME VE İSTİSNALARIN SINIRI………………………. 1590
3.8.1. İSTİSNADAN VAZGEÇME:…………………………………………. 1590
3.8.1.1. GENEL ESASLAR:……………………………………………. 1590
3.8.1.2. İSTİSNADAN VAZGEÇMENİN USUL VE
ESASLARI:……………………………………………………….. 1593
3.8.1.3. VAZGEÇİLEMEYECEK İSTİSNALAR: ………………… 1596
3.8.1.4. İSTİSNADAN VAZGEÇME HALİNDE VERGİ
İNDİRİMİ:…………………………………………………………. 1598
3.8.1.5. İSTİSNADAN VAZGEÇME İŞLEMİ İLE İSTEĞE
BAĞLI MÜKELLEFİYET TESİSİ VE FAZLA VEYA
YERSİZ HESAPLANAN VERGİ UYGULAMASI
ARASINDAKİ İLİŞKİ VE FARKLAR:……………………… 1599
3.8.2. İSTİSNALARIN SINIRI………………………………………………… 1601
BÖLÜM 3.9.
İSTİSNALARLA İLGİLİ GENEL DEĞERLENDİRME………………………….. 1606
3.9.1. KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMASINDA
İSTİSNALARIN YERİ, ÖNEMİ VE FONKSİYONLARI:…….. 1606
3.9.2. MEVCUT KATMA DEĞER VERGİSİ SİSTEMİMİZDE
YER ALAN İSTİSNALARIN GENEL ÖZELLİKLERİ VE
NİTELİKLERİ:……………………………………………………………. 1608
3.9.3. KDV KANUNUNDA YER ALAN İSTİSNALARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖNERİLER:……………………….. 1610
3.9.3.1. İSTİSNALARIN GENEL OLARAK
DEĞERLENDİRİLMESİ……………………………………… 1610
3.9.3.2. ELEŞTİRİ VE ÖNERİLERİMİZ: …………………………… 1611
LXXIII
DÖRDÜNCÜ KISIM
MATRAH
BÖLÜM 4.1.
TESLİM VE HİZMET İŞLEMLERİNDE MATRAH………………………………. 1619
4.1.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 1619
4.1.2. BEDEL KAVRAMI:……………………………………………………… 1620
4.1.2.1. GENEL OLARAK:……………………………………………… 1620
4.1.2.2. PEŞİN VEYA VADELİ SATIŞLARDA BEDEL:………… 1621
4.1.2.3. BEDELİN MAL VEYA HİZMET OLARAK
ALINMASI:……………………………………………………….. 1621
4.1.3. BELLİ BİR TARİFEYE GÖRE FİYATI TESPİT EDİLEN
İŞLER İLE BEDELİN BİLETLE TAHSİL EDİLDİĞİ
HALLERDE MATRAH:………………………………………………… 1622
4.1.3.1. KAPSAM VE MAHİYETİ:……………………………………. 1622
4.1.3.2. UYGULAMANIN USUL VE ESASLARI:………………… 1623
4.1.3.3. BAZI MESLEK MENSUPLARI İÇİN BELİRLENEN
ASGARİ ÜCRET TARİFELERİNDE YER ALAN
BEDELLERİN DURUMU:……………………………………. 1626
4.1.4. MATRAH İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR:……………….. 1628
4.1.4.1. SATIŞ TUTARI KDV DAHİL OLARAK BELİRLENEN
İŞLEMLERDE MATRAH:……………………………………. 1628
4.1.4.2. SATICIYA AİT BİR KISIM GİDERLERİN ALICI
TARAFINDAN YAPILMASI:…………………………………. 1628
4.1.4.3. SATILAN MAL KARŞILIĞINDA ESKİSİNİN ALINMASI
HALİNDE MATRAH:………………………………………….. 1630
4.1.4.4. CEBRİ İCRA VE İZALE-İ ŞÜYU SATIŞLARINDA
MATRAH:…………………………………………………………. 1630
4.1.4.5. VERGİLENDİRİLECEK DEVİR, BİRLEŞME VE
BÖLÜNME İŞLEMLERİNDE MATRAH:………………… 1630
4.1.4.6. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE
MATRAH:…………………………………………………………. 1633
4.1.4.7. KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE
KONUT TESLİMLERİNDE MATRAH:…………………… 1633
4.1.4.8. TAAHHÜT İŞLERİNDE MATRAH:……………………….. 1633
4.1.4.9. SÜBVANSİYON VE DESTEKLEME ÖDEMELERİNİN
MATRAHA ETKİSİ:……………………………………………. 1635
4.1.4.10. İHTİLAFLI İŞLEMLERDE MATRAH:…………………… 1636
LXXIV
BÖLÜM 4.2.
İTHALATTA MATRAH……………………………………………………………………. 1638
4.2.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 1638
4.2.2. İTHALATTA MATRAHA DAHİL UNSURLAR:………………….. 1639
4.2.2.1. MALIN GÜMRÜK VERGİSİ TARHINA ESAS
OLAN KIYMETİ:………………………………………………… 1639
4.2.2.1.1. İthal Malın Gümrük Vergisine Tabi Olması:… 1639
4.2.2.1.2. Gümrük Vergisinin Kıymet Esasına Göre
Alınmaması ya da Malın Gümrük Vergisinden
Muaf Olması Halinde Matrah:………………….. 1649
4.2.2.2. İTHALAT SIRASINDA ÖDENEN VERGİ, RESİM,
HARÇ VE PAYLAR:…………………………………………… 1650
4.2.2.3. GÜMRÜK BEYANNAMESİNİN TESCİL TARİHİNE
KADAR YAPILAN GİDER VE ÖDEMELER:………….. 1651
4.2.2.4. FİYAT FARKI, KUR FARKI GİBİ ÖDEMELER:……….. 1652
4.2.3. İTHALATTA ÖDENMESİ GEREKEN VERGİNİN HİÇ
ÖDENMEMESİ YA DA EKSİK ÖDENMESİ:……………………. 1653
4.2.4. İTHALATTA KDV MATRAHINA İLİŞKİN ÖZELLİKLİ
DURUMLAR:……………………………………………………………… 1657
4.2.4.1. TEMİNATLI İŞLEMLER:……………………………………… 1657
4.2.4.2. ROYALTİ VE LİSANS ÖDEMESİ GİBİ
UNSURLAR:…………………………………………………….. 1657
4.2.4.2.1. Genel Açıklamalar ve Konuya İlişkin
Görüşler:………………………………………………. 1657
4.2.4.2.2. Konuya İlişkin Kişisel Görüşümüz:……………. 1662
4.2.4.2.3. Uygulamaya İlişkin Usul ve Esaslar:…………. 1664
4.2.4.2.4. Üretimde Kullanılacak Hammaddelerle
İlgili Royalti ve Lisans Ödemeleri:…………….. 1669
4.2.4.2.5. Gümrük Kıymetine Dahil Olmayan Royalti
ve Lisans Ödemelerinin Durumu:……………… 1674
4.2.4.3. İTHALAT İŞLEMİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN
GİDER VE ÖDEMELER:…………………………………….. 1674
4.2.4.3.1. İthalatçı Lehine Sağlanan Ciro Primleri,
Fiyat İndirimleri ve İskontolar:………………….. 1675
4.2.4.3.2. İthalattan Sonra Yurt Dışındaki Firma
Tarafından Yapılan Gider Karşılığı, Zarar
Karşılığı, Fiyat Koruma Gibi Ödemeler:…….. 1680
LXXV
4.2.4.3.3. İthalatçı Tarafından Ödenen Kur Farkları
ve Vade Farkları:……………………………………. 1682
4.2.4.3.4. Faiz ve Finansman Giderleri
(Kabul Kredili İthalat ve Akreditif İşlemleri):… 1684
BÖLÜM 4.3.
