Denetim ve Raporlama

Doç. Dr. Sami Karacan, Öğr. Gör. Rahmi Uygun

Baskı Tarihi: Ocak 2016
Sayfa Sayısı: 624

Fiyatı: 63 TL
İndirimli Fiyatı:61 TL (Kdv Dahil)

BASKISI TÜKENDİ

KİTAP HAKKINDA

Denetim ve Raporlama Kitabı, Doç. Dr. Sami KARACAN, Öğr. Gör. Rahmi UYGUN tarafından titiz bir çalışma sonucunda ortaya çıkmış bir eserdir. Genel Olarak Denetim Kavramı, Denetim Süreci Ve Aşamaları, Hata Ve Hilelerin Ortaya Çıkartılması (Hile Denetimi), Denetim Çalışmalarında Kalite Kontrol bölüm başlıkları gibi konulardan oluşan Denetim ve Raporlama Kitabı bu alanda ilgililerine yol gösterici ve rehber nitelikte olması amaçlanmıştır. Kısa sürede teslimat olanakları ile Denetim ve Raporlama Kitabını sitemizden temin edebilirsiniz.

ÖNSÖZ

Bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, küreselleşmeyle birlikte ülkeler arasındaki fiziki mekan farkının neredeyse ortadan kalkması, Ülkemizin Avrupa Birliği’ne girme çabaları gibi gelişmeler sonucu sermaye hareketleri her zaman olduğundan daha farklı bir boyut kazanmış, tüm ülkelerin aynı havuzda toplandığı ortamlar oluşmuş ve yatırımlar hız kazanmıştır. Bu gelişmelere bağlı olarak da gerek ulusal gerekse de uluslararası düzeyde güvenilir finansal bilgiye olan ihtiyaç artmıştır.

Güvenilir finansal bilgiye olan ihtiyacın artması bir taraftan finansal bilgilerin güvenilirliğini sağlayan denetim ve denetimle ilgili organizasyonların önemini artırmış, diğer taraftan da işletmelerin bu konuya önceki zamanlara göre daha fazla önem vermelerine neden olmuştur.

Küreselleşme süreciyle birlikte, özel sektörün ülke ekonomisinde daha çok yer almaya ve söz sahibi olmaya başlaması da, tüm diğer alanlarda olduğu gibi, işletmelerdeki denetim işlemlerinin öneminin artmasına neden olan bir başka faktördür.

Artık günümüzde muhasebe-denetim veri ve bilgileri geçmişi değerlendirmekten çok geleceğe ışık tutmak amacıyla kullanılmakta, muhasebe-denetim bölümleri tarafından üretilen bilgiler vergisel sorumlulukların yerine getirilmesinde aracı olan muhasebeci ve denetçilere, daha etkin kararlar alabilmek için yöneticilere, daha doğru yatırım kararları için işletmeyle ilgili üçüncü kişilere kadar uzanan bir yelpaze tarafından da talep edilmektedir.

Muhasebe verilerinden hareketle oluşturulan mali tabloların, genel kabul görmüş muhasebe standartlarına uygunluğunu, yine genel kabul görmüş denetim standartlarına göre inceleyerek, muhasebe bilgilerinin güvenilirliğini artıran muhasebe denetimi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ekonomik sistemin bir parçasıdır. Muhasebe denetimi, çeşitli nedenlerle muhasebe bilgilerine ihtiyaç duyan çevrelere mali bilgi vermede bir araç olan mali tabloların daha doğru, kolay ve mevzuata uygun şekilde düzenlenmesi açısından büyük önem taşır.

Hızlı bir şekilde değişen mali mevzuat, ticari ve mali olarak işletmelerin gelecekleri ile yakından ilgilidir. İşletmelerin faaliyet ve işlemlerinin, hesaplarının denetlenmesi artık yasal bir zorunluluk olmasının yanısıra, işletmelerin rekabet piyasasında kalabilmeleri ve gelecek için planlar yapabilmeleri açısından bir zorunluluktur.

Bununla birlikte işletmelerin her geçen gün artan muhasebe-denetim bilgi ve becerisine sahip kalifiye eleman ihtiyacının karşılanması hususunda da bu eğitimi veren ilgili bölümlerden mezun olan öğrencilere talep artmaktadır. Bu durum da konunun öneminin ciddiyetini bir kez daha gündeme getirmektedir.

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu denetim ve denetçi konusuyla ilgili önemli hükümler içermektedir. Bu durum bir taraftan denetim mesleğini toplumda daha önemli bir konuma taşırken, diğer taraftan da bu mesleğin başarılı bir şekilde yapılabilmesi için iyi yetişmiş denetim elemanlarına olan ihtiyacı artırmaktadır. Tüm bunlar değerlendirildiğinde denetim standartlarını iyi tanıma, kavrama ve uygulayabilme yeteneğinin artırılması gerektiği kaçınılmaz bir gerçek olarak kendini göstermektedir. Belirtilen bu bilgi ihtiyacına da cevap vermek amacıyla hazırlanmış bu çalışmada mümkün olduğu ölçüde Uluslararası Muhasebe Standartlarına uygunluk da göz önünde bulundurulmuştur.

