Türkiye’ nin Taraf Olduğu Bazı Vergi Anlaşmaları Hakkında Yorumlar

Bilindiği üzere Gelir Üzerinden Alınan çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA). sermayenin, işgücünün, malların ve teknolojinin uluslararası platformda giderek daha fazla mobilite kazandığı bir ortamda, getirdiği belirli kurallar çerçevesinde, çeşitli gelir unsurları bakımından çifte vergilendirmeyi önleme için, elde edilen gelirin kaynak devlet ile mukim devlet arasında vergileme haklarının sınırlandırılması ya da paylaşılması ihtiyacından kaynaklanmıştır.

Yapılan ÇVÖA’nda, vergileme hakkı ya tamamen kaynak devlete bırakılmakta veya kaynak devlet ile mükim devlet arasında paylaşılmakta veyahut bu hak tamamen mukim devlete ait olmaktadır. Benimsenen bu temel kurallar sayesinde aynı gelir üzerinden iki defa vergi alınması önlenmektedir. Taraf devletlerin vergi oranlarının farklılığından kaynaklanan vergilemenin ağır yükü ise, düşük oranlı kaynak devlette aynı gelir üzerinden alınan vergilerin mukim devlette alınan vergilere mahsup edilmesi suretiyle elimine edilmektedir.

Hangi kural benimsenirse benimsensin, iç mevzuatın değişkenliğine karşı temel vergileme kuralları ve limitleri bakımından taraf devlette yatırım yapanların güvence altına alındığı bu anlaşmalar, ülkelerin yabancı sermaye çekmeleri bakımından aranan en önemli kriterlerden birini oluşturmaktadır.

OECD üyesi bir devlet olarak Türkiye, yapmış olduğu ÇVÖA’nda genel olarak OECD Model Anlaşma ilkelerini benimsemiş olmasına rağmen, söz konusu Modele koymuş olduğu rezervler nedeniyle bazı anlaşmalarda Model Anlaşmadan sapmalar göstermekte, bazı ÇVÖA’nda ise OECD Modeli ile Birleşmiş Milletler Modelinin karması olan kuralları benimsemiş bulunmaktadır.

Anayasamızın 90. maddesine göre, usulüne uygur. yürürlüğe konulmuş ÇVÖA hükümlerinin iç mevzuatta uygulama önceliği bulunmaktadır. Bir başka deyişle Türkiye’nin başka bir devletle yapmış olduğu ÇVÖA’nda iç mevzuatla çelişen bir hükmün bulunması] halinde, öncelikle söz konusu hükmün gereğinin yapılacağı tabiidir. Yerel vergi kanunlarının uygulanmasında bu kural son derece önem taşımaktadır. Bir başka deyişle, uluslararası boyutu olan| diğer devletlerin mükelleflerini ilgilendiren bir vergileme sorununa salt iç mevzuat hükümlerine dayanarak çözüm aramak yerine, öncelikle olayın tarafı olan diğer devletin Türkiye’nin yürürlükte olan bir ÇVÖA bulunup bulunmadığına bakmak, eğer varsa söz konusu Anlaşmada ve eki Protokol’de konuya ilişkin özel biri düzenlemenin bulunup bulunmadığını araştırılması gerekmektedir.

Herbir ÇVÖA’nın kendine özgü koşullarından kaynaklan özel hükümleri olmasına rağmen, pek çok hükümler bakımından diğer devletlerle yapılan ÇVÖA ile benzerlikler göstermektedir. Bu kitabın Türkçe versiyonunda Türkiye’nin taraf olduğu sadece dokuz   devletle yapılan  ÇVÖA’nın yorumuna, İngilizce versiyonunda ise sadece altı ÇVÖA’nın yorumuna yer verilmiş olmasıyla benzerhükümler içeren diğer ÇVÖA için de aynı yorumların geçerli  olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ÇVÖA’nın yorumlarının kitapta yer almamış de büyük bir eksiklik teşkil etmeyeceği Ancak bu durum, bazı ÇVÖA’nın içerdiği özel ve önemli hükümlerinin her zaman gözönünde bulundurulması gerektiği gerçeğini değiştirmez.

İÇİNDEKİLER

BİRLEŞİK MEKSİKA DEVLETLERİ İLE~ TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI YORUMU

NORVEÇ KRALLIĞI İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI’NIN (YENİ) YORUMU

YENİ ZELANDA iti TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE f VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEİÇİNDEKİLER

SUNUŞ

FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINI ÖNLEME ANLAŞMASI (YENİ) YORUMU

AVUSTURALYA İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI YORUMU

AVUSTURYA CUMHURİYETİ İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMASI (YENİ) YORUMU

FİNLANDİYA CUMHURİYETİ İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMASI (YENİ) YORUMU

İRLANDA İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI YORUMU

KANADA İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ARASINDA GELİR VE SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME VE VERGİ KAÇAKÇILIĞINA ENGEL OLMA ANLAŞMASI YORUMU