ÖZEL MATRAH ŞEKİLLERİ…………………………………………………………… 1687
4.3.1. YASAL DÜZENLEMELER İLE UYGULAMANIN MAHİYET
VE KAPSAMI:……………………………………………………………. 1687
4.3.2. KANUNDA ÖZEL MATRAH ŞEKLİNE TABİ TUTULAN
İŞLEMLER:……………………………………………………………….. 1689
4.3.2.1. GENEL OLARAK: …………………………………………….. 1689
4.3.2.2. ŞANS OYUNLARI İLE PROFESYONEL GÖSTERİ,
KONSER VE SPORTİF FAALİYETLER:……………….. 1690
4.3.2.3. GÜMRÜK DEPOLARI VE MÜZAYEDE
MAHALLERİNDE YAPILAN SATIŞLAR İLE ÜRÜN
SENETLERİNİN TESLİMİ:………………………………….. 1692
4.3.2.4. ALTINDAN MAMÜL VEYA ALTIN İHTİVA EDEN
ZİYNET EŞYALARI İLE SİKKE ALTINLARIN
TESLİMİ:………………………………………………………….. 1692
4.3.3. MALİYE BAKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN
DÜZENLEMELERLE ÖZEL MATRAH ŞEKLİNE TABİ
OLAN İŞLEMLER:……………………………………………………… 1694
4.3.3.1. TEKEL MADDELERİ VE ALKOLLÜ İÇKİ
TESLİMLERİ: …………………………………………………… 1695
4.3.3.2. GAZETE, DERGİ VE BENZERİ PERİYODİK
YAYINLAR: ………………………………………………………. 1697
4.3.3.3. TALİH OYUNLARI SALON İŞLETMECİLİĞİ:…………. 1697
4.3.3.4. GÜMÜŞTEN MAMUL EŞYA:………………………………. 1698
4.3.3.5. BELEDİYELER TARAFINDAN YAPILAN ŞEHİRİÇİ
YOLCU TAŞIMACILIĞI:……………………………………… 1699
4.3.3.6. TELEFON KARTI VE JETON TESLİMİ: ………………. 1700
4.3.3.7. TÜRKİYE ŞOFÖRLER VE OTOMOBİLCİLER
FEDERASYONU TARAFINDAN ARAÇ PLAKALARI
İLE BASILI EVRAKIN TESLİMİ: ………………………….. 1701
4.3.3.8. KIYMETLİ TAŞLARDAN YAPILMIŞ EŞYA
TESLİMLERİ: …………………………………………………… 1702
LXXVI
4.3.3.9. ÖN ÖDEMELİ İNTERNET ALIŞVERİŞ
KARTLARININ TESLİMİ:……………………………………. 1703
4.3.4. ÖZEL MATRAHA TABİ İŞLEMLERİ YAPANLARIN
MÜKELLEFİYET DURUMU VE BU İŞLEMLERİN
BEYANI:……………………………………………………………………. 1704
4.3.4.1. VERGİSİ ÖNCEKİ SAFHALARDA BEYAN EDİLEN
ÖZEL MATRAH ŞEKLİNE TABİ İŞLEMLERİ
YAPANLARDA MÜKELLEFİYET: ………………………… 1704
4.3.4.2. ÖZEL MATRAH ŞEKLİ UYGULANARAK SATIN
ALDIKLARI MALLARI KISMEN VEYA TAMAMEN
ÖZEL MATRAH ŞEKLİ UYGULANACAK ŞEKİLDE
SATANLAR:………………………………………………………. 1705
4.3.4.3. ALTIN VEYA GÜMÜŞTEN MAMUL ZİYNET
EŞYALARI VE SİKKE ALTIN İLE KIYMETLİ
TAŞLARDAN YAPILAN ZİYNET EŞYASI SATIŞI
YAPAN MÜKELLEFLER: …………………………………… 1707
4.3.4.4. ÖZEL MATRAH ŞEKLİ UYGULANAN DİĞER
İŞLEMLERLE UĞRAŞAN MÜKELLEFLER; …………. 1708
4.3.4.5. MALLARIN İADESİ:…………………………………………… 1708
4.3.5. ÖZEL MATRAH ŞEKLİNE TABİ MAL ALANLARIN
VERGİ İNDİRİMİ:………………………………………………………. 1708
4.3.6. MALİYE BAKANLIĞI TARAFINDAN YAPILAN BAZI
DÜZENLEMELER HAKKINDA DEĞERLENDİRMEMİZ:….. 1709
4.3.6.1. ÖZEL MATRAH ŞEKLİNE TABİ İŞLEMLERLE
İLGİLİ UYGULAMANIN ÖZELLİKLERİ :……………….. 1709
4.3.6.2. KIYMETLİ MADEN VE TAŞLARDAN MAMUL
EŞYADA ÖZEL MATRAH ŞEKLİ UYGULAMASININ
ÖZELLİKLERİ VE DİĞER İŞLEMLERDEN FARKI:… 1710
4.3.6.3. KONUYA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER
VE OLAYLARIN BU DÜZENLEMELER
DOĞRULTUSUNDA DEĞERLENDİRİLMESİ: ………. 1712
4.3.6.3.1. Konunun Anayasa Hükümleri
Açısından Değerlendirilmesi:…………………… 1713
4.3.6.3.2. Düzenleme, Katma Değer Vergisi
Kanunu’na da Aykırıdır:…………………………… 1714
4.3.6.3.3. Düzenlemenin Makul Bir Ekonomik veya
Sosyal Gerekçesi de Yoktur:……………………. 1716
LXXVII
BÖLÜM 4.4.
MATRAHA DAHİL OLAN UNSURLAR…………………………………………….. 1719
4.4.1. GENEL AÇIKLAMALAR VE YASAL DÜZENLEMELER: ….. 1719
4.4.2. SATICI TARAFINDAN YAPILAN TAŞIMA, YÜKLEME VE
BOŞALTMA GİDERLERİ:……………………………………………. 1720
4.4.3. AMBALAJ GİDERLERİ:………………………………………………. 1721
4.4.4. SİGORTA, KOMİSYON VE BENZERİ GİDER
KARŞILIKLARI:………………………………………………………….. 1722
4.4.5. VERGİ, RESİM, HARÇ, PAY, FON KARŞILIĞI GİBİ
UNSURLAR:……………………………………………………………… 1723
4.4.5.1. GENEL OLARAK:……………………………………………… 1723
4.4.5.2. MATRAHA DAHİL EDİLECEK VERGİ VE BENZERİ
YÜKÜMLÜLÜKLER:………………………………………….. 1724
4.4.5.2.1. İthalde Alınan Vergi ve Benzeri
Yükümlülükler:………………………………………. 1724
4.4.5.2.2. Gelir ve Kurumlar Vergisi Tevkifatı ve
Fon Payı:………………………………………………. 1725
4.4.5.2.3. Özel Tüketim Vergisi:……………………………… 1725
4.4.5.2.4. Belediye Gelirleri Kanununa Göre Ödenen
Vergi ve Yükümlülükler:………………………….. 1726
4.4.5.2.5. Telsiz Kanununa İstinaden Ödenen Bandrol,
Ruhsat ve Kullanım Ücretleri:………………….. 1728
4.4.5.2.6. Diğer Vergi ve Fonlar:…………………………….. 1729
4.4.5.3. MATRAHA DAHİL EDİLMEYECEK VERGİ VE
BENZERİ YÜKÜMLÜLÜKLER:……………………………. 1729
4.4.5.3.1. Hesaplanan KDV:…………………………………… 1730
4.4.5.3.2. Özel İletişim Vergisi:……………………………….. 1730
4.4.5.3.3. Belediyeler Tarafından Tahsil Edilen Atık
Su Bedeli ile Çevre Temizlik Vergisi:…………. 1731
4.4.6. VADE FARKI, FİYAT FARKI, FAİZ, PRİM GİBİ ÇEŞİTLİ
GELİRLER:……………………………………………………………….. 1732
4.4.6.1. GENEL AÇIKLAMA:…………………………………………… 1732
4.4.6.2. VADE FARKI VE FİYAT FARKLARI:…………………….. 1733
4.4.6.3. FAİZ, PRİM VE GECİKME CEZASI GİBİ
UNSURLAR:…………………………………………………….. 1737
LXXVIII
4.4.6.4. KUR FARKLARI:……………………………………………….. 1738
4.4.7. SERVİS VE BENZER ADLAR ALTINDA SAĞLANAN
HER TÜRLÜ MENFAAT, HİZMET VE DEĞERLER:………… 1739
BÖLÜM 4.5.
MATRAHA DAHİL OLMAYAN UNSURLAR………………………………………. 1740
4.5.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 1740
4.5.2. İSKONTOLAR:…………………………………………………………… 1741
4.5.2.1. MAHİYETİ VE TANIMI:………………………………………. 1741
4.5.2.2. İSKONTO, FATURA VE BENZERİ BELGELER
ÜZERİNDE GÖSTERİLMİŞ OLMALIDIR:……………… 1741
4.5.2.3. İSKONTO, TİCARİ TEAMMÜLLERE UYGUN
OLMALIDIR:……………………………………………………… 1743
4.5.2.4. CİRO PRİMLERİ:………………………………………………. 1744
4.5.2.5. MAL FAZLASI İSKONTOSU:………………………………. 1745
4.5.2.6. İSKONTONUN BAŞKA BİR MAL TESLİMİ YA DA
HİZMET İFASI ŞEKLİNDE YAPILMASI:……………….. 1746
4.5.2.7. PEŞİN ÖDEME İSKONTOLARI DAHİL SONRADAN
YAPILAN İSKONTOLAR:……………………………………. 1746
4.5.2.8. İSKONTOLARLA İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR:…. 1748
4.5.2.8.1 İskontoların İptal Edilmesi: ………………………. 1748
4.5.2.8.2 KDV Dahil Bedel Üzerinden Yapılan
İskontolar:……………………………………………… 1749
4.5.2.8.3 Tüketicilerin Kazandıkları Puanlar Nedeniyle
Yapılan İskontolar:…………………………………… 1750
4.5.3. HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ:……………………. 1751
BÖLÜM 4.6.
DÖVİZ İLE YAPILAN İŞLEMLER……………………………………………………. 1756
4.6.1. GENEL AÇIKLAMALAR VE YASAL DÜZENLEMELER:…… 1756
4.6.2. UYGULANACAK DÖVİZ KURUNUN BELİRLENMESİ:…… 1757
4.6.3. ÖZELLİKLİ KONULAR:……………………………………………….. 1758
4.6.3.1. DÖVİZE ENDEKSLENEN İŞLEMLER:…………………. 1758
4.6.3.2. DÖVİZ YERİNE BAŞKA DEĞERLERE
ENDEKSLENEN İŞLEMLER:……………………………… 1759
LXXIX
4.6.3.3. DÖVİZLİ BEDELİN ERKEN TAHSİL EDİLMESİ
VEYA FATURANIN ERKEN DÜZENLENMESİ:……… 1760
4.6.3.4. DÖVİZ CİNSİNDEN ALINAN GÜVENCE VE
DEPOZİTO BEDELLERİ:……………………………………. 1761
BÖLÜM 4.7.
EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRETİ……………………………………………… 1762
4.7.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 1762
4.7.2. BEDELİ BULUNMAYAN VEYA BİLİNMEYEN İŞLEMLER:.. 1764
4.7.2.1. EMSAL BEDEL UYGULANMASI GEREKEN
BEDELSİZ İŞLEMLER:………………………………………. 1765
4.7.2.2. EMSAL BEDEL UYGULANMASI GEREKMEYEN
BEDELSİZ İŞLEMLER: ……………………………………… 1766
4.7.3. BEDELİN PARADAN BAŞKA DEĞERLER OLMASI:………. 1767
4.7.3.1 GENEL AÇIKLAMA:……………………………………………. 1767
4.7.3.2 TESPİT EDİLECEK EMSAL BEDEL HANGİ
İŞLEME AİT OLACAKTIR? ………………………………… 1768
4.7.4. BEDELİN EMSALİNE GÖRE BARİZ ŞEKİLDE DÜŞÜK
OLMASI:…………………………………………………………………… 1773
4.7.5. EMSAL BEDELİN VEYA EMSAL ÜCRETİN TESPİTİ:……… 1776
4.7.5.1. EMSAL BEDELİN TESPİTİ:………………………………… 1776
4.7.5.2. EMSAL ÜCRETİN TESPİTİ: …………………………….. 1779
4.7.6. SERBEST MESLEK FAALİYETLERİNDE TARİFE İLE
BELİRLENMİŞ ÜCRETLER:………………………………………… 1780
4.7.7. EMSAL BEDEL VEYA EMSAL ÜCRETLE İLGİLİ
ÖZELLİKLİ DURUMLAR: ……………………………………………. 1785
4.7.7.1. KASKO BEDELİNİN ALTINDA TAŞIT SATIŞI:……….. 1785
4.7.7.2. FİNANSAL KİRALAMA KONUSU MALIN
KİRACIYA DEVRİ:……………………………………………… 1785
4.7.7.3. YAP-İŞLET –DEVRET MODELİ ÇERÇEVESİNDE
KURULAN TESİSLERİN İŞLETME SÜRESİ
SONUNDA İLGİLİ KURUMA DEVRİ:……………………. 1786
4.7.7.4. ÖZEL MALİYET KONUSU KIYMETLERİN MAL
SAHİBİNE DEVRİ:…………………………………………….. 1786
4.7.7.5. ÖZEL OKUL VE ÜNİVERSİTELERDE BURS
UYGULAMASI:…………………………………………………. 1787
LXXX
4.7.7.6. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT:………………………….. 1787
4.7.7.7. EMSAL BEDEL ÜZERİNDEN HESAPLANAN
KDV’NİN GİDER KAYDEDİLMESİ:………………………. 1788
BEŞİNCİ KISIM
ORAN
BÖLÜM 5.1.