“Denetim ve Raporlama” adıyla dört bölüm halinde sunulan bu çalışmanın birinci bölümünde genel olarak denetim kavramı hakkında bilgi verilmiş, ikinci bölümde de denetim süreci ve aşamaları hakkında açıklamalar yapılmıştır. Hata ve hilelerin ortaya çıkartılması, başka bir ifadeyle hile denetimine ayrılan üçüncü bölümün ardından son bölüm olan dördüncü bölüm denetim çalışmalarında kalite kontrole ayrılmıştır.

Bu tür çalışmaları yapmakta her zaman teşvik edici olan, akademik hayatımızda pek çok bilgiyi aktarıp öğreten ve bir akademisyen olarak yetişmemizde büyük emekleri olan Hocalarımız Sayın Prof. Dr. Vasfi Haftacı, Sayın Prof Dr. Münir Şakrak, Sayın Prof. Dr. Turhan Korkmaz, Sayın Doç. Dr. Metin Saban ve Arş. Gör. Gülay Irak başta olmak üzere, isimlerini burada tek tek yazarak satırlara sığ- dıramayacağımız, akademik hayatımızda katkıları olan diğer tüm hocalarımıza ve çalışma arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi bir kez daha iletmek bizler için zevkli bir görev olduğu kadar kendilerine olan minnet borcumuzun da bir ifadesidir.

Çalışmanın baskı ve dizgisinin yapılmasında katkı sağlayan, çalışmanın basıma hazırlanması ve yayımında emeği geçen Umuttepe Yayınevi çalışanlarına da sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Son olarak çalışmadaki tüm hata, eksik ve yetersizliklerin tarafımıza ait olduğunu belirtir, bu çalışmanın, öğrencilerimize, meslek ve kariyer sahibi olacaklara, SMMM, YMM sınavlarına hazırlananlara ve bu meslekte olanlara yararlı bir kaynak ve rehber olacağı inancıyla, tüm okurlarımıza başarılar dileriz.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ………………………………………………………………………………………………………………..5
KISALTMALAR……………………………………………………………………………………………….. 16
ŞEKİLLER………………………………………………………………………………………………………… 17
TABLOLAR……………………………………………………………………………………………………….. 18
B İ R İ N C İ B Ö L Ü M
1. GENEL OLARAK DENETİM KAVRAMI………………………………………………………. 19
1.1 DENETİM GEREKSİNİMİ VE DENETİM İŞLEVİ…………………………………….. 19
1.1.1 Denetim İşlevi…………………………………………………………………………………………. 21
1.1.1.1 Denetimin Denetlenen İşletmeye Sağladığı Faydalar……………………………… 22
1.1.1.2 Denetimin İşletme Dışındaki Diğer Bilgi Kullanıcılarına
(Kamuoyuna) Sağladığı Faydalar………………………………………………………………..22
1.2 DENETİMİN TANIMI VE UNSURLARI…………………………………………………… 23
1.2.1 Sermaye Piyasası Kanununa Göre Denetimin Tanımı ve Amacı………………… 26
1.2.2 Makul Güvence Kavramı………………………………………………………………………… 26
1.3 DENETİM TANIMINA YAKIN KAVRAMLAR………………………………………… 27
1.3.1 Murakabe(İnceleme)………………………………………………………………………………… 27
1.3.2 Revizyon(Yenileme, Düzeltme)………………………………………………………………… 27
1.3.3 Kontrol……………………………………………………………………………………………………. 27
1.3.4 Teftiş………………………………………………………………………………………………………. 28
1.4 DENETİMİN TARİHÇESİ………………………………………………………………………….. 28
1.5 DENETİM TÜRLERİ………………………………………………………………………………….. 30
1.5.1 Amaçlarına Göre Denetim Türleri……………………………………………………………. 31
1.5.1.1 Finansal Tablolar Denetimi (Mali Tablolar Denetimi)……………………………. 31
1.5.1.2 Uygunluk Denetimi (Usül Denetimi)…………………………………………………… 32
1.5.1.3 Faaliyet Denetimi (Performans Denetimi)…………………………………………….. 33
1.5.1.3.1 Faaliyet Denetimi İle Muhasebe Denetimi Arasında Farklar…………….. 36
1.5.1.4 Özel Amaçlı Denetim………………………………………………………………………….. 36
1.5.2 Yapılış Nedenine Göre Denetim Türleri……………………………………………………. 37
1.5.2.1 Yasal (Zorunlu) Denetim…………………………………………………………………….. 37
1.5.2.2 İsteğe Bağlı Denetim………………………………………………………………………….. 38
1.5.3 Uygulama Zamanına Göre Denetim Türleri……………………………………………… 38
1.5.3.1 Sürekli Denetim (Yıl Sonu Denetimi)………………………………………………….. 38
1.5.3.2 Sınırlı Denetim (Ara Dönem Denetimi)……………………………………………….. 39
1.5.4 Denetçinin Statüsüne Göre Denetim Türleri………………………………………………40
1.5.4.1 İç Denetim (Internal Auditing)……………………………………………………………..40
1.5.4.2 Dış Denetim (External Auditing)…………………………………………………………. 42
1.5.4.2.1 Bağımsız Denetim (Independent Auditing)……………………………………… 42
1.5.4.2.2 Kamu Denetimi (Public State Auditing / Supervision)……………………… 43
1.5.4.3 Yüksek Denetim (Supreme Audit)………………………………………………………..44
1.5.5 Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Denetim Türleri…………………………………..44
1.5.6 Bağımsız Denetime Tabi Kuruluşlar…………………………………………………………. 45
1.6. DENETÇİNİN TANIMI, DENETÇİ TÜRLERİ VE ÜNVANLARI…………….. 45
1.6.1 Bağımsız Denetçiler…………………………………………………………………………………46
1.6.1.1 Bağımsız Denetçi Unvanları…………………………………………………………………46
1.6.2 İç Denetçiler……………………………………………………………………………………………. 47
1.6.3 Kamu Denetçileri…………………………………………………………………………………….. 48
1.7. BAĞIMSIZ DENETİMDE BULUNMA ŞARTLARI…………………………………… 48
1.7.1 Bağımsız Denetim Kuruluşlarının Kuruluş Şartları…………………………………… 49
1.7.1.2.Denetim Kuruluşlarında Yer Alacak Yönetici ve
Bağımsız Denetçilere İlişkin Esaslar………………………………………………………………. 49