ORAN …………………………………………………………………………………… 1793
5.1.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 1793
5.1.2. HALEN YÜRÜRLÜKTE OLAN KDV ORANLARINA
İLİŞKİN DÜZENLEMELER:…………………………………………. 1794
5.1.3. MAL VE HİZMET TESLİMLERİNDE UYGULANACAK
ORANLARA İLİŞKİN LİSTELER:………………………………….. 1797
5.1.3.1. GENEL OLARAK: …………………………………………….. 1797
5.1.3.2. (I) SAYILI LİSTEDE YER ALAN MAL VE
HİZMETLER:…………………………………………………….. 1798
5.1.3.2.1. Listede Yer Alan Mal ve Hizmetler:…………… 1798
5.1.3.2.2. (I) Sayılı Listede Yer Alan Mal ve Hizmetlerin
Tanımı, Mahiyeti ve Yorumlanması:………….. 1807
5.1.3.3. (II) SAYILI LİSTEDE YER ALAN MAL VE
HİZMETLER:…………………………………………………….. 1813
5.1.3.3.1. Listede Yer Alan Mal ve Hizmetler:…………… 1813
5.1.3.3.2. (II) Sayılı Listede Yer Alan Mal ve
Hizmetlerin Tanımı, Mahiyeti ve
Yorumlanması:………………………………………. 1822
5.1.4. ORAN UYGULAMASI SIRASINDA DİKKATE ALINMASI
GEREKEN BAZI HUSUSLAR:……………………………………… 1839
5.1.4.1. UYGULANACAK ORANIN TESPİTİ:……………………. 1839
5.1.4.2. ORAN UYGULANACAK MAL VE HİZMETLERİN
TESPİTİ:………………………………………………………….. 1839
5.1.4.3. MAL BEDELİ İLE BAĞLANTILI OLAN VE
OLMAYAN UNSURLAR İÇİN UYGULANACAK
ORAN:……………………………………………………………… 1841
5.1.4.3.1 Genel Olarak:…………………………………………. 1841
5.1.4.3.2 İndirimli Orana Tabi Teslimlerle İlgili Olarak
Gerçekleşen Farklı Orana Tabi Teslim ve
Hizmetler İçin Uygulanacak Oran:…………….. 1842
LXXXI
5.1.4.3.3 Matrahta Değişiklik Meydana Getiren
İşlemlerde Uygulanacak Oran:………………….. 1842
5.1.4.4. MALLARIN İADE EDİLMESİ VEYA İŞLEMİN
GERÇEKLEŞMEMESİ HALLERİNDE
UYGULANACAK ORAN:……………………………………. 1844
5.1.4.5. MASRAF YANSITMALARINDA UYGULANACAK
ORAN:……………………………………………………………… 1846
5.1.4.6. ORANIN YANLIŞ UYGULANMASI:……………………… 1846
5.1.4.7. İTHALATTA UYGULANACAK ORAN:…………………… 1847
5.1.5. ORAN UYGULAMASI KONUSUNDA ÖZELLİKLİ
DURUM VE İŞLEMLER:……………………………………………… 1849
5.1.5.1 BİNEK OTOMOBİLİ İLE BAZI MOTORLU TAŞIT
TESLİMLERİNDE UYGULANACAK ORAN:…………… 1849
5.1.5.1.1 Genel Düzenleme: …………………………………. 1849
5.1.5.1.2 Binek Otomobiller ile Diğer Motorlu
Araçların Tanımı ve Mahiyeti:……………………. 1850
5.1.5.1.3 Kullanılmış Binek Otomobilinin Tanımı ile
Bu Otomobiller ve Diğer Araçlara
Uygulanacak Oran:…………………………………. 1852
5.1.5.1.4 Kullanılmış Binek Otomobil Ticareti
Yapanlarca Uygulanacak Oran: ……………….. 1853
5.1.5.2 KONUT TESLİMLERİ VE İNŞAAT TAAHHÜT
İŞLERİ UYGULANACAK KATMA DEĞER
VERGİSİ ORANI:………………………………………………. 1857
5.1.5.2.1 Konuyla İlgili Düzenlemeler:……………………… 1857
5.1.5.2.2 İnşaat Taahhüt İşlerinde Uygulanacak
KDV Oranı:…………………………………………….. 1858
5.1.5.2.3 Konut Teslimlerinde Uygulanacak
KDV Oranı:…………………………………………….. 1859
a) Net Alan: …………………………………………………….. 1860
b) Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut
Teslimi …………………………………………………………….. 1862
5.1.5.2.4 Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV Oranı
Konusunda Özel Durumlar:………………………. 1862
a) Müzayede Mahallerinde Yapılan Konut Satışları: .1862
LXXXII
b) Bahçeli Olarak Satılan Konutların ve Arsaların
Durumu ve Tapu Kayıtları ile Fiili Durum Arasında
Uyumsuzluk Olması: …………………………………………. 1863
c) Konut ve İşyerinin Bir Arada Bulunduğu Binaların
Satışında Uygulanacak Oran: …………………………….. 1866
d) Birleştirilmiş Konutlarda KDV Oranı: ……………….. 1866
e) Ruhsatı İşyeri Olan Ancak Fiilen Konut Olarak
Kullanılacak Yerlerde Oran: ……………………………….. 1866
f) Tamamlanmamış veya İnşa Halindeki Konutların
Tesliminde Uygulanacak Oran: …………………………… 1867
g) Kütük Ev ve Prefabrik Ev Teslimleri: ………………… 1868
h) Hisseli Konutlardaki Hisse Satışları: ………………… 1868
i) Konutlarla Birlikte Verilen Eşyalara Uygulanacak
Oran: ………………………………………………………………. 1869
5.1.5.2.5 Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV
Oranı Konusunda Yeni Sistem:…………………. 1872
5.1.5.3 FİNANSAL KİRALAMA İŞLERİNDE UYGULANACAK
KDV ORANI: ……………………………………………………. 1881
5.1.5.4 YİYECEK VE İÇECEK SUNULAN YERLERDE
KDV ORAN UYGULAMASI:………………………………… 1882
5.1.5.4.1. Yasal Düzenleme ve Kapsamı:………………… 1882
5.1.5.4.2. Konaklama Tesislerinin Bünyesindeki Hizmet
Birimlerinde Verilen Yiyecek-İçecek
Hizmetleri: …………………………………………….. 1884
5.1.5.4.3. Yemek Çeki, Kuponu ve Kartlarının
Kullanıldığı Yemek Hizmetlerinde
Organizatör Firmaların Durumu: ………………. 1886
5.1.5.5 GECELEME HİZMETLERİNDE KDV ORAN
UYGULAMASI:…………………………………………………. 1886
5.1.5.5.1. Yasal Düzenleme ve Kapsamı:………………… 1886
5.1.5.5.2. Konaklama Tesislerinde Düzenlenen
Toplantı, Seminer, Konferans Gibi Etkinlikler
Karşılığında Alınan Bedellere Uygulanacak
Oran:…………………………………………………….. 1888
5.1.5.5.3. Konaklama İşletmelerinde Kullanılan
Alkollü İçecekler Dolayısıyla Yüklenilen
KDV:…………………………………………………….. 1889
LXXXIII
5.1.5.5.4. Seyahat Acentelerinin Geceleme Hizmetleri
İçin Verdikleri Aracılık Hizmetleri………………. 1890
5.1.5.6 EĞİTİM, ÖĞRETİM VE BENZERİ HİZMETLERDE
UYGULANACAK ORAN: …………………………………… 1891
5.1.5.6.1. Yasal Düzenleme ve Kapsam:…………………. 1891
5.1.5.6.2. Eğitim ve Öğretim Hizmetleri:………………….. 1891
5.1.5.6.3. Servis ve Yemek Hizmetleri:……………………. 1894
5.1.5.6.4. Yurt Hizmetleri:………………………………………. 1895
5.1.5.7 CANLI HAYVANLAR İLE ET VE SÜT
ÜRÜNLERİNİN TESLİMİNDE UYGULANACAK
ORAN:……………………………………………………………… 1895
5.1.5.7.1. Yasal Düzenlemeler ve Kapsam:……………… 1895
5.1.5.7.2. Canlı Hayvan Teslimleri:…………………………. 1896
5.1.5.7.3. Et ve Sakatatlar:…………………………………….. 1897
5.1.5.7.4. İşlenmiş Et Ürünleri:……………………………….. 1898
5.1.5.7.5. Su Ürünleri:…………………………………………… 1898
5.1.5.7.6. Süt ve Süt Ürünleri, Yumurta ve Bal
Teslimleri:……………………………………………… 1898
ALTINCI KISIM
VERGİ İNDİRİMİ
BÖLÜM 6.1.
İNDİRİM KONUSU YAPILABİLECEK VERGİLER…………………………….. 1901
6.1.1. VERGİ İNDİRİMİNİN TANIMI, MAHİYETİ, KAPSAMI VE
GEREKÇESİ:…………………………………………………………….. 1901
6.1.2. İNDİRİM UYGULAMASINA İLİŞKİN YASAL
DÜZENLEMELER:……………………………………………………… 1906
6.1.3. İNDİRİM UYGULAMASININ USUL VE ESASLARI İLE
ŞARTLARI:……………………………………………………………….. 1909
6.1.3.1. GENEL AÇIKLAMA VE İNDİRİM KONUSU
YAPILABİLECEK VERGİLER:…………………………….. 1909
6.1.3.1.1. Vergi İndirimi Hakkı Sadece KDV Mükellefleri
Tarafından Kullanılabilir:…………………………… 1910
6.1.3.1.2. İndirim Hakkı, Her Halükarda Kullanılması
Gereken Mutlak Bir Hak Olmayıp, Belli
Şartlara ve İsteğe Bağlıdır:……………………… 1910
LXXXIV
6.1.3.1.3. Diğer Dolaylı Vergiler Değil, Sadece
Ödenen KDV İndirim Konusu Yapılabilir:…… 1911
6.1.3.1.4. İndirim Hakkı İçin Yüklenilen Vergilerin
Fiilen Satıcıya ya da Vergi Dairesine
Ödenmiş Olması Gerekmemektedir:…………. 1912
6.1.3.1.5. İndirim Hakkı İçin Satın Alınan Mal veya
Hizmetin Satılması Gerekmemektedir:……… 1913
6.1.3.1.6. İndirim Hakkı İçin Satıcının Tahsil Ettiği
Vergiyi Fiilen Vergi Dairesine Ödemesi
Gerekmemektedir:…………………………………. 1913
6.1.3.1.7. Vergi İndirimi, Vergilendirme Dönemleri
İtibariyle Yapılır:……………………………………… 1914
6.1.3.1.8. ATİK’ler Nedeniyle Ödenen Vergilerin
İndirimi:………………………………………………… 1914
6.1.3.1.9. Vergi İndirimi, Mükellef Bazında Dikkate
Alınır:……………………………………………………. 1915
6.1.3.1.10. İndirilemeyen Vergi Sonraki Döneme
Devreder:……………………………………………. 1916
6.1.3.1.11. Götürü Usulden Gerçek Usule Geçenlerde
İndirim:……………………………………………….. 1917
6.1.3.2. KDV KANUNUNDA İNDİRİMİ YASAKLAYAN BİR
HÜKÜM OLMAMASI:…………………………………………. 1917
6.1.3.3. YÜKLENİLEN KDV’NİN FAALİYETE İLİŞKİN
OLMASI:………………………………………………………….. 1918
6.1.3.4. KDV’NİN, DÜZENLENMİŞ FATURA VE BENZERİ
VESİKALAR YA DA GÜMRÜK MAKBUZU
ÜZERİNDE GÖSTERİLMİŞ OLMASI:………………….. 1919
6.1.3.5. İNDİRİME DAYANAK TEŞKİL EDEN BELGENİN
YASAL DEFTERLERE KAYDEDİLMİŞ OLMASI
GEREKMEKTEDİR:…………………………………………… 1920
6.1.4. İNDİRİM DÖNEMİ:……………………………………………………… 1920
6.1.4.1. GENEL ESASLAR:……………………………………………. 1920
6.1.4.2. VERGİ İNDİRİMİNİN VERGİYİ DOĞURAN
OLAYLA BAĞLANTISI:………………………………………. 1922
6.1.4.3. VERGİ İNDİRİMİ, BELGELERİN DEFTERLERE
KAYDEDİLDİĞİ DÖNEMDE YAPILABİLİR:…………… 1924
6.1.4.3.1. Genel Esaslar:………………………………………. 1924
LXXXV
6.1.4.3.2. Defterlere Kaydın Geç Yapılması: ……………. 1925
6.1.4.3.3. Defterlere Kayıt Yapılmadan Verginin
İndirilmiş Olması:…………………………………… 1927
6.1.4.4. BELGENİN GEÇ DÜZENLENMESİ YA DA
GELMESİ HALİNDE İNDİRİM:…………………………….. 1931
6.1.4.5. DÖNEM SONLARINDA YAPILAN İŞLEMLERE
İLİŞKİN İNDİRİM: ……………………………………………… 1932
6.1.4.6. YIL AŞILMASI HALİNDE İNDİRİM HAKKI:……………. 1935
6.1.4.6.1. Takvim Yılı Kavramı ve Özel Hesap
Dönemi: ………………………………………………. 1935
6.1.4.6.2. Takvim Yılı Aşıldıktan Sonra Kayıtlara
Alınan Belgelere İstinaden İndirim:…………… 1937
6.1.4.6.3. İzleyen Yılda Tahakkuk Ettirilen Bazı
Giderlere İlişkin Vergilerin İndirimi:……………. 1938
6.1.4.6.4. Takvim Yılının Aşılması Nedeniyle
İndirilemeyen Vergilerin Durumu: …………….. 1939
6.1.4.7. SEHVEN EKSİK YAPILAN İNDİRİM:……………………. 1939
6.1.4.8. PEŞİN ÖDENEN GİDERLER VE STOKTAKİ
MALLAR İÇİN ÖDENEN VERGİLERİN İNDİRİMİ:…. 1942
6.1.4.9. MALIN TESLİMİ VEYA HİZMETİN İFASINDAN
ÖNCE BELGE DÜZENLENMESİ HALİNDE
İNDİRİM:…………………………………………………………. 1943
6.1.4.10. SORUMLU SIFATIYLA ÖDENEN VERGİLERİN
İNDİRİM DÖNEMİ:…………………………………………… 1944
6.1.4.10.1. Genel Açıklama: ………………………………….. 1944
6.1.4.10.2. Zamanında Yapılan KDV Tevkifatında
Vergi İndirimi:………………………………………. 1945
6.1.4.10.3. KDV Tevkifatının Zamanında Yapılmaması
Halinde İndirim: ………………………………….. 1946
6.1.4.10.4. Tevkifata Tabi İşlemlerin Pişmanlıkla Beyan
Edilmesi Halinde İndirim:………………………. 1950
6.1.5. İNDİRİMİN BELGELENDİRİLMESİ:……………………………… 1951
6.1.5.1. GENEL AÇIKLAMALAR:…………………………………….. 1951
6.1.5.2. FATURA VE BENZERİ BELGE KAVRAMI:……………. 1953
6.1.5.2.1. Genel Olarak:………………………………………… 1953
LXXXVI
6.1.5.2.2. Fatura: …………………………………………………. 1954
6.1.5.2.3. Fatura Yerine Geçen Belgeler:…………………. 1954
6.1.5.2.4. Serbest Meslek Makbuzu:……………………….. 1959
6.1.5.2.5. Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Fatura ve
Benzeri Belge Düzenleme Mecburiyeti
Olmayanlar Tarafından Düzenlenen
Belgeler:……………………………………………….. 1959
6.1.5.2.6. Hakedişler:……………………………………………. 1962
6.1.5.2.7. Sevk İrsaliyeleri:…………………………………….. 1963
6.1.5.2.8. Gümrük Makbuzu:………………………………….. 1963
6.1.5.2.9. Düzenlenmesi Gereken Belgenin Yerine
Başka Bir Belge Düzenlenmiş Olması:……… 1964
6.1.5.2.10. Bankalar Aracılığı ile Ödenen Vergilerin
İndirimi:……………………………………………… 1965
6.1.5.3. ZORUNLU UNSURLARI TAŞIMAYAN BELGELERE
İSTİNADEN İNDİRİM:………………………………………… 1967
6.1.5.3.1. Genel Açıklama: ……………………………………. 1967
6.1.5.3.2. VUK’na Göre Faturada Bulunması Zorunlu
Unsurlar ve Faturanın Hiç Düzenlenmemiş
Sayılması:…………………………………………….. 1968
6.1.5.3.3. Zorunlu Bilgileri Taşımadığı İçin
Hiç Düzenlenmemiş Sayılan Faturanın KDV
İndirimi Açısından Değerlendirilmesi:………… 1970
6.1.5.4. SÜRESİNDEN SONRA DÜZENLENEN BELGEYE
İSTİNADEN İNDİRİM:………………………………………… 1973
6.1.5.5. İŞE BAŞLAMADAN ÖNCE ALINAN BELGELERE
İSTİNADEN İNDİRİM:………………………………………… 1976
6.1.5.6. BAŞKALARI ADINA DÜZENLENEN BELGELERE
İSTİNADEN İNDİRİM:………………………………………… 1978
6.1.5.6.1. Genel Açıklama: ……………………………………. 1978
6.1.5.6.2. Başkaları Adına Kayıtlı Aboneliklerle İlgili
Belgelerde Yer Alan KDV’nin İndirimi:……….. 1978
6.1.5.6.3. İşletme Personeli Adına Alınan Belgelerdeki
KDV’nin İndirimi:……………………………………. 1980
6.1.5.6.4. Diğer Durumlarda Başkaları Adına Alınan
Belgelerdeki KDV’nin İndirimi: …………………. 1982
LXXXVII
6.1.5.6.5. İş Hanı, Apartman veya Site Yöneticileri
Tarafından Yansıtılan Giderlere İsabet
Eden Vergilerin İndirimi:………………………….. 1983
6.1.5.7. SATICILARDAN ALIŞ FATURASININ TEMİN ……………….
EDİLEMEMESİ HALİNDE İNDİRİM:…………………….. 1986
6.1.5.8. İNDİRİM KONUSU YAPILACAK VERGİNİN
DÜZENLENEN BELGELERDE AYRICA
GÖSTERİLMİŞ OLMASI GEREKİR:…………………….. 1987
6.1.5.8.1. Genel Açıklama:…………………………………….. 1987
6.1.5.8.2. KDV’nin Fatura ve Benzeri Belgelerde
Ayrıca Gösterilmesi Gereken Haller:…………. 1988
6.1.5.8.3. KDV’nin Fatura ve Benzeri Belgelerde
Ayrıca Gösterilmesine Gerek Olmayan
Haller: ………………………………………………….. 1988