1.8 GENEL KABUL GÖRMÜŞ DENETİM STANDARTLARI…………………………. 50
1.8.1 Genel Standartlar…………………………………………………………………………………….. 52
1.8.1.1 Mesleki Eğitim ve Deneyim Standardı…………………………………………………. 53
1.8.1.2 Bağımsızlık Standardı………………………………………………………………………….54
1.8.1.2.1 Bağımsızlığı Ortadan Kaldıran Durumlar……………………………………….. 55
1.8.1.3 Mesleki Özen ve Dikkat Standardı………………………………………………………. 56
1.8.1.4. Ticaret ve Mesleğe Aykırı Faaliyet Yasağı Standardı……………………………. 56
1.8.1.5. Reklam Yapma Yasağı Standardı………………………………………………………… 57
1.8.1.6. Sır Saklama Yükümlülüğü Standardı………………………………………………….. 57
1.8.1.7 Karşılıklı İlişkiler ve Haksız Rekabet Standardı……………………………………. 57
1.8.2 Çalışma Alanı Standartları………………………………………………………………………. 57
1.8.2.1 Planlama ve Gözetim Standardı…………………………………………………………… 58
1.8.2.2 İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi Standardı……………………………………….. 59
1.8.2.3 Kanıt Toplama Standardı…………………………………………………………………….. 59
1.8.2.4 Çalışma Kâğıtlarının Düzenlenmesi Standardı……………………………………..60
1.8.3 Raporlama Standartları…………………………………………………………………………….60
1.8.3.1 Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine Uygunluk Standardı……………. 61
1.8.3.2 Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerinde Değişmezlik
(Devamlılık) Standardı………………………………………………………………………………….. 61
1.8.3.3 Tam Açıklama (Mali Tablolarda Yeterli Açıklama Bulunması) Standardı……..62
1.8.3.4 Görüş Bildirme (Denetçi Görüşünün Açıklanması) Standardı………………. 62
1.9. ULUSLARARASI DENETİM STANDARTLARI……………………………………….. 63
1.10 TÜRKİYE’DE DENETİM STANDARTLARI…………………………………………….66
İ K İ N C İ B Ö L Ü M
2. DENETİM SÜRECİ VE AŞAMALARI……………………………………………………………. 69
2.1 GENEL OLARAK DENETİM SÜRECİ………………………………………………………. 69
2.1.1 Müşteri İşletmenin Seçimi ve İşin Kabulü………………………………………………… 71
2.1.1.1 Denetim Sözleşmesinde Bulunması Gereken Asgari Unsurlar……………….. 71
2.1.1.2 Bağımsız Denetim Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi……………………………… 74
2.1.2 Denetimin Planlanması……………………………………………………………………………. 74
2.1.2.1 Müşteri İşletmenin Faaliyetleri İç ve Dış Çevresi Hakkında Bilgi Edinme…….75
2.1.2.1.1 Genel Ekonomik Durum ve İşletmenin Faaliyette Bulunduğu
Sektör Hakkında Bilgi Sağlanması…………………………………………………………. 75
2.1.2.1.2 Müşteri İşletmeyi Etkileyen Yasal Düzenlemeler
Hakkında Bilgi Sağlanması…………………………………………………………………. 76
2.1.2.1.3 İşletmenin Hukuki Yapısı, Sahiplik Yapısı, Örgüt Yapısı ve
Personel Yapısı Hakkında Bilgi Sağlanması……………………………………. 77
2.1.2.2 Denetim Çalışmalarını Bölümleme……………………………………………………… 79
2.1.2.3 Önemlilik Düzeyini Belirleme……………………………………………………………..80
2.1.2.4 Denetim Riskini Belirleme (Denetimde Risk Planlaması)……………………… 81
2.1.2.4.1 Denetim Riski………………………………………………………………………………… 82
2.1.2.4.1.1 Yapısal Risk (Doğal Risk)………………………………………………………….. 82
2.1.2.4.1.2 Kontrol Riski…………………………………………………………………………….. 83
2.1.2.4.1.3 Bulgu Riski (Tespit Edememe Riski)………………………………………….. 83
2.1.2.4.2 Risk Odaklı Denetim……………………………………………………………………… 85
2.1.2.5 Denetim Amaçlarını Belirleme…………………………………………………………….90
2.1.2.5.1 Varolma (Gerçeklik)……………………………………………………………………… 91
2.1.2.5.2 Sahiplik ve Yükümlülük (Mülkiyet)……………………………………………… 91
2.1.2.5.3 Bütünlük (Tamamını Kapsama)…………………………………………………….92
2.1.2.5.4 Değerleme…………………………………………………………………………………….92
2.1.2.5.5 Dönemsellik………………………………………………………………………………… 93
2.1.2.5.6 Sınıflandırma………………………………………………………………………………. 93
2.1.2.5.7 Zamanlılık (Geçmişteki Bir Olaydan Kaynaklanma)………………………94
2.1.2.5.8 Açıklama……………………………………………………………………………………..94
2.1.2.5.9 Doğruluk………………………………………………………………………………………94
2.1.2.6 İç Kontrol Sistemi ve Muhasebe Sistemi Hakkında Bilgi Edinme…………. 95