6.1.5.8.4. Belgelerde Ayrıca Gösterilmeyen KDV
Hakkında Yapılacak İşlem:………………………. 1990
6.1.5.9. TEVSİKİ ZARURİ OLMAYAN HARCAMALARA
İLİŞKİN VERGİ İNDİRİMİ:…………………………………… 1992
6.1.5.10. İNDİRİMİN DEFTER KAYITLARI İLE TEVSİK
EDİLMESİ:……………………………………………………… 1994
6.1.5.10.1. Genel Açıklama:…………………………………… 1994
6.1.5.10.2. Kayıt Yapılacak Defterler:………………………. 1995
6.1.5.10.3. Kayıt Yapılmasında, VUK’nun Kayıt
Nizamına İlişkin Hükümlerine
Uyulmaması:……………………………………….. 1997
6.1.5.10.4. Tutulması Gereken Defter Yerine Başka
Defter Tutulması veya Kayıtların Başka
Defterlere Yapılması ya da Hiç Defter
Tutulmaması:………………………………………. 2000
6.1.5.10.5. Defterlerin İbraz Edilmemesi:…………………. 2004
6.1.5.10.6. Defterlerin Tasdiksiz Olması ya da
Tasdiksiz Sayfalara Kayıt Yapılmış
Olması:……………………………………………….. 2004
a) Defterlerin Tasdik Süresi: ……………………………….. 2004
b) Defterlerin Tasdik Ettirilmemesinin VUK
Açısından Sonuçları: ………………………………………… 2005
c) Tasdiksiz Defterlere Yapılan Kayıtlara İstinaden
Yapılan KDV İndirimi: ………………………………………… 2006
LXXXVIII
d) Yevmiye Defterinin Tasdiksiz Arka Sayfalarına
Yapılan Kayıtlara İstinaden İndirim: …………………….. 2010
6.1.5.10.7. Belgelerin Deftere Kaydedilmesine Rağmen
Vergilerin Kaydedilmemesi Halinde
İndirim:……………………………………………….. 2012
6.1.5.10.8. Kayıtların Bilgisayarda Tutuluyor Olması:… 2013
6.1.5.11. ELEKTRONİK DEFTER VE BELGE
UYGULAMASINDA TEVSİK VE KDV İNDİRİMİ:….. 2019
6.1.5.11.1. Yasal Düzenlemeler:…………………………….. 2019
6.1.5.11.2. Elektronik Defterle İlgili Usul ve Esaslar ile
Bu Defterlerin Mahiyeti ve Hukuksal
Durumu:……………………………………………… 2020
6.1.5.11.3. Elektronik Ortamda Fatura Düzenlenmesi
ile İlgili Hususlar:………………………………….. 2022
6.1.5.11.4. Elektronik Defter Tutma ve Fatura
Düzenleme Zorunluluğu Getirilen
Mükellefler:………………………………………….. 2023
6.1.5.11.5. Elektronik Defter Tutulması Gereken
Dönem ve Elektronik Fatura Kullanmaya
Başlama Süresi:…………………………………… 2026
6.1.5.11.6. Elektronik Defter ve Faturanın Saklanması
ve İbrazı ile İlgili Hususlar: ……………………. 2027
6.1.5.11.7. Uygulanacak Müeyyideler:…………………….. 2032
6.1.5.11.8. Elektronik Defter ve Elektronik Faturaların
KDV İndirimi Açısından Değerlendirilmesi:. 2032
6.1.5.12. DEFTER VE BELGELERİN ZAYİ OLMASI YA DA
İBRAZ EDİLMEMESİ HALİNDE VERGİ İNDİRİMİ:.. 2033
6.1.5.12.1. Genel Olarak:………………………………………. 2033
6.1.5.12.2. Defter ve Belgelerin İbraz Mecburiyeti ve
Şekli:………………………………………………….. 2034
6.1.5.12.3. Defter ve Belgelerin Mücbir Sebep
Olmaksızın İbraz Edilmemesi:……………….. 2036
6.1.5.12.4. Defter ve Belgelerin Mücbir Sebep
Nedeniyle İbraz Edilmemesi:…………………. 2052
6.1.5.12.5. Defter ve Belgelerden Birinin İbraz
Edilip, Diğerinin İbraz Edilmemesi:…………. 2062
6.1.5.12.6. Defter ve Belgenin İbraz Edilmemesi
Konusunda Diğer Hususlar:…………………… 2062
LXXXIX
a) Alış Belgeleri Yerine Listelerin İbraz Edilmesi
veya Belgelerin Kısmen İbraz Edilebilmesi: ………….. 2062
b) Mücbir Sebep ve Ceza Uygulaması: ……………….. 2064
c) Defter ve Belge İbrazında Zamanaşımı: …………… 2065
d) Defter ve Belgelerin İnceleme Bittikten Sonra
İbrazı ile Daha Önce İncelenmiş Defter ve
Belgelerin İbraz Edilmemesi: ……………………………… 2068
e) Mirasçıların İbraz Yükümlülüğü: ……………………… 2070
f) Alt Firmaların Defter ve Belgelerinin Zayi Olması: .2070
6.1.5.12.7. Defter ve Belge İbraz Edilmemesi
Konusunun Genel Değerlendirilmesi:……… 2071
6.1.5.13. MAL VE HİZMET İTHALATINDA İNDİRİMİN
BELGELENDİRİLMESİ:……………………………………. 2075
6.1.5.13.1. Genel Olarak:………………………………………. 2075
6.1.5.13.2. Mal İthalatında Ödenen Vergilerin
Belgelendirilmesi:…………………………………. 2075
6.1.5.13.3. Hizmet İthalatında Ödenen Vergilerin
Belgelendirilmesi:…………………………………. 2078
6.1.5.14. SAHTE VEYA MUHTEVİYATI İTİBARİYLE
YANILTICI BELGELERE (SMİYB) İSTİNADEN
YAPILAN İNDİRİM:………………………………………….. 2079
6.1.5.14.1. Genel Açıklamalar ve SMİYB’nin Tanımı:… 2079
6.1.5.14.2. SMİYB’nin Mahiyeti ve Tespiti:……………….. 2081
6.1.5.14.3. SMİYB’ye İstinaden İndirim Konusu
Yapılan Vergiler Hakkında Yapılacak
İşlemler:……………………………………………… 2086
6.1.6. VERGİ İNDİRİMİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR:……. 2088
6.1.6.1. İNDİRİM KONUSU YAPILABİLECEK VERGİ
GİDER YAZILAMAZ:………………………………………….. 2088
6.1.6.2. FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN VERGİNİN
İNDİRİMİ:…………………………………………………………. 2090
6.1.6.3. PROMOSYON ÜRÜNLERİNDE VERGİ İNDİRİMİ:… 2092
6.1.6.3.1. Genel Açıklama:…………………………………….. 2092
6.1.6.3.2. 50 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde
Yapılan Düzenleme ve Uygulaması:…………. 2093
XC
6.1.6.3.3. Promosyon Olarak Verilen Mallar
Nedeniyle Yüklenilen ve İndirim Konusu
Yapılan Vergilerin Düzeltilmesi: ……………….. 2095
6.1.6.3.4. Yapılan Düzenlemenin Değerlendirilmesi: .. 2097
6.1.6.3.5. Söz Konusu Tebliğle İlgili Yargı Süreci:……… 2101
6.1.6.4. RÜCU YOLUYLA ÖDENEN VERGİLERİN
İNDİRİMİ:…………………………………………………………. 2106
6.1.6.4.1. Rücu Yoluyla Ödenen Vergilerin Ortaya
Çıktığı Durumlar:……………………………………. 2106
6.1.6.4.2. Rücu Yoluyla Ödenen Vergilerin İndirim
Konusu Olup Olamayacağının Tartışılması
ve Mali İdare Uygulamaları:…………………….. 2107
6.1.6.4.3. Konuyla İlgili Kişisel Görüşümüz ve
Değerlendirme:……………………………………… 2110
a) KDVK’nun 11/1-c ve Geçici 17 nci Maddeleri
Kapsamında Teslim Edilen Mallar Nedeniyle Rücu
Edilen Vergiler: ………………………………………………… 2112
b) İşlemin, İstisna Kapsamında Olduğu veya Verginin
Konusuna Girmediği Düşünülerek Vergi
Uygulanmaması Nedeniyle Sonradan Rücu
Edilen Vergiler: ………………………………………………… 2114
c) Olması Gereken Orana Göre Daha Düşük Oran
Üzerinden KDV Hesaplanması Nedeniyle Sonradan
Rücu Edilen Vergiler: ………………………………………… 2116
d) Fatura Düzenlenmemek Suretiyle İşlemin Vergi
Hesaplanmadan Gerçekleştirilmesi Nedeniyle
Sonradan Ödenen Vergilerin Rücu Edilmesi: ……….. 2116
6.1.6.4.4. Rücu Yoluyla Ödenen Verginin
Belgelendirilmesi:…………………………………… 2119
6.1.6.5. DEVİR, DÖNÜŞÜM, BİRLEŞME VE BÖLÜNME
İŞLEMLERİNDE İNDİRİM:………………………………….. 2120
6.1.6.6. İŞİN BIRAKILMASI YA DA TERKİ HALİNDE VERGİ
İNDİRİMİ:…………………………………………………………. 2122
6.1.6.6.1. Genel Olarak:………………………………………… 2122
6.1.6.6.2. İndirilemeyen Vergi Hakkında Yapılacak
İşlem:…………………………………………………… 2125
6.1.6.6.3. Mükellefin Bağlı Olduğu Vergi Dairesinin
Değişmesi:……………………………………………. 2126
XCI
6.1.6.7. MÜZAYEDE MAHALLERİNDE YAPILAN
SATIŞLARDA İNDİRİM:……………………………………… 2127
6.1.6.7.1. Müzayede Mahallerinde Satış Yapanların
İndirim Hakkı:………………………………………… 2127
6.1.6.7.2. Müzayede Mahallerinde Yapılan Satışlarda
Mal Satın Alanların İndirim Hakkı:…………….. 2127
6.1.6.8. İTHALATTA GÖZETİM UYGULAMASI NEDENİYLE
YÜKSEK BEDEL ÜZERİNDEN ÖDENEN VERGİNİN
İNDİRİMİ:………………………………………………………….. 2129
6.1.6.9. MÜTESELSİL SORUMLULUK VE VERGİ
İNDİRİMİ:…………………………………………………………. 2130
6.1.6.10. İHRAÇ KAYDIYLA MAL TESLİM EDENLERİN
KUR FARKINA İLİŞKİN KDV’Yİ İNDİRMESİ:……….. 2132
6.1.6.11. BEYANNAME VERİLMEMİŞ OLMASININ VERGİ
İNDİRİMİNE ETKİSİ:………………………………………… 2133
6.1.6.11.1. Kanuni Süresinde Beyanname
Verilmemesi:……………………………………….. 2133
6.1.6.11.2. Kanuni Süresinden Sonra Verilen
Beyannamelere Göre Vergi İndirimi:……….. 2137
6.1.6.12. DAHA ÖNCE İNDİRİM HAKKI OLMAYAN
VERGİLERİN SONRADAN İNDİRİLEBİLİR HALE
GELMESİ:………………………………………………………. 2137
6.1.6.13. İKMALEN VE RE’SEN TARHEDİLEN
VERGİLERİN İNDİRİMİ:…………………………………… 2140
6.1.6.13.1. Konuyla İlgili Genel Uygulama:………………. 2140
6.1.6.13.2. İkmalen ve Re’sen Tarhedilen Vergilerin
İndirim Konusu Yapılabileceği Durumlar:…. 2140
6.1.6.13.3. Yapılan Tarhiyat Sonucu Devreden
Verginin Değişmesi Halinde Vergi
İndirimi:………………………………………………. 2141
6.1.6.13.4. Takdir Komisyonları Tarafından Takdir
Edilen Matrahlara Göre Hesaplanacak
Vergide Vergi İndirimi:…………………………… 2142
6.1.6.14. BELGESİZ BULUNDURULAN MALLAR VEYA
BELGESİZ SATIN ALINAN HİZMETLERDE VERGİ
İNDİRİMİ:……………………………………………………….. 2145
6.1.6.15. GEÇ ÖDENEN MAL VE HİZMET BEDELLERİ
ÜZERİNDEN HESAPLANAN GECİKME
FAİZLERİNE İLİŞKİN VERGİLERİN İNDİRİMİ:……. 2145
XCII
6.1.6.16. SPOR KULÜPLERİ VE FUTBOL
FEDERASYONUNDA VERGİ İNDİRİMİ:…………….. 2146
6.1.6.16.1. Spor Kulüplerinde Vergi İndirimi:…………….. 2146
6.1.6.16.2. Futbol Federasyonu ve Spor
Müdürlüklerinin Vergi İndirimi:………………… 2147
6.1.6.17. KONAKLAMA TESİSLERİNDE VERGİ İNDİRİMİ:… 2148
6.1.6.18. İADESİ TALEP EDİLEN VERGİNİN İNDİRİM
KONUSU YAPILMASI:……………………………………… 2149
6.1.6.19. ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI YOLUYLA YA DA
MUVAZAALI İŞLEMLERLE FAZLA VERGİ
İNDİRİMİNE YOL AÇILMASI:…………………………….. 2151
6.1.7. İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLERDE İNDİRİLEMEYEN
VERGİNİN İADESİ:……………………………………………………. 2153
6.1.7.1. GENEL AÇIKLAMA:…………………………………………… 2153
6.1.7.2. KONUYLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER:………… 2153
6.1.7.3. UYGULAMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR:………. 2154
6.1.7.3.1. Aylık İade Tutarının Hesaplanması:………….. 2154
a) İade Edilecek KDV Tutarları Aylar İtibariyle ve
Kümülâtif Olarak Hesaplanacaktır: ……………………… 2154
b) İade Tutarının İndirimli Orana Tabi Tüm İşlemleri
Kapsaması Gerekmektedir: ……………………………….. 2155
c) Belli Bir Dönemdeki Yüklenilen Verginin Hesaplanan
Vergiden Az Çıkması Halinde Bu Durum Diğer Aylardaki
İade Tutarını Azaltacaktır: ………………………………….. 2155
d) İade Edilecek KDV Tutarının Üst Sınırı: …………… 2156
6.1.7.3.2. Yıllık İade Tutarının Hesaplanması:………….. 2156
6.1.7.3.3. Yüklenilen Verginin Hesaplanmasına
İlişkin Düzenlemeler:………………………………. 2157
6.1.7.4. İADE VE MAHSUP TALEPLERİNİN YERİNE
GETİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER:……. 2160
6.1.7.4.1. Yılı İçerisindeki Mahsup Taleplerinin
Yerine Getirilmesi:………………………………….. 2160
6.1.7.4.2. Yılı İçinde Mahsup Edilemeyen Vergilerin
İadesi:………………………………………………….. 2163
6.1.7.5. DİĞER HUSUSLAR:………………………………………….. 2164
XCIII
6.1.7.5.1. İndirimli Orana Tabi İşlemlerle Birlikte
Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemleri
Bulunan Mükellefler:……………………………… 2164
6.1.7.5.2. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç
Kaydıyla Teslimi:……………………………………. 2165
6.1.7.5.3. Fason Tekstil ve Konfeksiyon İşlerinde
İade Uygulaması:…………………………………… 2166
6.1.7.5.4. Süresinden Sonra Düzeltme Beyannamesi
Verilerek İade Talebinin Arttırılması:………….. 2167
6.1.7.5.5. İade İşlemi Sonuçlandırıldıktan Sonra
İndirimli Orana Tabi İşlemlerin Matrahında
Meydana Gelen Değişiklikler:………………….. 2168
6.1.7.5.6. İade Taleplerinin Beyannamede
Gösterilmesi………………………………………….. 2169
6.1.7.6. UYGULAMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE
SORUNLAR:…………………………………………………….. 2170
6.1.7.6.1. Genel Olarak: ……………………………………….. 2170
6.1.7.6.2. Bakanlar Kurulunca Belirlenen Tutarın İade
Edilmemesi ve Bu tutarın Her Yıl Ayrı Olarak
Dikkate Alınması:…………………………………… 2171
6.1.7.6.3. İade Talebinin Bir Vergilendirme
Dönemindeki İndirimli Orana Tabi Tüm
İşlemleri Kapsaması Zorunluluğu:…………….. 2173
6.1.7.6.4. Aylık İade Tutarlarının Yıllık Kümülatif
Olarak Hesaplanması: …………………………… 2173
6.1.7.6.5. Herhangi Bir Dönemde Yüklenilen Verginin
Hesaplanan Vergiden Daha Az Olması
Halinde Farkın Önceki Dönemlerde
Hesaplanan İade Edilecek Vergi Tutarından
Tenzil Edilmesi:……………………………………… 2175
6.1.7.6.6. Yüklenilen Vergi Hesaplanmasına Üst Sınır
Getirilmiş Olması ve Üst Sınırı Aşan
Vergilerin İadesinde Yaşanabilecek
Sorunlar:………………………………………………. 2177
6.1.7.6.7. ATİK’ler Nedeniyle Ödenen Vergilerden
Yüklenilen Vergilere Verilecek Pay Nasıl
Hesaplanacaktır?…………………………………… 2180
6.1.7.6.8. Sonradan Düzenlenen veya Temin Edilen
Belgelerde Yüklenilen Vergiler: ……………….. 2181
XCIV
6.1.7.6.9. İndirimli Orana Tabi İşlem Gerçekleştikten
Sonra Bu işlemle İlgili Yüklenilen Vergiler:…. 2185
6.1.7.6.10. Konut Teslimlerinde Yüklenilen Verginin
Hesaplanmasına Yönelik Getirilen
Kısıtlamalar:………………………………………… 2187
6.1.7.6.11. Önceki Dönemlerde Genel İdare Giderleri
Nedeniyle Yüklenilen Vergilerin İadesinde
Yaşanan Sorunlar:………………………………… 2190
6.1.7.6.12. Yüklenilen KDV Listesi İstenilmesi:…………. 2191
6.1.7.6.13. Yıllık İadenin Talep Edilmesi İçin Süre
Sınırlandırılması Sorunu: ……………………… 2192
6.1.7.6.14. İndirimli Orana Tabi İşlemin
Gerçekleşmesinden Sonra Malların İade
Edilmesi veya İşlemden
Vazgeçilmesinin İade Tutarına Etkisi:……… 2193
6.1.7.6.15. Ciro Primleri ile Sonradan Ortaya Çıkan
Kur Farkı, Vade Farkı Gibi Unsurların İade
Tutarına Etkisi:…………………………………….. 2194
6.1.7.6.16. Mahsuben İade Taleplerinde Mahsup
Talebinin Geçerlik Tarihi:……………………….. 2196
BÖLÜM 6.2.