2.1.2.6.1 İç Kontrol Sisteminin Tanımı, Amacı ve Sınıflandırılması………………..97
2.1.2.6.1.1 İç Kontrol Sisteminin Unsurları(Bileşenleri)……………………………… 101
2.1.2.6.1.2 Kontrol Ortamı………………………………………………………………………… 103
2.1.2.6.1.3 Risk Değerlendirme…………………………………………………………………. 103
2.1.2.6.1.4 Kontrol Faaliyetleri………………………………………………………………….. 104
2.1.2.6.1.5 Bilgi ve İletişim……………………………………………………………………….. 105
2.1.2.6.1.6 Sistemin Gözetimi (Gözlem)…………………………………………………….. 105
2.1.2.6.1.7 İç Kontrol Sisteminin Tanınmasında Kullanılan Yöntemler……….. 107
2.1.2.6.1.7.1 Not alma yöntemi………………………………………………………………… 108
2.1.2.6.1.7.2 Anket (Soru Formu Uygulama ) Yöntemi……………………………… 108
2.1.2.6.1.7.3 Akış Şemaları Yöntemi…………………………………………………………110
2.1.2.6.2 Muhasebe Sisteminin İncelenmesi………………………………………………….110
2.1.2.6.3 İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi………………… 112
2.1.2.7 Denetim Programının Hazırlanması…………………………………………………….117
2.1.2.8 İşgücü ve Zaman Planlaması……………………………………………………………….119
2.1.3 Denetim Programının Yürütülmesi (Denetimde Kanıt Toplama)……………… 154
2.1.3.1 Denetim Kanıtları ve Sınıflandırılmaları……………………………………………. 156
2.1.3.1.1 İşletmenin Muhasebe Kayıtları ve Finansal Tablolar……………………….. 157
2.1.3.1.2 Fiziki Kanıtlar………………………………………………………………………………. 158
2.1.3.1.3 İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesinden
Elde Edilen Bilgiler……………………………………………………………………… 158
2.1.3.1.4 Doğrulamalar Yoluyla Sağlanan Kanıtlar……………………………………….. 159
2.1.3.1.5 Belgelerden Elde Edilen Kanıtlar…………………………………………………… 159
2.1.3.1.6 Matematiksel Kanıtlar…………………………………………………………………… 159
2.1.3.1.7 İşletme Yönetici ve Personelinin Yazılı ve Sözlü Beyanları…………….. 160
2.1.3.1.8 Soruşturmalar Yoluyla Elde Edilen Kanıtlar…………………………………… 160
2.1.3.1.9 Uzman Kişi ve Kuruluşların Bilgisine Başvurularak Elde Edilen Kanıtlar……..160
2.1.3.1.10 Analitik Kanıtlar…………………………………………………………………………..161
2.1.3.2 Kanıtların Sayısını Etkileyen Unsurlar…………………………………………………161
2.1.3.2.1 Önemlilik…………………………………………………………………………………….. 162
2.1.3.2.2 Risk…………………………………………………………………………………………….. 163
2.1.3.2.3 Nitelik………………………………………………………………………………………….. 163
2.1.3.2.4 Maliyet………………………………………………………………………………………… 164
2.1.3.2.5 Ana Kütlenin Büyüklüğü ve Özelliği…………………………………………….. 164
2.1.3.3 Denetim Kanıtlarının Güvenilirliğini Etkileyen Unsurlar……………………. 164
2.1.3.3.1 Kanıtın İlgililiği……………………………………………………………………………. 165
2.1.3.3.2 Kanıtın Zamanlılığı………………………………………………………………………. 165
2.1.3.3.3 Kanıtın Nesnelliği (Objektifliği)……………………………………………………. 166
2.1.3.3.4 Kanıtın Kaynağı…………………………………………………………………………… 166
2.1.3.4 Denetim Yöntemleri………………………………………………………………………….. 166
2.1.3.4.1 Şekli Denetim………………………………………………………………………………. 167
2.1.3.4.2 Maddi Denetim…………………………………………………………………………….. 167
2.1.3.4.3 Aralıksız Denetim………………………………………………………………………… 168
2.1.3.4.4 Örnekleme Yoluyla Denetim…………………………………………………………. 168
2.1.3.4.4.1 Örnek Seçim Yöntemleri …………………………………………………………. 169
2.1.3.4.4.1.1 Bilgisayara Dayalı Rassal Sayı Oluşturulması veya
Rassal Sayı Tablosunun Kullanımı………………………………………… 170
2.1.3.4.4.1.2 Sistematik Seçim…………………………………………………………………. 172
2.1.3.4.4.1.3 Rassal Seçim ……………………………………………………………………… 172
2.1.3.4.4.1.4 Blok Seçim………………………………………………………………………….. 172
2.1.3.4.4.2 Örnekleme Yöntemleri ……………………………………………………………. 172
2.1.3.4.4.2.1 İstatistikî Olmayan Örnekleme………………………………………………174
2.1.3.4.4.2.2.1 Nicelik Örneklemesi (Değişkenler Örneklemesi)……………… 178
2.1.3.4.4.2.2.2 Nitelik Örneklemesi……………………………………………………….. 179
2.1.3.4.4.2.2.2.1 Denetim Amaçlarını Saptama…………………………………….. 179
2.1.3.4.4.2.2.2.2 Ana Kütleyi ve Örneklem Birimini Tanımlama………….. 180
2.1.3.4.4.2.2.2.3 Niteliklerin Özelliklerini İnceleme……………………………… 180
2.1.3.4.4.2.2.2.4 Örnek Büyüklüğünü Belirleme…………………………………… 180
2.1.3.4.4.2.2.2.4.1 İç Kontrole Fazla Güvenme Riski………………………….. 180
2.1.3.4.4.2.2.2.4.2 Kabul Edilebilir Sapma Oranı…………………………………181
2.1.3.4.4.2.2.2.4.3 Beklenen Ana Kütle Sapma Oranı…………………………. 182
2.1.3.4.4.2.2.2.4.4 Ana Kütle Büyüklüğü…………………………………………… 182
2.1.3.4.4.2.2.2.4.4.1. Örnek Miktarının İstatiksel Hesaplamalarla Belirlenmesi…….183
2.1.3.4.4.2.2.2.4.4.2 Örnek Miktarının Örneklem Büyüklüğü
Tablolarından Belirlenmesi………………………………….. 184
2.1.3.4.4.2.2.2.5 Örneklem Seçim Yöntemini Belirleme……………………….. 186
2.1.3.4.4.2.2.2.6 Örneklem Planını Uygulama……………………………………… 186
2.1.3.4.4.2.2.2.7 Örneklem Sonuçlarını Değerleme………………………………. 186
2.1.3.4.4.2.2.2.8 Örnek Olay……………………………………………………………….. 190
2.1.3.4.4.2.2.2.8.1 Örnekleme Planının Tasarımı………………………………… 190
2.1.3.4.4.2.2.2.8.2 Planın Yürütülmesi………………………………………………. 190
2.1.3.4.4.4.4.4.8.3 Sonuçların Değerlendirilmesi…………………………………. 190
2.1.3.4.4.2.2.3 Parasal Birim Örneklemesi…………………………………………….. 194
2.1.3.4.5 İleriye Doğru Denetim………………………………………………………………….. 194
2.1.3.4.6 Geriye Doğru Denetim…………………………………………………………………. 194
2.1.3.4.7 Doğrudan Denetim……………………………………………………………………….. 195
2.1.3.4.8 Dolaylı Denetim…………………………………………………………………………… 195
2.1.3.2 Denetim Teknikleri (Kanıt Toplama Teknikleri)…………………………………. 195
2.1.3.2.1 Fiziki İnceleme ve Sayım (Envanter) Tekniği…………………………………. 196
2.1.3.2.2 Gözlem Tekniği……………………………………………………………………………. 197
2.1.3.2.3 Doğrulama Tekniği………………………………………………………………………. 197
2.1.3.2.3.1 Pozitif Doğrulama……………………………………………………………………. 199
2.1.3.2.3.2 Negatif Doğrulama…………………………………………………………………..200
2.1.3.2.3.3 Bakiyesiz (Boş Bakiyeli) Doğrulama…………………………………………200
2.1.3.2.4 Bilgi Toplama Tekniği…………………………………………………………………..200
2.1.3.2.5 Kayıt Sistemini Yeniden İzleme Tekniği…………………………………………200
2.1.3.2.6 Yeniden Hesaplama ve Yeniden Uygulama…………………………………….200
2.1.3.2.7 Belge İncelemesi Tekniği………………………………………………………………. 201
2.1.3.2.8 İlgili Hesaplar Arasında İlişki Kurma Tekniği……………………………….. 201
2.1.3.5.9 Analitik İnceleme Tekniği……………………………………………………………..202
2.1.3.5.10 Bazı Denetim Alanlarında Uygulanması Gerekli Ek Denetim İşlemleri…..206
2.1.3.5.10.1 Stokların Fiziki Sayımına Katılım……………………………………………207
2.1.3.5.10.2 Dava ve İddialarla İlgili Araştırma…………………………………………..207
2.1.3.5.10.3 Uzun Vadeli Mali Yatırımların Değerlemesi ve Açıklanması…….208
2.1.3.5.10.4 Bölümlere Göre Bilgilendirme…………………………………………………208
2.1.3.5.11 Bazı Finansal Tablo Kalemlerine Uygulanabilecek Denetim Teknikleri……209
2.1.3.6 Denetim Çalışmalarının Belgelendirilmesi (Çalışma Kâğıtları)……………..216
2.1.3.6.1 Çalışma Kağıtlarının Şekli Yapısı……………………………………………………216
2.1.3.6.2 Çalışma Kağıtlarının Dosyalanması………………………………………………. 219
2.1.3.6.2.1 Daimi Dosyalar………………………………………………………………………..220
2.1.3.6.2.2 Cari Dosya………………………………………………………………………………. 221
2.1.3.6.3 Çalışma Kağıtlarının Yararları………………………………………………………. 221
2.1.4 Denetimin Tamamlanması ve Raporlama……………………………………………….. 221
2.1.4.1 Dönem Sonu Analitik İncelemelerin Yapılması……………………………………222
2.1.4.2 İlişkili Taraflarla Yapılan İşlemlerinin Gözden Geçirilmesi………………….222
2.1.4.3 Koşullu Varlık ve Yükümlülüklerin, Muhasebe Tahminlerinin
Gözden Geçirilmesi…………………………………………………………………………..224
2.1.4.4 İşletmenin Sürekliliği Varsayımının İncelenmesi…………………………………228
2.1.4.4.1 Süreklilik Varsayımının Geçerliliğini Belirlemek İçin
Uygulanabilecek Ek Denetim Teknikleri……………………………………………… 231
2.1.4.4.2 Denetçinin Süreklilik Varsayımının Geçerliliğini