İNDİRİLEMEYECEK KATMA DEĞER VERGİSİ……………………………….. 2197
6.2.1. UYGULAMANIN GEREKÇESİ, KAPSAMI VE MAHİYETİ
İLE YASAL DÜZENLEMELER:…………………………………….. 2197
6.2.1.1. UYGULAMANIN GEREKÇESİ VE MAHİYETİ:………. 2197
6.2.1.2. KONUYLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER:………… 2200
6.2.2. VERGİYE TABİ OLMAYAN VEYA VERGİDEN İSTİSNA …………
EDİLMİŞ İŞLEMLERLE İLGİLİ ÖDENEN VERGİLER:…….. 2201
6.2.2.1. GENEL AÇIKLAMALAR:…………………………………….. 2201
6.2.2.2. VERGİYE TABİ OLMAYAN İŞLEMLER
NEDENİYLE ÖDENEN VERGİLER:…………………….. 2201
6.2.2.3. VERGİDEN İSTİSNA EDİLEN İŞLEMLER NEDENİYLE ..
ÖDENEN VERGİLER:……………………………………….. 2202
6.2.2.4. UYGULAMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR İLE …………
ÖZELLİKLİ KONULAR: ……………………………………… 2205
6.2.2.4.1. Genel Olarak:………………………………………… 2205
XCV
6.2.2.4.2. İmalat Artıkları ile Hurda Teslimlerinde
Uygulanan İstisna Konusu İşlemler
Nedeniyle Yüklenilen Vergiler:…………………. 2206
6.2.3. İŞLETMELERE AİT BİNEK OTOMOBİLLERİN ALIŞ
VESİKALARINDA GÖSTERİLEN KATMA DEĞER
VERGİSİ:…………………………………………………………………. 2210
6.2.3.1. GENEL AÇIKLAMALAR:…………………………………….. 2210
6.2.3.2. BİNEK OTOMOBİLLERİN TANIMI VE MAHİYETİ:…. 2212
6.2.3.3. BİNEK OTOMOBİLLERLE İLGİLİ OLARAK
ÖDENEN VERGİLERİN İNDİRİMİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR:…………………………………………………….. 2214
6.2.3.3.1. Genel Olarak:………………………………………… 2214
6.2.3.3.2. Binek Otomobil Nedeniyle Ödedikleri
Vergileri İndirim Konusu Yapabilecekler:……. 2215
6.2.3.3.3. Binek Otomobillerin Giderlerine Ait KDV’nin
İndirimi:………………………………………………… 2216
6.2.3.3.4. Kiralanan (Finansal Kiralama Dahil) Binek
Otomobiller Nedeniyle Ödenen KDV’nin
İndirimi:………………………………………………… 2217
6.2.3.3.5. Binek Otomobillerin Maliyetine Eklenmesi
Gereken Harcamalar Nedeniyle Ödenen
KDV’nin İndirimi:……………………………………. 2220
6.2.3.4. BİNEK OTOMOBİL ALIMINDA ÖDENEN VE
İNDİRİLEMEYEN VERGİ HAKKINDA YAPILACAK
İŞLEM:…………………………………………………………….. 2221
6.2.3.5. KULLANILMIŞ BİNEK OTOMOBİL TİCARETİ
YAPANLARIN İNDİRİM HAKKI:…………………………… 2223
6.2.3.5.1. Genel Açıklama:…………………………………….. 2223
6.2.3.5.2. Mevcut Uygulama ve Uygulamanın
Değerlendirilmesi: …………………………………. 2223
6.2.4. ZAYİ OLAN MALLARA AİT KATMA DEĞER VERGİSİ:……. 2229
6.2.4.1. GENEL AÇIKLAMA VE GEREKÇE:……………………… 2229
6.2.4.2. “ZAYİ OLMA” VE “MAL” KAVRAMLARI:……………….. 2230
6.2.4.3. DEPREM, SEL FELAKETİ VE YANGIN
SEBEBİYLE ZAYİ OLAN MALLAR:……………………… 2232
6.2.4.4. DİĞER NEDENLERLE ZAYİ OLAN MALLAR:……….. 2234
XCVI
6.2.4.5. KIYMETİ DÜŞEN MALLAR:………………………………… 2235
6.2.4.6. FİRE SONUCU ZAYİ OLAN MALLAR:…………………. 2237
6.2.4.7. İMHA EDİLEN MALLAR NEDENİYLE ÖDENEN
VERGİLER:………………………………………………………. 2241
6.2.4.7.1. Genel Açıklama ve Maliye Bakanlığı
Uygulaması:………………………………………….. 2241
6.2.4.7.2. Konuyla İlgili Yargı Kararları:……………………. 2245
6.2.4.7.3. Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirme:………. 2247
6.2.4.8. ZAYİ OLAN ATİK’LER NEDENİYLE ÖDENEN
VERGİLERİN İNDİRİMİ:…………………………………….. 2251
6.2.5. KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER
DOLAYISIYLA ÖDENEN KATMA DEĞER VERGİSİ:………. 2256
6.2.5.1. GENEL AÇIKLAMA: ………………………………………….. 2256
6.2.5.2. KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLERİN
MAHİYETİ VE BU GİDERLER NEDENİYLE
ÖDENEN VERGİLER:……………………………………….. 2256
6.2.5.3. İŞLETMELERDE KULLANILAN YABANCI
KAYNAKLARA İLİŞKİN GİDERLER NEDENİYLE
ÖDENEN VERGİLERİN İNDİRİMİ:………………………. 2259
6.2.5.4. ÖRTÜLÜ SERMAYE VE ÖRTÜLÜ KAZANÇ
DAĞITIMI KABUL EDİLEN İŞLEMLER NEDENİYLE
ÖDENEN VERGİLER: ………………………………………. 2262
6.2.5.4.1. Örtülü Sermaye ve Örtülü Kazanç Dağıtımı
Kavramlarının Genel Mahiyeti ve Bu
İşlemlerle İlgili Ödenen Vergilerin İndirimi
Konusunda Genel Açıklamalar: ……………….. 2262
6.2.5.4.2. Konuyla İlgili Tartışma ve Görüşler:………….. 2266
6.2.5.4.3. Konuya İlişkin Kişisel Görüşümüz:……………. 2271
6.2.5.4.4. Konunun Değerlendirilmesi:…………………….. 2281
6.2.5.4.5. KDV Tevkifatına Tabi İşlemde Örtülü
Kazanç Dağıtımı Olması Halinde Yapılacak
İşlem:…………………………………………………… 2283
6.2.5.5. KKEG MAHİYETİNDE OLAN BAZI İŞLEMLERİN
AYNI ZAMANDA VERGİYE TABİ BİR İŞLEM
OLMASI:……………………………………………………………….. 2285
6.2.6. İNDİRİLEMEYEN VERGİLER HAKKINDA YAPILACAK
İŞLEMLER:……………………………………………………………….. 2286
XCVII
6.2.6.1. GENEL OLARAK:……………………………………………… 2286
6.2.6.2. İNDİRİM KONUSU YAPILMIŞ OLAN VERGİLERİN
DÜZELTİLMESİ:……………………………………………….. 2286
6.2.6.3. İNDİRİLEMEYEN VERGİLERİN GİDER VEYA
MALİYET YAZILMASI:……………………………………….. 2287
6.2.6.4. BAŞLANGIÇTA İNDİRİLMEMESİ GEREKİRKEN
İNDİRİLEN VERGİLERİN DURUMU: ………………….. 2289
BÖLÜM 6.3.
İSTİSNA EDİLMİŞ İŞLEMLERDE İNDİRİM……………………………………… 2290
6.3.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 2290
6.3.2. İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLER:…………………………… 2292
6.3.3. İSTİSNADAN KAYNAKLANAN KDV İADELERİNDE İADE
EDİLECEK KDV TUTARININ HESAPLANMASI:……………. 2294
6.3.3.1. GENEL ESASLAR:……………………………………………. 2294
6.3.3.2. İŞLEMİN BÜNYESİNE GİREN VERGİNİN
HESABINA DAHİL EDİLEBİLECEK UNSURLAR:….. 2296
6.3.3.2.1. Hesaplama Yöntemi:………………………………. 2296
6.3.3.2.2. Yüklenilen Verginin Önceki Dönemlerden
Kaynaklanması:…………………………………….. 2297
6.3.3.2.3. Yüklenilen Verginin, İşlem Bedeline Genel
Vergi Oranının Uygulanması Suretiyle
Bulunan Tutarı Aşması: ………………………….. 2298
6.3.3.2.4. İhraç Kayıtlı Teslimler ile Türkiye’de İkamet
Etmeyen Yolculara Yapılan Satışlarda İade
Edilecek Verginin Hesaplanması: ……………. 2299
6.3.3.2.5. İhraç Kayıtlı Mal Alanların İade İşlemleri: ….. 2301
6.3.3.2.6. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler
Nedeniyle İade Edilecek Verginin
Hesaplanması: ……………………………………… 2304
6.3.3.2.7. İhracat Teslimlerine İlişkin Komisyonlar
Dolayısıyla Yüklenilen KDV:…………………….. 2306
6.3.4. KDV İADESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR: ……………… 2306
6.3.4.1. GENEL OLARAK: …………………………………………….. 2306
6.3.4.2. İADENİN GENEL ESASLARA GÖRE YAPILMASI:… 2307
XCVIII
6.3.4.2.1. Temel İlkeler ve Uygulama:……………………… 2307
6.3.4.2.2. Vergi İnceleme Raporu ve Teminat
Aranmaksızın İade:………………………………… 2309
a) Mahsup Yoluyla İade: …………………………………… 2309
b) Maliye Bakanlığınca Belirlenen Sınırı Aşmayan
Nakden İadeler: ………………………………………………. 2312
c) YMM KDV İadesi Tasdik Raporuna Dayalı
Nakden İadeler: ………………………………………………. 2313
d) Kamuya Ait Kuruluşlara Yapılacak İade: ………….. 2314
6.3.4.2.3. Teminat Karşılığı İade:……………………………. 2315
6.3.4.2.4. Vergi İnceleme Raporu ile İade:……………….. 2317
6.3.4.2.5. İade Talebinde Aranan Belgeler: ……………… 2318
6.3.4.2.6. İade İçin İstenilen Belge ve Listelerin
Elektronik Ortamda Gönderilmesi:……………. 2322
6.3.4.3. İADENİN ÖZEL ESASLARA GÖRE YAPILMASI:…… 2326
6.3.4.3.1. Konu Hakkında Genel Açıklama:……………… 2326
6.3.4.3.2. Kapsam ve Tanımlar:……………………………… 2327
a) Kapsam: ……………………………………………………… 2327
b) Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge
(SMİYB): …………………………………………………………. 2328
c) Olumsuz Rapor: ……………………………………………. 2329
d) Olumlu Rapor: ……………………………………………… 2329
e) Olumsuz Tespit: ……………………………………………. 2330
6.3.4.3.3. Özel Esaslara Tabi Olan Mükelleflere
Yapılacak İadeye İlişkin Usul ve Esaslar:…… 2331
6.3.4.4. KDV İADESİNE İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR:………. 2331
6.3.4.4.1. Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS): ……………. 2331
6.3.4.4.2. İstisna Kapsamındaki İşlemin Gerçekleştiği
Dönemden Sonra Ortaya Çıkan Ödemeler: .2335
6.3.4.5. İADE TALEP DİLEKÇELERİNİN ŞEKLİ VE
VERİLMESİ:……………………………………………………… 2336
6.3.4.5.1. Genel Esaslar:………………………………………. 2336
6.3.4.5.2. Standart İade Talep Dilekçeleri:……………….. 2337
6.3.4.5.3. İade Talebinin Değiştirilmesi veya
Talepten Vazgeçilmesi:……………………………. 2338
XCIX
BÖLÜM 6.4.
KISMÎ VERGİ İNDİRİMİ…………………………………………………………………. 2361
6.4.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 2361
6.4.2. UYGULAMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR:……………….. 2362
6.4.2.1. GENEL OLARAK:……………………………………………… 2362
6.4.2.2. KISMİ VERGİ İNDİRİMİNE KONU OLACAK
VERGİLERİN HESAPLANMASI:…………………………. 2363
6.4.2.3. DAHA ÖNCE İNDİRİLMİŞ OLAN VERGİLERİN
DÜZELTİLMESİ: ………………………………………………. 2367
6.4.2.4. DÜZELTME HANGİ DÖNEMDE YAPILACAKTIR?…. 2368
6.4.2.5. BAĞIŞ AMACIYLA YAPILAN VEYA YAPILDIKTAN
SONRA BAĞIŞLANAN İNŞAATLARDA DURUM: …. 2369
6.4.2.6. MÜŞTEREK GENEL GİDERLER VE ATİK’LER
NEDENİYLE YÜKLENİLEN VERGİLER:………………. 2371
BÖLÜM 6.5.