Değerleme Sonuçları ve Raporlama………………………………………………….. 232
2.1.4.4.3 İşletmenin Süreklilik Varsayımının Geçerli Olması Ancak
Önemli Belirsizliklerin bulunması …………………………………………………… 232
2.1.4.4.4 İşletmenin Sürekliliği Varsayımının Geçerli Olmaması…………………..234
2.1.4.5 Bilanço Tarihinden Sonra Ortaya Çıkan Olaylar
(Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar)…………………………………………………….234
2.1.4.5.1 Finansal Tablolarda Düzeltme Gerektiren Olaylar………………………….. 236
2.1.4.5.2 Finansal Tablolarda Düzeltme Gerektirmeyen
Sadece Açıklama Gerektiren Olaylar………………………………………………….. 238
2.1.4.5.3 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylara Uygulanacak Ek Bağımsız Teknikleri… 238
2.1.4.5.4 Bilanço Tarihinden Sonra Ortaya Çıkan Olaylarda
Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu………………………………………………….. 239
2.1.4.5.4.1 Denetim Rapor Tarihine Kadar Gerçekleşen Olaylar………………….240
2.1.4.5.4.2 Bağımsız Denetim Raporu Tarihinden Sonra Ancak
Finansal Tabloların Yayınlanmasından Önce Ortaya Çıkan Olaylar….240
2.1.4.5.4.3 Finansal Tablolar Yayınlandıktan Sonra Ortaya Çıkan Olaylar…… 241
2.1.4.6 İşletme Yönetiminden Sorumluluklarını İçeren Teyit Mektubu alınması….241
2.1.4.7 Denetim Raporları……………………………………………………………………………..244
2.1.4.7.1 Kapsamına Göre Denetim Raporları………………………………………………. 245
2.1.4.7.1.1 Dar Kapsamlı Rapor…………………………………………………………………. 245
2.1.4.7.1.2 Geniş Kapsamlı Rapor……………………………………………………………… 245
2.1.4.7.2 Denetçinin Görüşüne Göre Denetim Raporları………………………………. 245
2.1.4.7.2.1 Standart (Şartsız)Olumlu Görüş İçeren Rapor…………………………….246
2.1.4.7.2.2 Görüşe Şart Oluşturmayan Açıklamalı Olumlu Görüş………………..246
2.1.4.7.2.3 Olumsuz Görüş İçeren Rapor……………………………………………………. 247
2.1.4.7.2.3.1 Olumsuz görüş bildirilecek durumlar ………………………………….. 247
2.1.4.7.2.4 Şartlı Görüş İçeren Rapor…………………………………………………………… 247
2.1.4.7.2.5 Görüş Bildirmekten Kaçınılan Rapor………………………………………….. 247
2.1.4.7.2.5.1 Görüş Bildirmekten Kaçınmayı Gerektiren Durumlar …………….248
2.1.4.7.3 Standart Denetim Raporunun Bölümleri (Denetim Raporunun Unsurları)……248
2.1.4.7.3.1 Başlık………………………………………………………………………………………… 249
2.1.4.7.3.2 Raporun Verileceği Adres…………………………………………………………… 249
2.1.4.7.3.3 Giriş………………………………………………………………………………………….. 249
2.1.4.7.3.4 Kapsam……………………………………………………………………………………… 250
2.1.4.7.3.5 Denetçi Görüşü………………………………………………………………………….. 251
2.1.4.7.3.6 Diğer Raporlama Yükümlülükleri……………………………………………….. 251
2.1.4.7.3.7 Denetçinin İmzası………………………………………………………………………. 251
2.1.4.7.3.8 Denetim Raporunun Tarihi…………………………………………………………. 251
2.1.4.7.3.9 Denetim Kuruluşunun Adresi……………………………………………………… 251
2.1.4.7.4 Standart Raporda Değişiklik Gerektiren Durumlar
(Olumlu Görüş Dışında, Görüş Doğuran Durumlar)……………………………………… 253
2.1.4.7.4.1 Denetim Görüşünü Etkilemeyen Hususların
Vurgulanmasıyla İlgili Örnekler………………………………………………………………….254
2.1.4.7.4.2 Şartlı Görüş Bildirilmesiyle İlgili Örnekler………………………………….. 255
2.1.4.7.4.2.1 Denetim Kapsamının Sınırlanması…………………………………………. 255
2.1.4.7.4.2.2.Finansal Tablolarda ve Dipnotlarda
Yeterli Açıklama Yapılmaması…………………………………………………………………. 255
2.1.4.7.2.3 Muhasebe İlkeleri Konusunda Yönetimle Görüş Ayrılığı-
Seçilen Muhasebe Yönteminin Uygunsuzluğu …………………………………………. 255
2.1.4.7.2.4 Muhasebe Politikaları Konusunda Görüş Ayrılığı –
Yetersiz Dipnot………………………………………………………………………………………… 256
2.1.4.7.5 Görüş Bildirmekten Kaçınılmasıyla İlgili Örnekler………………………… 256
2.1.4.7.5.1 Denetim Kapsamının Sınırlanması …………………………………………… 256
2.1.4.7.6 Olumsuz Görüş Bildirilmesiyle İlgili Örnekler……………………………….. 257
2.1.4.7.6.1 Muhasebe Politikaları Konusunda Görüş Ayrılığı – Yetersiz Dipnot…. 257
2.1.4.7.6.2 İşletmenin Sürekliliği Varsayımının Geçerliliğini Yitirmesi……….. 257
Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M
3. HATA VE HİLELERİN ORTAYA ÇIKARTILMASI (HİLE DENETİMİ)………. 259
3.1 GENEL OLARAK HATA VE HİLE KAVRAMI……………………………………….. 259
3.2 Hile Türleri ………………………………………………………………………………………… 262
3.2.1 Yönetim Hileleri……………………………………………………………………………………. 262
3.2.2 Çalışan Hileleri …………………………………………………………………………………….. 262
3.2.3 Varlıkların Kötüye Kullanılması…………………………………………………………….. 263
3.2.4 Hileli Finansal Raporlama……………………………………………………………………… 263
3.3. Hilenin Unsurları ……………………………………………………………………………264
3.4 Hile ve Usulsüzlüğe İlişkin Risk Faktörleri
(Hile Göstergesi Olarak Kırmızı Bayraklar )…………………………….266
3.5 Hilelerin Ortaya Çıkartılması …………………………………………………… 276
3.6 Hileleri Bulmada Kulanılan Temel Teknikler
(Hile Denetimi )…………………………………………………………………………………………. 279
3.6.1 Analitik Yordamlar Kullanma………………………………………………………………… 279
3.6.2 Benford Yasasını Kullanma…………………………………………………………………….280
3.6.3 İstisna Testleri ve Doğruluk / (Eş) Kopya Testleri…………………………………….280
3.6.4 Yeniden Hesaplamalar……………………………………………………………………………. 281
3.6.5 Yapay Sinir Ağı…………………………………………………………………………………….. 281
3.6.6 Veri Madenciliği……………………………………………………………………………………. 281
3.6.7 Belge İncelemesi……………………………………………………………………………………. 282
3.7 Hileler Karşısında Denetçilerin Sorumlulukları …………… 282
3.7.1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Denetçilerin Sorumlulukları……………………… 282
3.7.1.1 6762 Sayılı Eski Türk Ticaret Kanunu’na Göre Denetçilerin Sorumlulukları…..283
3.7.1.2 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Denetçilerin Sorumlulukları…..283
3.7.2 Sermaye Piyasası Kurulunun Yayınladığı Bağımsız Denetim
Standartları Uyarınca Denetçilerin Sorumlulukları…………………………………………..284
3.7.3 3568 Sayılı Meslek Yasasına Göre Yeminli Mali Müşavirlerin Sorumlulukları……286
3.7.4 Uluslararası Denetim Standartları (SAS- Statements on Auditing Standarts)
Çerçevesinde Bağımsız Denetçilerin Sorumlulukları……………………………………….. 287
D Ö R D Ü N C Ü B Ö L Ü M
4. DENETİM ÇALIŞMALARINDA KALİTE KONTROL………………………………….. 289
4.1 KALİTE İLE İLGİLİ KAVRAMSAL ÇERÇEVE………………………………………. 289
4.1.1 Kalite Tanımı…………………………………………………………………………………………. 289
4.1.2 Toplam Kalite Yönetimi………………………………………………………………………….290
4.2 HİZMET KAVRAMI………………………………………………………………………………… 292
4.2.1 Hizmetlerin Özellikleri (Üretim ve Hizmet
İşletmeleri Arasındaki Farklılıklar)…………………………………………………………………. 293
4.2.1.1 Hizmetlerin Soyut Olması (Soyutluk)…………………………………………………. 293
4.2.1.2 Hizmetlerin Bölünemezliği (Ayrılmazlık)…………………………………………… 293
4.2.1.3 Hizmetlerin Değişkenliği (Heterojenlik)……………………………………………..294
4.2.1.3.1. Hizmet Üreticisine Göre değişkenlik…………………………………………….. 295
4.2.1.3.2 Hizmet Alıcısına Göre Değişkenlik……………………………………………….. 295
4.2.1.3.3 Üretici- Alıcı Etkileşimine Göre Değişkenlik…………………………………. 295
4.2.1.3.4 Hizmetin Üretildiği Zamana Göre Değişkenlik……………………………… 295
4.2.1.3.5 Hizmetin Üretildiği Çevre Koşullarına Göre Değişkenlik………………. 296
4.2.1.3.6 Hizmet Üreticisinin ya da Alıcısının Olanaklarına Göre Değişkenlik……. 296
4.2.1.4 Hizmetlerin Depolanamaması Özelliği……………………………………………….. 296
4.3 HİZMET KALİTESİ…………………………………………………………………………………. 297
4.4 BAĞIMSIZ DENETİM KALİTESİNİN KONTROLÜ………………………………… 301
4.4.1 Denetim Kalitesinin, Kalite kontrol Sisteminin Tanımı, Amacı ve Unsurları….. 302
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………………………………..309

Yeni Kitaplar

Site İçi Arama

Adres :	Fethiye Mah. Alev Sok. No:5 Meşale Evleri B Blok D:1 Nilüfer/BURSA
Telefon :	0224 - 222 99 90
E-Mail :	info@muhasebekitaplari.com