MATRAH VE İNDİRİM MİKTARLARININ DEĞİŞMESİ………………………. 2372
6.5.1. GENEL AÇIKLAMA VE YASAL DÜZENLEMELER:…………. 2372
6.5.2. DÜZELTME YAPILMASINININ ŞARTLARI:……………………. 2373
6.5.2.1. DÜZELTME YAPILMASINI GEREKTİREN
HALLER:………………………………………………………….. 2373
6.5.2.2. DÜZELTİLECEK OLAN İŞLEMLER:…………………….. 2375
6.5.2.3. DÜZELTMENİN YAPILACAĞI DÖNEM:……………….. 2376
6.5.3. UYGULAMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR:……………….. 2377
6.5.3.1. GENEL OLARAK YAPILACAK İŞLEMLER VE
BELGELENDİRME:…………………………………………… 2377
6.5.3.2. MALLARIN İADE EDİLMESİ:………………………………. 2378
6.5.3.2.1. İki KDV Mükellefi Arasındaki Mal İadeleri:…. 2378
6.5.3.2.2. Alıcının KDV Mükellefi Olmaması veya
Vergi İndirim Hakkının Bulunmaması:……….. 2379
6.5.3.2.3. Nihai Tüketiciler Tarafından İade Edilen
Mallar:………………………………………………….. 2381
6.5.3.2.4. Kamu Kurumları Tarafından İade Edilen
Mallar:………………………………………………….. 2383
C
6.5.3.2.5. Özel Matrah Şekline Tabi Malların İade
Edilmesi:………………………………………………. 2384
6.5.3.3. HİZMETİN İFASINDAN VAZGEÇİLMESİ:……………… 2384
6.5.3.4. MATRAHTA DEĞİŞİKLİK YARATAN DURUMLAR:… 2385
6.5.3.4.1. Genel Olarak:………………………………………… 2385
6.5.3.4.2. Kur Farkı, Fiyat Farkı ve Vade Farkı Gibi
Unsurların Ortaya Çıkması:…………………….. 2386
6.5.3.4.3. Ciro Primi ve İskontolar:………………………….. 2387
6.5.3.4.4. Reklamasyonlar:……………………………………. 2388
6.5.3.4.5. Kamu Kurumları Tarafından Satın Alınan
Mal ve Hizmetin Bedelinin Eksik Ödenmesi:.2389
6.5.3.5. İTHALAT İŞLEMLERİNDE UYGULAMA:………………. 2392
6.5.4. UYGULAMAYLA İLGİLİ ÖZELLİKLİ KONULAR:…………….. 2394
6.5.4.1. VERGİDEN İSTİSNA OLAN İŞLEMLERDE
UYGULAMA:…………………………………………………….. 2394
6.5.4.2. UYGULANACAK VERGİ ORANI:………………………… 2396
6.5.4.3. İŞLEMİN BEYANNAMEDE GÖSTERİLMESİ:……….. 2396
6.5.4.4. KDV TEVKİFATINA TABİ İŞLEMLERDE
DÜZELTME:……………………………………………………… 2397
6.5.4.5. DÜZENLEME İLE İLGİLİ ÖRNEK MALİ İDARE
UYGULAMALARI:……………………………………………… 2397
6.5.4.6. İŞLEMİN FAZLA VEYA YERSİZ HESAPLANAN
VERGİ İLE BAĞLANTISI:…………………………………… 2398
BÖLÜM 6.6.
İNDİRİM KONUSUNDA BAKANLAR KURULU VE MALİYE
BAKANLIĞI’NA VERİLEN YETKİLER:…………………………………………….. 2399
6.6.1. GENEL OLARAK VERİLEN YETKİLER:……………………….. 2399
6.6.2. VERİLEN YETKİLERİN KULLANILMASINA İLİŞKİN
DÜZENLEMELER:……………………………………………………… 2400
6.6.2.1. BAKANLAR KURULU TARAFINDAN
KULLANILAN YETKİLER: ………………………………….. 2401
6.6.2.2. MALİYE BAKANLIĞI TARAFINDAN KULLANILAN
YETKİLER:……………………………………………………….. 2402
6.6.3. DEĞERLENDİRME:…………………………………………………… 2404
CI
YEDİNCİ KISIM
VERGİLENDİRME USULLERİ VE DÖNEMİ
İLE VERGİNİN TARHI, BEYANI VE ÖDENMESİ
BÖLÜM 7.1.
VERGİLENDİRME USULLERİ VE DÖNEMİ…………………………………….. 2411
7.1.1. VERGİLENDİRME USULLERİ:……………………………………. 2411
7.1.2. VERGİLENDİRME DÖNEMİ:……………………………………….. 2412
7.1.2.1. YASAL DÜZENLEME VE GENEL ESASLAR:……….. 2412
7.1.2.2. ÜÇ AYLIK VERGİLENDİRME DÖNEMİNE TABİ
OLAN MÜKELLEFLER:……………………………………… 2413
7.1.2.3. VERGİLENDİRME DÖNEMİ İLE İLGİLİ DİĞER
HUSUSLAR:……………………………………………………… 2415
BÖLÜM 7.2.
VERGİNİN BEYANI, TARHI VE ÖDENMESİ…………………………………….. 2418
7.2.1. BEYAN ESASI:………………………………………………………….. 2418
7.2.1.1. GENEL OLARAK BEYAN ESASI VE YASAL
DÜZENLEMELER:…………………………………………….. 2418
7.2.1.2. BEYANNAME VERECEK OLANLAR: ………………….. 2419
7.2.1.3. BEYAN ESASI İLE İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR: ……. 2421
7.2.1.4. BEYANNAME VERME ZAMANI:…………………………. 2423
7.2.1.4.1. Genel Esaslar:………………………………………. 2423
7.2.1.4.2. Özel Haller …………………………………………… 2424
a) Dönem İçinde İşin Bırakılması Veya İşe
Başlanması: …………………………………………………….. 2424
b) Ölüm Halinde Beyanname Verme Süresi: ………… 2424
c) Memleketin Terki Halinde Beyanname Verme
Süresi: …………………………………………………………… 2424
d) Mücbir Sebep ve Zor Durumun Beyanname
Verme Süresine Etkisi: ……………………………………… 2425
7.2.1.5. ELEKTRONİK (İNTERNET ORTAMINDA VERİLEN)
BEYANNAME:…………………………………………………… 2426
7.2.1.6. BEYANNAMENİN ŞEKLİ VE MUHTEVASI:…………… 2427
7.2.1.6.1. Beyanname Çeşitleri ile Beyannamenin
Şekil ve Muhtevası:………………………………… 2427
CII
7.2.1.6.2. 1 No.lu KDV Beyannamesinin İçeriği ve
Doldurulması: ……………………………………….. 2428
7.2.1.6.3. Kredi Kartı ile Yapılan Tahsilatların
Beyanı: ………………………………………………… 2441
7.2.1.6.4. (2) No.lu KDV Beyannamesinin
Düzenlenmesi:………………………………………. 2442
7.2.1.6.5. 5 No.lu KDV Beyannamesinin
Doldurulması:………………………………………… 2446
7.2.1.6.6. Düzeltme Beyanı:…………………………………… 2446
7.2.1.6.7. Beyannameye Eklenecek Belgeler:………….. 2447
7.2.2. TARH İŞLEMLERİ:……………………………………………………… 2447
7.2.2.1. TARH YERİ:……………………………………………………… 2447
7.2.2.1.1. Genel Esaslar:………………………………………. 2447
7.2.2.1.2. Özel Durumlar: ……………………………………… 2449
a) İthalat İşlemleri: ……………………………………………. 2449
b) Uluslararası Taşımacılık: ………………………………. 2449
c) Adi Ortaklık ve Diğer Şahıs Şirketleri: ……………… 2450
d) Gayrimenkul Teslimleri: ………………………………… 2450
e) Ayrı Tüzel Kişiliği Olmayan Kamu Kurumları ile
Dernek ve Vakıflara Ait iktisadi İşletmeler: ………….. 2451
f) Müteselsil Sorumluluk: ………………………………….. 2451
7.2.2.2. TARHİYATIN MUHATABI:…………………………………… 2452
7.2.2.2.1. Genel Esaslar:………………………………………. 2452
7.2.2.2.2. Özel Durumlar: ……………………………………… 2452
7.2.2.3. TARH ZAMANI:…………………………………………………. 2454
7.2.3. VERGİNİN ÖDENMESİ:……………………………………………… 2455
7.2.4. GÜMRÜK İDARESİNCE ALINAN KATMA DEĞER
VERGİSİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER:………………………………. 2457
7.2.4.1. DÜZELTME İŞLEMLERİ:……………………………………. 2457
7.2.4.1.1. Genel Esaslar:………………………………………. 2457
7.2.4.1.2. Zamanaşımı Yönünden Değerlendirme:……. 2458
7.2.4.1.3. Uygulanacak Ceza ve Gecikme Faizi
Yönünden Değerlendirme:………………………. 2459
CIII
7.2.4.1.4. Sorumlu Sıfatıyla Ödenen Vergilerle İlgili
Değerlendirme: ……………………………………. 2462
7.2.4.2. DİĞER İŞLEMLER:……………………………………………. 2463
SEKİZİNCİ KISIM
USUL HÜKÜMLERİ VE ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
İLE GEÇİCİ MADDELER
BÖLÜM 8.1.
USUL HÜKÜMLERİ İLE ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER………………………………… 2467
8.1.1. GENEL ESASLAR:…………………………………………………….. 2467
8.1.2. FATURA VE BENZERİ VESİKALAR:…………………………….. 2467
8.1.3. KAYIT DÜZENİ:…………………………………………………………. 2467
8.1.4. VERGİ TEMİNATI VE ASGARİ RANDIMAN ORANLARI:… 2469
8.1.5. VERGİNİN ETİKETTE GÖSTERİLME MECBURİYETİ:…… 2469
8.1.6. VERGİNİN GİDER KAYDEDİLEMEYECEĞİ:…………………. 2470
BÖLÜM 8.2.
GEÇİCİ MADDELER…………………………………………………………………….. 2471
8.2.1. GENEL AÇIKLAMA:……………………………………………………. 2471
8.2.2. YÜRÜRLÜKTE OLMAYAN DÜZENLEMELER:………………. 2471
8.2.3. HALEN GEÇERLİ OLAN DÜZENLEMELER:…………………. 2475
* 2. cilde ait içindekiler bölümünde sadece 2. ciltte yer alan konular bulunacaktır.